Raport BGK: Samorządy nie rezygnują z inwestycji

Podczas odbywającej się w Warszawie XV Ogólnopolskiej Konferencji Banku Gospodarstwa Krajowego dla Jednostek Samorządu Terytorialnego został zaprezentowany raport poświęcony sytuacji finansowej samorządu – „Zrównoważony rozwój na tle wyzwań inwestycyjnych i sytuacji finansowej polskich samorządów” przygotowany przez BGK.

– Jak przy okazji każdej konferencji BGK dla JST zaprezentowaliśmy raport dotyczący inwestycji samorządowych – mówi Mateusz Walewski, główny ekonomista oraz dyrektor Departamentu Badań i Analiz BGK.
– Najbardziej optymistycznym akcentem tego raportu dla nas jest fakt, że pomimo trudnej i niestabilnej sytuacji finansowej, zresztą dotyczącej wszystkich, samorządy zwiększają wartość inwestycyjną – tłumaczy i dodaje, że w pierwszym półroczu nakłady inwestycyjne samorządów w porównaniu do analogicznego okresu w zeszłym roku, wzrosły o ponad 26 proc.

Jak zaznacza, przedstawiciele samorządów zapytani o plany na ten rok, przewidywali nawet do 60 proc. wzrostu inwestycji.

– Samorządy miały ambitne plany inwestycyjne i z tego, co wiemy, mimo trudnych czasów próbują je realizować – przyznaje.

Z raportu przeprowadzonego przez Departament Badań i Analiz BGK wynika, że jednostki samorządu terytorialnego największą wagę przywiązują do społeczno-ekonomicznych aspektów zrównoważonego rozwoju. Najczęściej jako najistotniejsze wskazują obszary ich bezpośredniej odpowiedzialności, takie jak rozwój infrastruktury i usług edukacyjnych. Znajduje to odzwierciedlenie w ich priorytetach inwestycyjnych.

W strukturze inwestycji samorządów dominują projekty drogowe. Jak podkreślono, inwestycje drogowe są najczęściej uznawane za niedostateczne – wskazało tak 77 proc. samorządów.
– W 2021 r. wyniosły one 15,9 mld zł, co stanowiło 1/3 udziału we wszystkich inwestycjach (33,2 proc.). Wartość inwestycji drogowych była wyższa niż suma wydatków na infrastrukturę wodno-kanalizacyjną (5,8 mld zł), turystykę, sport i kulturę (5,7 mld zł) oraz na transport zbiorowy (3,9 mld zł) – wskazano w raporcie.

Walewski przyznaje, że samorządy przede wszystkim inwestują w drogi i zapytane o największe braki wciąż wskazują na infrastrukturę drogową.

– Czas dojazdu do pracy, czas dojazdu do większego ośrodka, wygoda, czy wreszcie bezpieczeństwo poruszania się po drogach jest bardzo istotnym elementem rozwoju regionalnego. 1/3 inwestycji samorządowych przeznaczana jest na drogi – wymienił.

Najrzadziej za niedostateczne uważane są z kolei inwestycje w transport zbiorowy (39 proc.), ciepłownictwo (40 proc.) i gospodarkę odpadami (45 proc.). To jak podkreśla, zaskoczyło autorów raportu.

– Jednak w trakcie panelu, który mieliśmy, na ten temat pojawiły się głosy, że te pozycje w najbliższych latach na pewno będą rosły – wskazuje.
– Myślę, że w związku z tym, że rosną ceny energii, te wydatki na ciepłownictwo, a także na zieloną energię będą zwiększane – dodaje.

Ponadto stosunkowo rzadko, jako istotne, JST wskazują aspekty równościowe.

– Polityka zrównoważonego rozwoju jest najczęściej realizowana poprzez konkretne „zielone” projekty inwestycyjne oraz akcje edukacyjne – wskazano.

Działa w ten sposób odpowiednio 55 proc. i 52,7 proc. samorządów. 

Z kolei udział „zielonych inwestycji” w całkowitych wydatkach majątkowych samorządów w roku 2021 wynosił 17,5 proc., najwięcej w gminach wiejskich (28,7 proc.), a w ujęciu regionalnym w województwie mazowieckim (22,9 proc.).