Czas na małe reaktory jądrowe. Ważna inwestycja w Kanadzie i jej skutki dla Polski

Ontario Power Generation (OPG) to jedna z największych firm energetycznych w Kanadzie. Jej zarząd podjął decyzję o wyborze technologii SMR w planowanej elektrowni jądrowej. Po przeanalizowaniu technologii kilkunastu firm, wybrano reaktor GE Hitachi (GEH) BWRX-300. Rozpoczęcie działania pierwszego reaktora planowane jest na 2028 rok, a inwestor zamierza wystąpić o pozwolenie na budowę w 2022 r.

SMR to reaktory o mocy poniżej 300 MW, czyli ponad 4 razy mniejszej niż moc reaktorów operujących w obecnie budowanych elektrowniach jądrowych. Ich budowa jest znacznie tańsza i bardziej efektywna ekonomicznie, niż budowa tradycyjnych reaktorów jądrowych. Projekty SMR są też bardziej elastyczne - ich lokalizacja może być rozproszona i lepiej dostosowana do np. uwarunkowań ochrony środowiska.

Pierwszy kanadyjski SMR zostanie zainstalowany w działającej już tradycyjnej elektrowni jądrowej w Darlington. Inwestorzy bardzo precyzyjnie policzyli wpływ nowego SMR na gospodarkę i rynek pracy. Zatrudnienie bezpośrednie i pośrednie dałoby około: 700 miejsc pracy podczas opracowywania projektu, 1600 miejsc pracy podczas produkcji i budowy, 200 miejsc pracy podczas operacji i 160 miejsc pracy podczas likwidacji.

Wpływ na Produkt Krajowy Brutto Kanady może wynieść ponad 2,5 miliarda dolarów.

Jeszcze ważniejszy wydaje się wpływ tego reaktora na klimat. Pojedynczy SMR o wielkości około 300 megawatów może zapobiec emisji dwutlenku węgla o wielkości do 2 Mt (megatona - to milion ton) rocznie.

W Polsce reaktory dokładnie tego typu planuje budować Synthos Green Energy wspólnie z PKN ORLEN i innymi partnerami.

GE Hitachi podpisało już szereg umów związanych z planowanym rozwojem i wdrożeniem BWRX-300. W Polsce firma współpracuje z Synthos Green Energy, ZE PAK oraz PKN ORLEN. W naszym kraju pierwszy SMR ma powstać na terenie elektrowni węglowej Pątnów lub w lokalizacji zaproponowanej przez PKN ORLEN.

PKN ORLEN wspólnie z Synthos Green Energy były pierwszymi polskimi spółkami, które wyraziły chęć wdrożenia rozwiązań opartych o technologię SMR BWRX-300.

Inwestycja w Kanadzie przyczyni się więc do rozwoju technologii, która w najbliższych latach pojawi się na polskim rynku. Pierwsza inwestycja w Polsce będzie projektem określanym jako NOAK - Next of a Kind, czyli kolejnym tego typu. Inwestycja kanadyjska, będzie pod tym względem FOAK - First of a Kind (pierwszą tego typu).

Dzięki temu będzie projektem referencyjnym dla polskiego projektu dzięki czemu możliwe będzie wykorzystanie doświadczeń z kanadyjskiego projektu.

Jak oceniają przedstawiciele GE blisko 300 polskich firm, ma potencjał by stać się częścią łańcucha dostaw przy budowie elektrowni z reaktorami BWRX-300. Aktualne szacunki dostawcy technologii pokazują, że około 50% wydatków związanych z budową elektrowni z reaktorem BWRX-300 może zostać wydatkowana w Polsce.

W polskich fabrykach już powstają elementy elektrowni jądrowych. W 2019 r. we wrocławskiej fabryce GE Power wyprodukowano 400 tonowy stojan generatora energii dla elektrowni jądrowej w Darlington. Konstrukcją w Europie zainteresowane są również Czechy i Estonia, co powoduje, że Polski przemysł może stać się hubem produkcyjnym dla BWRX-300 i nie tylko, w tym regionie Europy.

- To są reaktory, które są bardzo bezpieczne, a które można rozlokować w kraju. One pozwalają wykorzystać np. obecne zakłady przemysłowe lub byłe elektrownie węglowe i mogą być zdecydowanie szybciej budowane. Posiadamy też infrastrukturę sieciową, przygotowaną pod te małe reaktory - wyjaśniał w czerwcu z rozmowie z Polska The Times Daniel Obajtek, prezes zarządu PKN ORLEN.

Jak podkreślił prezes Obajtek, rząd Polski może pójść np. w duży atom, a będzie też miejsce na nasze mniejsze reaktory. Budowa SMR nie jest sprzeczna z polityką państwa. Jest też wiele firm, które chciałyby mieć własne źródła energii, te mniejsze MMR, i to jest zrozumiałe, bo to daje niezależność - podkreślał Daniel Obajtek. Jak oceniał prezes Obajtek pierwsze SMR budowane przez konsorcjum z udziałem PKN Orlen mogłyby powstać w ciągu 10 lat.

W naszym kraju plany inwestycji w SMR zgłaszał też KGHM.

Jak podkreślają przedstawiciele OPG proces licencjonowania w Kanadzie reaktora BWRX-300 jest już zaawansowany. Wydanie finalnego raportu kończącego procedurę VDR prowadzoną przez kanadyjski urząd dozoru jądrowego ma nastąpić w listopadzie 2022 r. Jednocześnie kanadyjski inwestor prowadzi prace nad wstępnym raportem bezpieczeństwa (PSAR), stanowiącym niezbędny załącznik do wniosku o wydanie pozwolenia na budowę BWRX-300, którego złożenie jest planowane na II połowę 2022 r.

BWRX-300 posiada systemy bezpieczeństwa pasywnego, czyli mechanizmy uruchamiające samoistne inicjowanie się procedur chłodzenia, bez potrzeby angażowania w nie obsługi ludzkiej przez okres aż 7 dni. Tego typu rozwiązania umożliwiają bezpieczniejszą eksploatację i pozwalają na znacznie bardziej elastyczne podejście do lokalizacji reaktorów.

Kanadyjski regulator CNSC, Canadian Nuclear Safety Commission, uważany jest za jednego z najlepszych regulatorów na świecie. Zaś sama decyzja o realizacji przedsięwzięcia w Kanadzie ma duże znacznie dla całej procedury uzyskiwania pozwolenia na budowę dla elektrowni jądrowej w Polsce. Wymagania kanadyjskiego nadzoru jądrowego są bardzo podobne do procedur określonych w polskim prawie i wymaganych przez Państwową Agencję Atomistyki.