Nowa ustawa ochroni przed ryzykiem kredytów walutowych. Obecni frankowicze muszą czekać do marca

Jednocześnie na ostatnim posiedzeniu w 2016 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami, przedłożony przez ministra rozwoju i finansów.

- Dokładnie nie wiemy w jakim kształcie wejdzie ta ustawa, ale zgodnie z jednym z nich, doradcy będą musieli ujawnić tabelę swoich prowizji jakie otrzymują od banków przy udzielaniu różnego rodzaju produktów finansowych. Druga propozycja , która się pojawiała dotyczy zakazu i otrzymywania przez doradców prowizji od kredytodawców, czyli banków mówi w rozmowie z AIP Konrad Pogorzelski, ekonomista ING Banku.

- W obecnej sytuacji doradcy, którzy dostają prowizję od banków rodzi obawę, że mogą oni działać nie w interesie swojego klienta, który przychodzi po tę poradę, tylko będą doradzać te produkty z których mają największą prowizję. Dlatego obie te propozycje, ujawnienie tych prowizji tak, żeby klient widział gdzie doradca ma swój interes lub zakaz ich przyjmowania są warte rozważenia. Na pewno oba zmienią model świadczenia tego rodzaju usług. W przypadku zakazu otrzymywania prowizji doradca będzie musiał być płatny i to ma sens. W przypadku, kiedy te prowizje zostaną ujawnione, to zmiany będą mniejsze, ale będziemy mogli lepszą kontrolę nad tym, od kogo pożyczamy pieniądze – mówi w rozmowie z AIP Konrad Pogorzelski, ekonomista ING Banku.

Obejrzyj:
Wszyscy mamy postanowienia noworoczne. Sprawdź co radzi psycholog w sprawie ich realizacji

Zaproponowano kompleksową regulację problematyki kredytów związanych z nieruchomościami. Nowe przepisy powinny przyczynić się do zwiększenia porównywalności i transparentności ofert kredytodawców oraz wzmocnienia pozycji konsumenta  zarówno na rynku kredytów konsumenckich i kredytów związanych z nieruchomościami mieszkalnymi (kredytów hipotecznych). Mają też zapewnić kompetentną weryfikację zdolności kredytowej klientów oraz zabezpieczyć ich przed nierzetelną reklamą.
Projekt dostosowuje polskie prawo do postanowień unijnej dyrektywy, która zapewnić ma wysoki poziom ochrony konsumentów, zawierających umowy o kredyt związany z nieruchomościami. Wdrożenie dyrektywy umożliwi zawieranie uczciwych umów kredytowych oraz dostarczanie klientom zrozumiałych informacji i wyjaśnień, a także przyczyni się do odpowiedzialnego zaciągania kredytów.

Kredyty hipoteczne będą udzielane przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe
Kredytodawcami będą zatem: banki krajowe, oddziały banków zagranicznych, instytucje kredytowe prowadzące działalność transgraniczną lub oddziały instytucji kredytowych, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe. Oznacza to, że udzielanie kredytów hipotecznych będzie pod ścisłym nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego. Dopuszczenie do udzielania kredytów hipotecznych podmiotów, które nie podlegają nadzorowi KNF mogłoby osłabić ochronę konsumentów. Kredytów nie będą mogły udzielać podmioty pozabankowe, tj. instytucje pożyczkowe działające na rynku krajowym oraz pozabankowe firmy pożyczkowe funkcjonujące w innych państwach Unii Europejskiej.
Kredyt hipoteczny będzie udzielany w walucie, w której klient uzyskuje większość dochodów.
Jest to usankcjonowanie rekomendacji S wydanej przez KNF, która obecnie dotyczy jedynie banków, a teraz obejmie wszystkich kredytodawców wskazanych w ustawie. Oznacza to, że konsument zarabiający w złotych nie dostanie kredytu hipotecznego w obcej walucie, np. w euro lub frankach szwajcarskich. Kredyty udzielane w obcej walucie są bardziej ryzykowane dla konsumentów, którzy uzyskują swoje dochody tylko w złotych bowiem w przypadku takich kredytów konsument dodatkowo jest narażony na ryzyko związane ze zmianą kursów walutowych.

Zawarcie umowy kredytu hipotecznego nie będzie mogło być uzależnione od zakupu przez konsumenta innego produktu finansowego (kredytodawca będzie mógł natomiast zaoferować korzystniejsze warunki udzielenia kredytu hipotecznego, jeśli konsument zdecyduje się na zakup innego produktu finansowego). 
Zakaz sprzedaży wiązanej nie będzie dotyczyć prowadzonego bezpłatnie rachunku płatniczego lub oszczędnościowo - rozliczeniowego, którego jedynym celem jest gromadzenie środków finansowych przeznaczonych na spłatę kredytu, jego obsługę lub zapewnienie kredytodawcy dodatkowego zabezpieczenia w przypadku zaległości w spłacie kredytu. Wprowadzono także regulację, według której kredytodawca będzie mógł wymagać od kredytobiorcy zawarcia lub posiadania umowy ubezpieczenia kredytu hipotecznego połączonej z przelewem wierzytelności dotyczącej umowy o kredyt hipoteczny.

Obejrzyj:
Znów odzyskaliśmy wiarę w swoje możliwości finansowe. Sprawdź dlaczego chętniej sięgamy po kredyty.

Przewidziano regulacje zabezpieczające klientów przed reklamami kredytów hipotecznych, które mogłyby wprowadzać w błąd lub budzić oczekiwania dotyczące jego dostępności lub kosztu, które nie zostaną spełnione w rzeczywistości.
Informacje reklamowe i marketingowe dotyczące kredytów hipotecznych mają być jednoznaczne, rzetelne, zrozumiałe i widoczne. Wprowadzono minimalny katalog informacji ogólnych dotyczących umowy o kredyt hipoteczny, jakie trzeba będzie udostępnić konsumentowi na trwałym nośniku lub w postaci elektronicznej – przed zawarciem umowy o kredyt. Chodzi m.in. o poinformowanie klienta o okresie na jaki umowa o kredyt hipoteczny może być zawarta, rodzaju dostępnej stopy oprocentowania (należy wskazać czy jest to stopa stała zmienna, czy stanowiąca połączenie obydwu), o całkowitej kwocie kredytu i jego całkowitym koszcie, przedstawionych na reprezentatywnym przykładzie.
Przed zawarciem umowy o kredyt hipoteczny konsument ma otrzymać na trwałym nośniku zindywidualizowane informacje niezbędne do porównania kredytów hipotecznych dostępnych na rynku, konieczne do oceny ich konsekwencji i podjęcia świadomej decyzji dotyczącej zawarcia takiej umowy. Informacje te będą przekazywane na formularzu informacyjnym.
Udzielanie kredytu hipotecznego, zawieranie umowy o kredyt hipoteczny i odstąpienie od umowy kredytowej
Szczegółowo określono procedurę udzielania kredytu hipotecznego i zawierania umowy o kredyt hipoteczny.
Kredytodawca, pośrednik kredytu hipotecznego lub agent będzie musiał przekazać konsumentowi decyzję kredytową na trwałym nośniku w 21 dniu od dnia otrzymania wniosku. Wraz z decyzją kredytową klient otrzyma formularz informacyjny dotyczący kredytu. Decyzja kredytowa wraz formularzem informacyjnym będzie wiążąca dla kredytodawcy przez co najmniej 14 dni (w tym czasie klient będzie mógł się zastanowić czy odpowiadają mu warunki kredytu). 
Przed zawarciem umowy o kredyt kredytodawca będzie musiał dokonać oceny zdolności kredytowej konsumenta. Będzie ona dokonywana na podstawie informacji uzyskanych od konsumenta, z odpowiednich baz danych lub zbiorów danych kredytodawcy. Na żądanie kredytodawcy konsument będzie musiał dostarczyć dodatkowe informacje i dokumenty niezbędne do dokonania oceny jego zdolności kredytowej. Rzetelne jej wykonanie jest w interesie kredytodawcy i konsumenta, bo pozwala zminimalizować ryzyko niedotrzymania warunków umowy.
Klient – bez podania przyczyny – będzie miał 14 dni na odstąpienie od umowy kredytowej od dnia jej zawarcia. Ma otrzymać na trwałym nośniku wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Nie będzie też ponosił kosztów związanych z odstąpieniem od umowy o kredyt hipoteczny, z wyjątkiem odsetek za okres od dnia wypłaty kredytu do dnia jego spłaty.
Uniezależniono wynagrodzenie personelu dokonującego oceny zdolności kredytowej od ilości zaakceptowanych wniosków. Ma to zapobiec sytuacji, gdy pracownik banku lub SKOK-u podwyższa zdolność kredytową klienta, aby zwiększyć swoje wynagrodzenie.
Przyjęto, że jeśli ocena zdolności kredytowej nie została wykonana prawidłowo, to bank lub SKOK nie będą mogły z tego powodu rozwiązać lub zmienić umowy o kredyt hipoteczny, chyba że jest to korzystne dla klienta i on się na to zgodzi. Ponadto, przedstawienie przez konsumenta niekompletnych informacji, niezbędnych do przeprowadzenia oceny zdolności kredytowej przed zawarciem umowy o kredyt hipoteczny, nie będzie podstawą do wypowiedzenia umowy przez kredytodawcę. Rozwiązanie to chroni konsumenta, ale nie będzie jednak miało zastosowania, gdy konsument celowo odmówił ujawnienia informacji lub podał nieprawdziwe informacje potrzebne do wykonania oceny zdolności kredytowej.

Zaproponowano rozwiązania, które umożliwią restrukturyzację zadłużenia w przypadku, gdy konsument nie jest w stanie spłacać zobowiązań. Kredytodawca powinien umożliwić restrukturyzację zadłużenia, jeżeli jest to uzasadnione oceną sytuacji majątkowej konsumenta. Restrukturyzacja będzie dokonywana przez: zaoferowanie konsumentowi możliwości czasowego zawieszenia spłaty kredytu hipotecznego; zmianę wysokości rat kapitałowo-odsetkowych kredytu hipotecznego; wydłużenie okresu kredytowania; inne działania umożliwiające spłatę zobowiązania. Rozwiązania te zabezpieczają interes konsumenta, tak aby egzekucja nieruchomości była ostatecznym rozwiązaniem.

Zgodnie z nowymi przepisami, konsument może w każdym momencie spłacić całość lub część kredytu hipotecznego przed terminem określonym w umowie. Konsument będzie mógł także wystąpić do kredytodawcy z wnioskiem o przekazanie informacji o kosztach dokonania takiej spłaty. W sytuacji spłaty całości kredytu hipotecznego przed terminem określonym w umowie – całkowity koszt kredytu hipotecznego zostanie obniżony o odsetki i inne koszty kredytu przypadające na okres, o który skrócono obowiązywanie umowy, nawet gdyby konsument poniósł je przed spłatą. Określono także zasady pobierania rekompensaty przez kredytodawcę w przypadku spłaty całości lub części kredytu hipotecznego przed terminem określonym w umowie.

KNF będzie prowadzić w systemie teleinformatycznym rejestr pośredników kredytowych, do którego wpisywani będą pośrednicy kredytu hipotecznego, agenci oraz pośrednicy kredytu konsumenckiego. Działalność dotycząca pośrednictwa kredytu hipotecznego ma być nadzorowana przez KNF. Świadczenie usług dotyczących pośrednictwa kredytu hipotecznego będzie wykonywane wyłącznie przez pośredników kredytu hipotecznego lub agentów.
Projekt wprowadza także obowiązkowy rejestr pozabankowych instytucji pożyczkowych udzielających kredytów konsumenckich i pośredników kredytu konsumenckiego.  Podjęcie działalności w zakresie kredytów konsumenckich uwarunkowane będzie uzyskaniem wpisu do rejestru, prowadzonego przez KNF, po spełnieniu ustawowo określonych przesłanek (m.in. niekaralność w zakresie wskazanych przestępstw). Rejestr przyczyni się do większej transparentności na rynku  kredytów konsumenckich.

Ustawa, co do zasady, ma wejść w życie po 3 miesiącach od daty ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.