Pokolenie X,Y,Z i starsze. Kto będzie miał największe szanse na rynku pracy?

Leszek Rudziński
Leszek Rudziński
Obecnie na polskim runku pracy możemy znaleźć nawet pięć pokoleń pracowników. Jednak w dalszej perspektywie brakować będzie rąk do pracy.
Obecnie na polskim runku pracy możemy znaleźć nawet pięć pokoleń pracowników. Jednak w dalszej perspektywie brakować będzie rąk do pracy. pixabay
Eksperci Rządowej Rady Ludnościowej przyjrzeli się strukturze zawodowej naszego społeczeństwa, podejmując się charakterystyki kolejnych pokoleń osób aktywnych zawodowo. Specjaliści wskazują, że choć zwykle na rynku pracy funkcjonowały trzy pokolenia, to pogarszająca się sytuacja demograficzna sprawiła, że obecnie możemy wyróżnić ich nawet pięć. Czym różnią się kolejne generacje zawodowe i która z nich będzie najbardziej atrakcyjna dla pracodawców?

Spis treści

Rodzimy rynek pracy od drugiej dekady XXI w. cechuje się niskim bezrobociem oraz niesłabnącym popytem na pracowników. Dla przykładu od koniec grudnia 2021 r. w powiatowych urzędach pracy było prawie 15 razy więcej niż zarejestrowanych bezrobotnych.

Sztuczna inteligencja i aktywizacja biernych zawodowo

Prof. Józefina Hrynkiewicz, przewodnicząca Rządowej Rady Ludnościowej podkreśla w rozmowie ze Strefą Biznesu, że rynek pracy z pewnością zweryfikuje obecne podejście do pracownika.

Nasi pracodawcy są przyzwyczajeni jeszcze do tego, że na rynku jest obfitość zasobów pracy i można z nich wybierać dowolnie dużo, jak wybiera się towar w sklepie. Niestety tak nie można. Musimy przyzwyczaić się do tego, że będzie mniej osób na rynku pracy. I ten deficyt docelowo będzie trzeba zastępować sztuczną inteligencją i automatyzacją pewnych procesów – tłumaczy ekspertka.

Z kolei wiceminister rodziny i polityki społecznej Barbara Socha mówi nam, że obecnie „przejadamy premię demograficzną”.

Wyż demograficzny z lat 80. jest dzisiaj w swoim szycie produktywności. To są liczne roczniki, które dzisiaj pracują i stąd mamy zwiększone zatrudnienie. Natomiast ten wyż za kilkanaście, 20, czy 30 lat zacznie przechodzić na emeryturę i wtedy będziemy mieli ogromy problem na rynku pracy – ostrzega polityk.

Socha dodaje, że dziś na rynek pracy wchodzą najmniej liczne roczniki, czyli młodzi ludzie urodzeni w latach 2002-2004. – Moim zdaniem to wymusi na pracodawcach zweryfikowanie podejścia do osób, które dzisiaj są bierne zawodowo – mówi wiceminister.

Wskazuje tu na osoby z niepełnosprawnościami. – Rozwiązania, które pozwolą wejść na rynek pracy osobom o rożnych rodzajach niepełnosprawności to potencjał i wyzwanie dla pracodawców - twierdzi wiceszefowa resortu.

Jej zdaniem drugą grupą są młode matki. – Te kobiety dziś są bierne zawodowo, dlatego, że urodziły dzieci, chcą się nimi zajmować. Mają jednak często świetne wyksztalcenie i ogromne kompetencje, ale są zainteresowane pracą z niższą intensywnością., np. na pół etatu. A więc tego typu elastyczne podejście pracodawców na pewno pozwoli im znaleźć odpowiednie zasoby na rynku pracy – kwituje Socha.

Pięć pokoleń na polskim rynku pracy

Specjaliści Rządowej Rady Ludnościowej przyjrzeli się strukturze zawodowej naszego społeczeństwa, podejmując się charakterystyki kolejnych pokoleń aktywnych zawodowo.

W opracowaniu „Zmiany demograficzne a rynek pracy i ubezpieczenia społeczne” wskazano, że koegzystencja dwóch czy trzech pokoleń na rynku pracy jest zjawiskiem naturalnym. Jednak w Polsce obecnie znajdujemy się w sytuacji, kiedy zasoby siły roboczej są tworzone przez cztery, a nawet pięć pokoleń.

A te różnią się między sobą wieloma cechami, w tym podejściem do pracy, co może być dużym wyzwaniem dla pracodawców.

Młode osoby wielkim znakiem zapytania dla pracodawców

Obecnie na rynku pracy szczególną niewiadomą stanowią osoby młode - w wieku 15–24 lata - które dopiero stawiają swoje pierwsze zawodowe kroki. Według danych administracyjnych w końcu października 2021 r. pracowała ok. jedna piąta z nich. Natomiast ci, którzy pracowali stanowili ok. 5 proc. ogółu pracujących.

Eksperci Rady wskazują, że osoby z tego pokolenia swobodnie posługują się nowoczesną technologią, a jej wszechobecność traktują jako coś normalnego, np. dostęp do aplikacji, wszelkiego rodzaju danych, czy możliwość komunikowania się z innymi z każdego miejsca. Nie znają świata bez komputera, telefonu, internetu, i elektronicznych gadżetów.

Najmłodsze pokolenie aktywnych na rynku pracy potrafi równolegle funkcjonować w świecie rzeczywistym oraz wirtualnym i płynnie przechodzić z jednego do drugiego. Ze względu na te wyróżniki, osoby te są określane mianem pokolenia Z lub pokolenia C (od słów: connected, communicating, always clicking).

Mówi się także o pokoleniu iGeneration, Gen Tech, Gen Wii, Net Gen, Digital Natives, Gen Next, czy Post Gen.

Mobilni i elastyczni millenialsi

Tzw. pokolenie Z ma wiele cech wspólnych z pokoleniem Y (osoby w wieku 25–39 lat), czyli pokoleniem „wujka Google” i „cioci Wiki”.

Pokolenie to nazwane jest również „pokoleniem Milenium” czy „milenialsami”. W końcu października 2021 r. pracujący reprezentujący to pokolenie stanowili ok. 38 proc. ogółu pracujących.

Zdaniem autorów opracowania osoby z tego pokolenia odznacza elastyczność i mobilność – mobilność w sensie psychologicznym i w odniesieniu do kariery zawodowej – przenoszą się z firmy do firmy, z miasta do miasta, z kraju do kraju.

Rzetelne pokolenie X potrafi poświęcić się pracy

W 2021 r. podobną liczebnie zbiorowość stanowili pracujący z pokolenia X. To dojrzałe pokolenie osób aktywnych zawodowo, które zostało wychowane w czasach kryzysu, zmian politycznych oraz dochodowych.

Osoby z tego pokolenia preferują pracę spokojną i pewną, niewymagającą nowych wyzwań. Sukces zawodowy oznacza dla nich ciężką pracę prowadzącą do celu.

Dlatego potrafią poświęcić się pracy, rzetelnie wykonując swoje obowiązki i podporządkowując pracy swoje życie prywatne.
W końcu października 2021 r. pokolenia Y i X charakteryzowała podobna wartość wskaźnika zatrudnienia – ok. 70 proc., podobny był też rozkład przestrzenny tych wskaźników według gmin zamieszkania (współczynnik korelacji 0,89).

Etyka pracy pokolenia wyżu demograficznego szansą dla pracodawców?

Najbardziej dojrzałe pokolenia pracujących, to pokolenie wyżu demograficznego i urodzonych przed końcem II wojny światowej tradycjonalistów (wiek 55 i więcej). W 2021 r. osoby z tych pokoleń stanowiły blisko 19 proc. ogółu pracujących. Dla tej grupy osób praca jest wartością samą w sobie, dlatego dużą wagę pokolenia te przywiązują do etyki pracy.

Cechuje je duże zaangażowanie i przywiązanie do organizacji oraz poczucie obowiązku i odpowiedzialności za powierzone zadania.
W 2021 r. w tej grupie osób pracowała co czwarta osoba.

Eksperci zwracają uwagę, że mobilizacja potencjału starszych pracowników może bowiem stanowić kluczowe rozwiązanie problemu kurczących się zasobów siły roboczej.

Skala aktywności zawodowej osób w wieku 55 lat i więcej była znacząco zróżnicowana i uzależniona od miejsca zamieszkania. Wskaźnik zatrudnienia wahał się od blisko 40 proc. w gminie Lesznowola (woj. mazowieckie) do nieco ponad 9 proc. w gminie Trzcianne (woj. podlaskie).

Znacznie większa część Baby Boomers i tradycjonalistów pozostawała nadal w zatrudnieniu w gminach otaczających duże miasta.

Z roku na rok mediana wieku pracowników jest coraz wyższa

Mediana wieku pracujących na koniec września 2021 r. wynosiła zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn 42 lata. Mediana wieku pracujących podobnie jak mediana wieku ludności Polski wykazuje tendencję rosnącą.

Na koniec września 2018 r. mediana wieku pracujących dla obu płci wynosiła 41 lat. Obserwuje się też wzrost liczby osób w wieku produkcyjnym niemobilnym.

Rada wskazuje, że przemiany demograficzne ludności w Polsce będą miały konsekwencje w postaci zmniejszającej się skłonności osób pracujących do zmiany miejsca zamieszkania i rekwalifikacji zawodowej, ale także spowodować mogą znaczne trudności w rekrutacji pracowników w określonych sekcjach Pilskiej Kwalifikacji Działalności (PKDP), a nawet likwidację dotychczasowych miejsc pracy.

Pracujący w wieku produkcyjnym na koniec września 2021 r. stanowili ok. 95 proc. ogółu pracujących.

Pracownicy w wieku niemobilnym rosną w siłę na rynku

Natomiast z perspektywy opisywanych procesów interesujące jest to, jaką część tej populacji stanowili pracujący w wieku produkcyjnym niemobilnym (ludność w wieku: mężczyźni - 45-64 lata, kobiety - 45-59 lat).

Na koniec września 2021 r. udział ten wynosił ogółem 39,2 proc., był nieco większy w populacji mężczyzn – 40,0 proc., niż w populacji kobiet – 38,2 proc.

Z dużym prawdopodobieństwem możemy przyjąć założenie, że w najbliższych latach wzrastać może zarówno mediana wieku pracujących ogółem, jak i udział pracujących w wieku niemobilnym w liczbie pracujących w wieku produkcyjnym. Po zakończeniu obecnej dekady najliczniejsze roczniki pracujących (obecni 37–38-latkowie) osiągną wiek niemobilny.

Proces starzenia się pracujących występuje w całej gospodarce, jednak szczególnie istotne z punktu widzenia zarówno polityki publicznej, jak i przedsiębiorstw, jest to w jakim stopniu dotyka chociażby poszczególne sekcje PKD.

Gdzie pracują najstarsi aktywni zawodowo?

W sześciu sekcjach PKD mediana wieku pracujących przekroczyła granicę wieku niemobilnego. Najstarsze sekcje, biorąc pod uwagę medianę wieku pracujących ogółem na koniec września 2021 r. to:

  • wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (mediana wieku – 49 lat);
  • obsługa rynku nieruchomości (mediana wieku – 48 lat);
  • opieka zdrowotna i pomoc społeczna (mediana wieku – 47 lat);
  • dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami; rekultywacja (mediana wieku – 46 lat);
  • rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo (mediana wieku – 45 lat);
  • edukacja (mediana wieku – 45 lat).

Handel, gastronomia i nauka z młodszym personelem

We wszystkich wymienionych sekcjach co najmniej połowa pracujących była w wieku produkcyjnym niemobilnym. Z kolei najmłodsze sekcje, biorąc pod uwagę medianę wieku pracujących ogółem na koniec września 2021 r. to:

  • informacja i komunikacja (mediana wieku – 35 lat);
  • zakwaterowanie i gastronomia (mediana wieku – 36 lat);
  • działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (mediana wieku – 38 lat);
  • handel; naprawa pojazdów samochodowych (mediana wieku – 39 lat).

Nasilenie procesu starzenia się pracujących jest różne według sekcji PKD, ale także płci. Choć mediana wieku pracujących kobiet i mężczyzn ogółem była na koniec września 2021 r. taka sama, to jeśli chodzi o poszczególne sekcje PKD zaobserwowano znaczne różnice. W przypadku najstarszych sekcji mediana wieku pracujących mężczyzn jest zdecydowanie wyższa niż kobiet.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Jak działają oszuści - fałszywe SMS "od najbliższych"

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na strefabiznesu.pl Strefa Biznesu