ZUS: 27 mln zwolnień lekarskich w 2023 roku. Pracownicy przebywający na „L4" muszą się przygotować na kontrole? Jakie konsekwencje?

Według danych przekazanych przez ZUS, w 2023 roku wystawiono 27 mln zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do pracy. Łączna liczba dni absencji chorobowej wyniosła 287,2 mln, obejmując choroby własne, opiekę nad dzieckiem oraz opiekę nad innym członkiem rodziny. W porównaniu do 2022 roku, zaobserwowano spadek liczby dni absencji chorobowej o 0,6 proc. i wzrost liczby zaświadczeń lekarskich o 0,2 proc., co przekłada się na dodatkowe 50,5 tys. zaświadczeń.

Przeciętna długość zaświadczenia lekarskiego w 2023 roku wynosiła 10 dni. Ponad połowę (55,7 proc.) zaświadczeń z tytułu choroby własnej wystawiono kobietom. Co więcej, 42,2 proc. zaświadczeń lekarskich z tytułu choroby własnej wystawiono na okres od 1 do 5 dni (z tego 6,6 proc. to były zaświadczenia jednodniowe). 23,1 proc. ogółu zaświadczeń wystawiono na czas od 6 do 10 dni, zaś 29,6 proc. - na okres od 11 do 30 dni.

ZUS zaobserwował wzrost (o 1,6 punktu procentowego) liczby zaświadczeń lekarskich wystawionych na krótki okres (od 1 do 5 dni) i jednoczesny spadek (o 1,2 punktu procentowego) liczby zaświadczeń wystawionych na okres od 6 do 10 dni. W analizowanym okresie najwyższy odsetek (26,9 proc.) dni absencji chorobowej, odnotowano w grupie wiekowej między 30 a 39 rokiem życia.

W 2023 roku najczęstszymi przyczynami absencji były choroby układu mięśniowo-szkieletowego i tkanki łącznej (17 proc. ogółu liczby dni absencji), choroby układu oddechowego (14,5 proc.), ciąża, poród i połóg (14,2 proc.), oraz urazy, zatrucia i "inne określone skutki działania czynników zewnętrznych" (13,4 proc.). Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania stanowiły 11 proc. wszystkich dni absencji.

W porównaniu z rokiem poprzednim, w grupie chorób układu mięśniowo-szkieletowego i tkanki łącznej zauważalny jest nieznaczny wzrost liczby dni absencji chorobowej – o 0,6 punktu procentowego. Z kolei odnotowano spadek o 1,5 punktu procentowego w odniesieniu do liczby dni absencji chorobowej w związku z ciążą, porodem i połogiem. W przypadku zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania liczba dni absencji chorobowej wzrosła o 9,5 proc.

Najczęstsze konsekwencje osób wykorzystujących „L4" niezgodnie z przeznaczeniem:

• wypowiedzenie umowy – 31 proc.
• zwolnienie dyscyplinarne – 30 proc.
• konieczność zwrotu i/lub wstrzymanie zasiłku chorobowego – 25 proc.
• nagana od przełożonego – 20 proc.
• pogorszenie relacji w pracy – 14 proc.
• obniżenie wynagrodzenia – 11 proc.
• zamrożenie podwyżki, premii i/lub awansu – 2 proc.

Co ciekawe – mężczyźni, którzy udawali chorych, najczęściej byli karani zwolnieniem dyscyplinarnym (27 proc.), koniecznością zwrotu zasiłku (25 proc.), wypowiedzeniem umowy w innym trybie (23 proc.) oraz pogorszeniem relacji w pracy (19 proc.). Natomiast kobiety – wypowiedzeniem umowy (47 proc.), zwolnieniem dyscyplinarnym (42 proc.), naganą od przełożonego (41 proc.) oraz obniżeniem wynagrodzenia (28 proc.).