Rok 2021 na piątym miejscu niepokojącego rankingu. „Ocieplenie klimatu jest faktem” – mówi prezeska Fundacji Perspektywa

Ważne jest aby nie skupiać się na jednym konkretnym roku, ale zobaczyć szerszą perspektywę, obraz stale rosnących temperatur. Fakt, że światowa średnia temperatura nie pobiła rekordu, nie jest żadnym powodem, aby przestać martwić się o wpływ globalnego ocieplenia na planetę – tłumaczy Freja Vamborg, starsza naukowczyni w Copernicus Climate Change Service.

Jak podają naukowcy z Copernicusa, średnia temperatura Ziemi wynosi aktualnie około 1.1 stopnia Celsjusza powyżej średniego poziomu sprzed epoki przemysłowej. To już 73% pokonanej drogi do osiągnięcia progu 1,5 stopnia, a to oznacza, że trzeba zacząć działać zanim będzie za późno.

Według rankingu miniony rok był piąty pod względem najcieplejszych lat w historii. Najwyższe temperatury odnotowano w latach 2016 i 2020. Copernicus prowadzi pomiary temperatur od 1950 roku, ma więc wieloletnie porównanie.

Badania naukowe z całego świata, krzywe, wykresy, analizy, pokazują nam, że klimat zmienia się, gdyż pokrywa lodowa nieodwracalnie topnieje. Dochodzi do przekroczenia granicy tzw. Tipping Points na całym globie, od których już nie będzie powrotu, a które napędzają tylko kolejne. Ta sytuacja już dotyka i będzie w coraz większym stopniu miała wpływ na życie młodego pokolenia. Przyszłość ludzi urodzonych po 2000 roku rysuje się w pesymistycznych barwach – mówi Agnieszka Tarouquella-Levitan, prezeska Fundacji Perspektywa.

1,1 stopnia Celsjusza – taka temperatura może w pierwszej chwili nie robić wrażenia. Jednak eksperci są zaniepokojeni ogólnym ociepleniem klimatu. Naukowcy NASA porównują ten wzrost do wzrostu temperatury ludzkiego ciała o 1 lub 2 st. Celsjusza, które wystarczą aby odnotować stan podgorączkowy. Z każdym ułamkiem stopnia choroba się pogarsza, gorączka rośnie i może prowadzić do hospitalizacji. To samo dzieje się z naszą planetą.

Nawet przy 1,1 stopnia w 2021 r. wyraźnie widać, że świat już odczuwa bezprecedensowe skutki kryzysu klimatycznego, na który wielu nie jest przygotowanych. Mowa m.in. o znaczących topnieniach w Arktyce, śmiertelnych powodziach, bezprecedensowych falach upałów i historycznych suszach. Stężenie gazów cieplarnianych nadal rośnie – ostrzega Freja Vamborg.

Chociaż temperatura na Ziemi wzrosła zaledwie odrobinę powyżej 1 stopnia, to już możemy odczuwać tego konsekwencje:

• W połowie sierpnia na Grenlandii spadł deszcz. To pierwszy odnotowany taki przypadek;
• susza nękała większość zachodnich Stanów Zjednoczonych, co prowadziło do pożarów i niedoborów wody;
• ubiegłoroczne lato w Europie było najcieplejszym w historii;
• rekord maksymalnej temperatury w Kanadzie został pobity w czerwcu 2021, kiedy rtęć w małym miasteczku w Kolumbii Brytyjskiej osiągnęła 49,6 stopnia Celsjusza;
• upał i susza przygotowały grunt pod pożary, które pustoszyły Grecję i inne miejsca w basenie Morza Śródziemnego.

To, że w Polsce zauważamy "jakieś tam” upały, suszę czy podtopienia, nie zmienia też faktów, że światowe południe od lat, coraz bardziej cierpi przez skutki zmian klimatycznych. W Mozambiku czy Bangladeszu od lat giną ludzie i tracą swój dobytek przez coroczne powodzie i tornada. Miliony zmuszane są przez zmiany klimatu do migracji. Tymczasem Afryka jest odpowiedzialna za 3% emisji wszystkich gazów cieplarnianych – podkreśla Agnieszka Tarouquella-Levitan.

Międzyrządowy Zespół ONZ ds. Zmian Klimatu stwierdził w sierpniu 2021, że jedynym sposobem na powstrzymanie niepokojącego trendu jest dokonanie głębokich cięć w emisji gazów cieplarnianych. Rozmawiano o tym podczas kongresu klimatycznego, ale poza planami na przyszłe lata (wycofywanie silników spalinowych, odejście od węgla, zaprzestanie wylesiania), jeszcze niewiele konkretów można odnotować w tej sytuacji. Kongres COP26 jest w związku z tym bardziej krytykowany niż doceniany.

Fundacja Perspektywa alarmuje również w temacie wymierania gatunków, które „jest spowodowane sztucznymi nawozami w rolnictwie, szerokopowierzchniowymi uprawami monokulturowymi oraz niekończącym się zaśmiecaniem planety odpadami ropopochodnymi. Spadek bioróżnorodności jest bezpośrednim powodem zanikania źródeł pożywienia, źródeł pozyskiwania składników lekarstw, problemów z wydajnością rolnictwa.”

Musimy zmienić sposób postępowania, podjąć zdecydowane i skuteczne kroki w kierunku zrównoważonego społeczeństwa i pracować na rzecz redukcji emisji dwutlenku węgla netto – powiedział Carlo Buontempo, dyrektor Copernicus Climate Change Service.

Jak wynika z analizy programu Copernicus, tempo wzrostu poziomu dwutlenku węgla wydaje się być nieco niższe niż kilka lat wcześniej. Jednak stężenie metanu, drugiego najczęściej występującego gazu cieplarnianego, rosło w najszybszym tempie od dwóch dekad. Naukowcy nie są jeszcze pewni dlaczego tak się dzieje, ale jak zapewniają, pracują nad poznaniem przyczyn, aby móc im zapobiegać.

Natura nie może już z nami wytrzymać, niszczymy ją z niezmiennym rozmachem. Dlatego Fundacja Perspektywa zajmuje się edukacją o zmianach klimatu i aktywnie przeciwdziała spadkowi bioróżnorodności poprzez stawianie pierwszych i kolejnych kroków w kierunku upraw permakulturowych, rolnictwa naturalnego, tworzenia lasów kieszonkowych wg Metody Miyawaki – wymienia prezeska Fundacji.

Niezbędnym elementem mogącym pomóc naszej planecie jest intensywna edukacja społeczeństw i inspirowanie do działań: zmian stylu życia, ale również protestów, wymuszających globalne zmiany na rządzących i korporacji – dodaje Agnieszka Tarouquella-Levitan.