Co się dzieje, jeśli w Polsce upadnie bank? Odzyskamy oszczędności? Oto, co musisz wiedzieć, by ochronić swoje pieniądze

W tym tygodniu byliśmy świadkami trzeciego największego bankructwa w historii USA. Zbankrutował Silicon Valley Bank, który finansował start-upy i spółki technologicznych z Doliny Krzemowej. Sprawdzamy, na co mogą liczyć klienci, gdyby upadł któryś z Polskich banków.

Jak się okazuje, polskie banki również upadają i stają się niewypłacalne. W latach 90-tych w Polsce taki los spotkał m.in.:

• Bank Komercyjny Poznania,
• Bank Promocji Eksportu Animex,
• Agrobank SA,
• Bydgoski Bank Budownictwa SA,
• Savim Bank,
• Bank Staropolski.

Istnieją specjalne systemy gwarantowania depozytów w sektorze bankowym. Ich celem jest ochrona konsumentów i gospodarki przed niekorzystnymi skutkami upadłości banków. Wszystko po to, aby klienci nie stracili zaufania do banków, co mogłoby skutkować wycofaniem depozytów. Aby nie doprowadzić do destabilizacji systemu bankowego, wprowadzono specjalne rozwiązania.

Jednym z elementów tego systemu jest działający w Polsce od 1995 r. Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Ma za zadanie:

• ochraniać głównie depozyty podmiotów, które samodzielnie nie mają możliwości oceny ryzyka finansowego,
• pomagać bankom tracącym płynność finansową.

Banki i inne podmioty wpłacają co roku obowiązkowe kwoty, które trafiają na konto Funduszu.

Jeżeli bank staje się niewypłacalny, wówczas ma obowiązek przesłać informację do Komisji Nadzoru Finansowego. W takiej sytuacji komisja zadecyduje

• czy ogłosić przejęcie banku przez inny bank,
• czy wystąpić z wnioskiem do sądu o ogłoszenie upadłości.

Obecnie Bankowy Fundusz Gwarancyjny odpowiada za depozyty spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych i banków. To pewien rodzaj ubezpieczenia. W przypadku upadłości banku lub kasy gwarantuje odzyskanie całości depozytów o wartości do 100 000 euro. Wypłata środków gwarantowanych odbywa się w walucie polskiej.

BFG ma 20 dni na wypłatę. Gdyby jednak do niej nie doszło - roszczenie ulega przedawnieniu po 5 latach.

Możliwa jest również sytuacja, w której nie będzie nas obowiązywał limit 100 000 euro. Będzie tak, jeżeli w przeciągu ostatnich 3 miesięcy przed dniem ogłoszenia upadłości banku jako osoba fizyczna otrzymaliśmy środki pochodzące:

• ze sprzedaży nieruchomości,
• z podziału majątku po rozwodzie,
• ze spadku,
• z wypłaty z ubezpieczenia,
• z wypłaty z odprawy emerytalnej lub rentowej.

Wówczas limit zostaje podwyższony do 200 tys. euro.

Jedną z najprostszych metod na zabezpieczenie się przed upadłością banku jest podzielenie posiadanej kwoty na kilka banków, w tym także tych zagranicznych. Nie mamy co prawda pewności, że wówczas bank nie upadnie, ale gdyby jednak do takiej sytuacji doszło — utracimy jedynie część kwoty.

Jak wynika z badania NBP „Zwyczaje płatnicze w Polsce 2020”, 4 proc. badanych przyznaje, że posiada więcej niż jeden rachunek bankowy.

Możemy również wyobrazić sobie odmienną sytuację: upada bank, w którym mamy zaciągnięty kredyt. Jak wygląda zależność między upadłością banku a spłatą kredytu?

Jeżeli bank zostanie przejęty przez inny bank, z punktu widzenia kredytobiorcy nie zmienia się zbyt wiele. Zmieni się jednak numer rachunku bankowego, na który należy wpłacać kolejne raty kredytu. W przypadku upadłości banku kredytobiorca nadal ma obowiązek spłacać zaciągnięte wcześniej zobowiązanie.

Gdyby jednak upadłość nastąpiła już po podpisaniu umowy kredytu, a przed wypłatą środków - w takiej sytuacji dochodzi do rozwiązania umowy.

Aby bank mógł ogłosić upadłość, musi nastąpić jedna z dwóch sytuacji:

• brak możliwości zaspokojenia zobowiązań według bilansu sporządzanego na koniec roku sprawozdawczego,
• brak możliwości regulowania swoich zobowiązań przez bank w zakresie wypłaty tzw. środków gwarantowanych na rachunkach bankowych.