Jak skutecznie zawiesić działalność gospodarczą i jakie są tego wady i zalety

Z jednej strony przedsiębiorca zyskuje bowiem oszczędności w postaci braku składek na ubezpieczenia społeczne, z drugiej jednak brak wpływu tych składek na jego indywidualne konto emerytalne odbije się na wysokości naliczonej przez ZUS emerytury.

Ponadto w czasie „przestoju” nie wolno prowadzić działalności gospodarczej, a to może być przyczyną utarty zamówień lub choćby biznesowych kontaktów. A ZUS, do którego nie wpływają składki (co prowadzi do oczywistego uszczuplenia jego budżetu), skrupulatnie sprawdza, czy osoba, która zawiesiła działalność, spełnia wszystkie warunki do tego, aby mogła to zrobić.

- Warto pamiętać, że czas zawieszenia działalności nie może być będzie krótszy niż 30 dni. Jeśli na przykład ktoś złoży wniosek z końcem września, będzie mógł wznowić działalność dopiero z końcem października. Niedopilnowanie tego minimalnego wymaganego okresu zawieszenia to pierwsza sytuacja, w której przedsiębiorca na zawieszeniu nie zyska. Bo w takiej sytuacji ma obowiązek płacić składki, a w dodatku od opłaconych po terminie musi jeszcze zapłacić odsetki - przestrzega Anna Krysiewicz, rzeczniczka białostockiego oddziału ZUS. - Częstym błędem unieważniającym zawieszenie jest też zawieszenie działalności gospodarczej spółki cywilnej tylko przez jednego ze wspólników, podczas gdy pozostali dalej prowadzą działalność wspólnej firmy.

Podczas zawieszenia działalności
można dobrowolnie opłacić niektóre składki
Podczas zawieszenia działalności przez okres 30 dni i więcej, przedsiębiorca nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu, ale ma prawo przystąpić dobrowolnie do ubezpieczenia emerytalnego i rentowego.

Może również przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego, co zapewni mu prawo do bezpłatnego leczenia. Przepisy przewidują też (i to jest wyjście "bezkosztowe") zgłoszenie takiej osoby do ubezpieczenia jako członka rodziny (np. ubezpieczona żona zgłasza do zdrowotnego ubezpieczenia męża, który na jakiś czas zawiesił wykonywanie działalności).

A jeśli nie jest to możliwe, przedsiębiorca mający zawieszoną działalność może jeszcze zgłosić się do urzędu pracy. Nie może natomiast przystąpić podczas zawieszenia działalności do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego ani wypadkowego, czyli w razie kłopotów zdrowotnych nie ma prawa do płatnego zwolnienia lekarskiego.
To może stanowić bardzo poważny problem w razie chorób przewlekłych.

- Jest jednak pewien wyjątek – zwraca uwagę Anna Krysiewicz. - Dotyczy przedsiębiorcy prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą co najmniej przez sześć miesięcy, który chce zawiesić działalność, aby opiekować się dzieckiem. I dotyczy to zarówno dziecka własnego, małżonka czy przysposobionego. Owo osobiste sprawowanie opieki nad dzieckiem daje uprawnienie przedsiębiorcy do tego, aby składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe opłacał za niego budżet państwa. Jest to możliwe przez trzy lata, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 5 roku życia.

Informację o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca, który jest osobą fizyczną przekazuje wyłącznie do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej na druku CEIDG-1 w stosownym urzędzie (w miastach jest to np. Urząd Miasta lub Gminy). Instytucja ta przekazuje do ZUS informację o zawieszeniu działalności. Przedsiębiorca nie musi więc pamiętać o dodatkowym wyrejestrowaniu swojej działalności w ZUS. Zakład, gdy tylko otrzyma z CEIDG informację o zawieszeniu przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej, sporządzi dokumenty wyrejestrowujące płatnika składek (na formularzu ZUS ZWPA) oraz z ubezpieczeń osoby ubezpieczonej (na formularzu ZUS ZWUA).

Jak policzyć składki, gdy
zawieszenie następuje w trakcie miesiąca?
Nie każdy przedsiębiorca zawiesza prowadzenie firmy od pierwszego dnia miesiąca. Wówczas składki na ubezpieczenia społeczne należy naliczyć od podstawy wymiaru zmniejszonej proporcjonalnie o dni nieprowadzenia działalności. Polega to na tym, że dzieli się należną miesięczna składkę przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnoży przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom w danym miesiącu.

Tej zasady nie stosuje się w odniesieniu do składki na ubezpieczenie zdrowotne. Bez względu na liczbę dni wykonywania działalności tę składkę należy opłacić w pełnej wysokości, nawet jeśli działalność trwała tylko jeden dzień w miesiącu.

Jak dobrowolnie
się ubezpieczyć?
Do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych można przystąpić w dowolnym momencie trwania zawieszenia działalności. Objęcie nimi nastąpi od dnia wskazanego we wniosku, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony w ZUS.

Podstawę wymiaru składek przy dobrowolnym ubezpieczeniu emerytalnym i rentowym ustala się według takich samych zasad, jakie miały zastosowanie przed zgłoszeniem zawieszenia działalności, tj. zadeklarowana kwota ma poziom nie niższy niż:

•60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego

•30% minimalnego wynagrodzenia, jeżeli przed zawieszeniem działalności przedsiębiorca był uprawniony do opłacania niższych składek, ale tylko do okresu upływu 24 pełnych miesięcy kalendarzowych licząc od dnia rozpoczęcia działalności; po upływie tego okresu składki należy obliczać od 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Wznowienie działalności

Wznowienie działalności gospodarczej nie nastąpi automatycznie, nawet jeżeli w złożonym wniosku została wskazana końcowa data okresu zawieszenia.

Konieczna jest wizyta przedsiębiorcy w urzędzie miast lub gminy i ponowne złożenie wniosku CEIDG-1, czyli zarówno zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jak i wznowienie wykonywania działalności gospodarczej następuje na wniosek przedsiębiorcy.

Sam wniosek nie wystarczy też, jeśli byli zgłoszeni członkowie rodziny i zostali wyrejestrowaniu na czas przerwania działalności, albo wcześniej płatnik nie zgłaszał się do ubezpieczenia chorobowego, a zmienił zdanie i chce być nim objęty.

ZUS za płatnika wypełni dokumenty ze wskazaniem tych samych danych, jakie były w dokumencie zgłoszeniowym przed zgłoszeniem zawieszenia działalności, jednak członków rodziny należy zgłosić samemu.

Ważne
ZUS wyrejestruje też członków rodziny przedsiębiorcy bądź osoby współpracujące, które wcześniej były zgłoszone do ubezpieczenia zdrowotnego. Trzeba pamiętać, że w momencie wyrejestrowania także te osoby zostają bez osłony ubezpieczeniowej, prawa do bezpłatnego leczenia.
Warto też pamiętać, że zgłoszenie zawieszenia działalności może być bezskuteczne i ZUS nie wyrejestruje płatnika jeśli się okaże, że płatnik zatrudnia np. zleceniobiorcę, za którego ma obowiązek przekazywać dokumenty rozliczeniowe.
Po wznowieniu działalności płatnik ma obowiązek nadesłać deklaracje rozliczeniową za dalsze miesiąc. Ten dokument będzie tworzony systemowo przez ZUS (zostanie sklonowany).