Urząd Skarbowy może zaglądać do naszych kont. Czy to koniec tajemnicy bankowej?

Jednym z obowiązków banków jest przestrzeganie tajemnicy bankowej.

– Tajemnica bankowa jest elementem prawa do prywatności w zakresie informacji dotyczących sytuacji finansowej i gospodarczej zarówno osób fizycznych jak i prawnych – możemy przeczytać w artykule dr Anny Gadomskiej-Radel „Tajemnica bankowa w postępowaniu cywilnym. Wybrane zagadnienia”.

Tajemnica bankowa obejmuje wszystkie wiadomości dotyczące klienta i kontrahenta banku. To przede wszystkim informacje pozwalające na ustalenie tożsamości i sytuacji, w jakiej się znajduje. Jak się okazuje – tajemnica nie ma charakteru bezwzględnego.

– Ustawodawca w ustawie prawo bankowe enumeratywnie wymienił podmioty, jednostki organizacyjne i instytucje, którym banki są obowiązane udostępniać informacje objęte tajemnicą bankową. Jednym z nich jest prawo sądu do żądania dostępu do informacji – pisze dr Anna Gadomska-Radel. Dzięki temu istnieje możliwość rozstrzygnięcia w postępowaniu cywilnym wielu spraw.

Od lipca urząd skarbowy ma zagwarantowane ustawowo większe uprawnienia. Pozwala to na kontrolę kont bankowych i wszystkich operacji, jakie są na nim dokonywane. Żądanie dostępu do informacji objętych tajemnica bankową jest wiążące dla banku, gdy pochodzi od podmiotu, któremu ustawa gwarantuje taki dostęp.

Uzyskiwanie informacji objętych tajemnicą bankową przez urzędy skarbowe było dotychczas możliwe dopiero po postawieniu zarzutów. Teraz będzie to realne już na etapie prowadzenia czynności sprawdzających.

– Nawet prokurator w postępowaniu karnym nie ma dostępu do informacji objętych tajemnicą bankową na etapie wcześniejszym – powiedział Tadeusz Białek, prezes Związku Banków Polskich dla portalu money.pl. Jak zauważył, dostęp organów do tajemnicy bankowej jest ściśle regulowany. Najnowsza zmiana może oznaczać „bardzo niebezpieczny wyłom w prawie”.

Modyfikacja przepisów ma ułatwić realizację obowiązków organów skarbowych. Jak dotąd zmiana pozostała niezauważona wśród innych poprawek i została przegłosowana przez posłów.

Ministerstwo Finansów przesłało dla money.pl specjalny komunikat prasowy. Odnajdujemy w nim informację, że zmiany nie są równoznaczne z możliwością wystąpienia o informację bankową o osobie fizycznej w każdym przypadku. Ta możliwość ma pojawić się wtedy, gdy „żądanie występuje w związku z wszczętym już postępowaniem przygotowawczym lub czynnościami wyjaśniającymi odpowiednio w sprawie o przestępstwa, lub wykroczenia oraz przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe”.

Rząd pracuje obecnie nad nowelizacją ordynacji podatkowej. Choć projekt Ministerstwa Finansów nie został jeszcze opublikowany - napisała o nim "Dziennik Gazeta Prawna". Według dziennika blokowane będą mogły być zarówno firmowe konta przedsiębiorców, jak i ich rachunki oszczędnościowe.

Ponadto Urząd Skarbowy będzie mógł odmówić zwrotu przedsiębiorcom nadpłaconego akcyzy i VAT-u. Chodzi o sytuację, w której zawyżony podatek zapłacił już konsument. Skarbówka będzie musiała jednak uzasadnić, że przedsiębiorca nie poniósł finansowego uszczerbku.

Zmiany obejmą także kwestie przedawnień zobowiązań podatkowych oraz blokowania kont, a wszczęcie postępowania w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe nie wstrzyma już biegu przedawnienia podatku. Blokada konta będzie mogła trwać 96 godzin. To o jedną dobę dłużej, niż obecnie.

Zmiany miałyby wejść w życie w czerwcu 2023 r.

Od 2024 r. szef Krajowej Administracji Skarbowej będzie mógł blokować nie tylko firmowe:

• rachunki rozliczeniowe,
• lokaty terminowe,
• rachunki członka spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej,
• rachunki VAT.

ale także:

• rachunki oszczędnościowe,
• rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe,
• rachunki terminowej lokaty oszczędnościowej.