Zgubione dokumenty - jak i gdzie zgłosić utratę dowodu osobistego lub prawa jazdy? Tak można ochronić pieniądze oraz swoje dane osobowe

Zdarzają się sytuacje, w których przestępcy na cudze nazwisko wypożyczają lub sprzedają samochód, czy też podpisują umowy z operatorem telekomunikacyjnym. Oszuści mogą chcieć wyłudzić kredyty na nasze dane lub próbować zapłacić za produkty i towary naszymi kartami płatniczymi. Problemy oraz fakt, ze nasza tożsamość została wykorzystana mogą wyjść na jaw po wielu miesiącach lub nawet latach.

Jeżeli mamy pewność, że dokumenty został skradzione - warto powiadomić policję. Każda jednostka policji jest zobowiązana do przyjęcia zgłoszenia. Im dłużej zwlekamy - tym większe ryzyko, że ktoś się posłuży się naszymi dokumentami, które zwykle kradzione są w tym właśnie celu.

Natomiast zgubienie dowodu osobistego nie jest przestępstwem i samego zgubienia nie zgłasza się na policji. Zgłoszenia należy dokonać, jeżeli ich zagięcie miało związek z przestępstwem (włamanie, kradzież, rozbój). Po zgłoszeniu na policji, nie trzeba tego ponownie robić w urzędzie gminy.

Jeżeli dowód osobisty zaginął lub został uszkodzony należy to zgłosić jak najszybciej w urzędzie gminy albo przez Internet. Za granicą zgłoszenia można dokonać w konsulacie - osobiście, listownie lub faksem.

Jeżeli zaginiony dowód osobisty posiadał warstwę elektroniczną (tzw. e-dowód, wydany po 4 marca 2019 r.) to można również zawiesić jego ważność na 14 dni kalendarzowych, a po jego odnalezieniu - cofnąć zawieszenie. Jeśli zawieszenie nie zostanie cofnięte w ciągu 14 dni kalendarzowych - dowód zostanie automatycznie unieważniony.

Potrzebny do tego będzie:

• profil zaufany,
• lub certyfikat kwalifikowany,
• e-dowód.

Pozwalają one potwierdzić tożsamość osoby zgłaszającej oraz zapewnią, że pod zgłaszającego nie podszywa się inna osoba. Po otrzymaniu zgłoszenia urząd unieważnia taki dowód.

Dodatkowo i niezależnie od zgłoszenia na policji dokumenty warto zastrzec w banku. Można tego dokonać w specjalnym systemie poprzez pośrednictwo strony internetowej dokumentyzastrzezone.pl. W tym systemie uczestniczą wszystkie banki w Polsce oraz szereg innych firm i instytucji. Choć pełna lista uczestników, dla bezpieczeństwa nie jest jawna, to zastrzec dokumenty możemy w banku, którego jesteśmy klientem lub w innych bankach, które przyjmują zgłoszenia także od osób nie będących ich klientami.

Spośród banków komercyjnych są to:

• Bank Pocztowy SA (www.pocztowy.pl),
• Bank Polskiej Spółdzielczości SA (www.bankbps.pl),
• BNP Paribas Bank Polska S.A. (www.bnpparibas.pl),
• Credit Agricole Bank Polska S.A. (www.credit-agricole.pl),
• Plus Bank SA (www.plusbank.pl),
• Krakowski Bank Spółdzielczy (www.kbsbank.com.pl),
• PKO BP SA (www.pkobp.pl),
• Santander Bank Polska (www.santander.pl),
• Santander Consumer Bank SA (www.santanderconsumer.pl),
• SGB-Bank S.A. (www.sgbbank.com.pl),
• Bank Gospodarstwa Krajowego (www.bgk.com.pl),
• Getin Bank (www.getinbank.pl).

Od wszystkich osób zgłoszenia przyjmują także wybrane banki spółdzielcze, a ze SKOK-ów:

• SKOK Chmielewskiego,
• SKOK Energia.

W tym systemie w III kwartale 2022 r. zastrzeżono 45 240 dokumentów, a ich łączna liczba wynosi już ponad 2,25 mln szt.

– Statystycznie do bazy Systemu DZ trafiało niemal 500 dokumentów dziennie. Bardzo nas cieszy tak wysoka liczba zastrzeżeń. Oczywiście nie dlatego, że tak dużo osób swoje dokumenty w różnych okolicznościach traci, ale dlatego, że takie dane są potwierdzeniem wysokiego stopnia świadomości Polaków w tym zakresie, nad czym w ZBP – razem z bankami, samorządami i wieloma instytucjami rządowymi i pozarządowymi – pracujemy od wielu lat – powiedział Krzysztof Pietraszkiewicz, Prezes Związku Banków Polskich.

W okresie lipiec-wrzesień 2022 r. odnotowano 2.089 prób wyłudzeń na łączną kwotę 47,7 mln zł.

- Warto podkreślić, że najwyższa próba wyłudzenia dotyczyła 6 mln zł (woj. mazowieckie). W przeszłości kilkukrotnie zdarzały się próby dot. kwot przekraczających kilkanaście czy nawet dwadzieścia milionów zł. Łącznie odnotowano tylko 4 próby wyłudzeń na kwotę przekraczającą 1 mln zł. To już trzeci kwartał z rzędu, w którym widać tak stosunkowo pozytywne dane – powiedział Grzegorz Kondek, Koordynator Kampanii Informacyjnej Systemu Dokumenty Zastrzeżone.

Każdego roku banki odnotowują kilka tysięcy prób wyłudzenia pieniędzy na skradziony dowód osobisty. Nawet gdyby doszło do zawarcia umowy kredytu z bankiem - ta będzie nieważna. Trzeba to będzie jednak udowodnić, co jest trudne i wymaga niejednokrotnie zaangażowania się w spory sądowe i sporządzanie ekspertyz grafologicznych.

W portfelu nosimy również karty bankowe. Każdego roku Polacy tracą ich ponad milion. Niezależnie od tego, czy zostały zgubione czy skradzione możemy skorzystać z ogólnopolskiego systemu do zastrzegania kart bankomatowych (+48) 828 828 828. Na infolinii konieczne będzie odpowiedzenie na kilka pytań weryfikujących. Dzięki temu system zastrzeże kartę.

Bank nie bierze odpowiedzialności za utratę gotówki z konta, dopóki karty kredytowe i płatnicze nie zostaną zastrzeżone. Dlatego należy je jak najszybciej zablokować. Aby dowiedzieć się, czy już ktoś nie wykorzystał naszych kart lub nie wziął kredytu na nasze nazwisko - możemy skorzystać ze strony internetowej prowadzonej przez Biuro Informacji Kredytowej S.A., które gromadzi informacje na temat historii kredytowej.

Aby sprawdzić te dane, konieczne jest zarejestrowanie się w serwisie na www.bik.pl. Można to zrobić na dwa sposoby:

• Wypełniając formularz rejestracyjny online oraz potwierdzając tożsamość klienta poprzez zeskanowanie lub sfotografowanie dowodu osobistego. Konieczne będzie także podanie numeru PESEL, numeru dowodu osobistego, danych adresowych, numeru telefonu oraz przelewu identyfikacyjnego wnoszącego 1 zł.
• Drugim sposobem będzie wypełnienie formularza rejestracyjnego online oraz podanie numeru PESEL, numeru polskiego paszportu lub karty pobytu, danych adresowych i numeru telefonu. W tej sytuacji BIK wyśle nam list polecony zawierający kod weryfikacyjny do wpisania w link aktywacyjny z maila. Przelewu nie trzeba będzie robić w tym wariancie.

Jeżeli straciliśmy dowód rejestracyjny samochodu – warto udać się do wydziału komunikacji i transportu urzędu swojej gminy, by zgłosić zagubienie dokumentu oraz otrzymać wtórnik dowodu rejestracyjnego oraz pozwolenie czasowe. Wydanie wtórnika kosztuje 54 zł, a uzyskanie pozwolenia czasowego - 18,50 zł.

W urzędzie trzeba będzie okazać:

• kartę pojazdu,
• tablice rejestracyjne,
• wyciąg z rejestru badań technicznych pojazdów.

W przypadku utraty prawa jazdy sprawę można zgłosić w wydziale komunikacji oraz złożyć wniosek o wydanie wtórnika dokumentu. Od 5 grudnia 2020 r. posiadacze polskich praw jazdy mogą w Polsce jeździć nie posiadając fizycznego dokumentu przy sobie. W przypadku kontroli policjant informacje o uprawnieniach sprawdza w specjalnej bazie.

Osoba, która znalazła cudzy dowód osobisty innej osoby ma obowiązek przekazać ten dokument najbliższemu organowi

• gminy,
• policji,
• innemu organowi administracji publicznej.
• posiadaczowi.