Wcześniejsze przejście na emeryturę brzmi jak kusząca perspektywa, ale czy jest zawsze opłacalne?
Wcześniejsza emerytura służb mundurowych
Do służb mundurowych uprawnionych do wcześniejszej emerytury należą Policja, Straż Graniczna, Państwowa Straż Pożarna, Służba Więzienna, Straż Ochrony Kolei oraz Żandarmeria Wojskowa. Warunki przejścia na emeryturę różnią się w zależności od daty rozpoczęcia służby.
Funkcjonariusze przyjęci przed 1 stycznia 2013 r. mogą zakończyć służbę po 15 latach, bez wymogu osiągnięcia wieku emerytalnego. Wysokość ich świadczenia wynosi 40% podstawy wymiaru za 15 lat i rośnie o 2,6% za każdy kolejny rok. Ci, którzy wstąpili do służby po 2012 roku, muszą przepracować 25 lat i osiągnąć wiek 55 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni), otrzymując emeryturę w wysokości 60% podstawy wymiaru plus 3% za każdy dodatkowy rok służby.
Podstawą wymiaru emerytury dla funkcjonariuszy przyjętych przed 2013 r. jest ich ostatnie wynagrodzenie, natomiast dla tych po 2012 r. liczy się średnia z 10 lat służby.
Maksymalna wysokość świadczenia wynosi 75% podstawy wymiaru, co można osiągnąć po 32 latach służby.
Średnie świadczenie w Zakładzie Emerytalno-Rentowym MSWiA (ZER) jest o około 60% wyższe niż w ZUS – w 2023 roku wynosiło 5 542 zł, podczas gdy w ZUS średnia emerytura to 3 500 zł.
Funkcjonariusze mogą także otrzymać dodatki za służbę w warunkach szczególnych, a od 2025 roku funkcjonariusze przyjęci przed 2013 r. będą mieli wybór między wariantem 15-letnim (40% podstawy) a 25-letnim (60%), co daje większą elastyczność przy planowaniu zakończenia służby.
Emerytura pomostowa dla lekarzy, pielęgniarek i ratowników medycznych
Jest przyznawana na podstawie ustawy o emeryturach pomostowych i dotyczy osób, które przez co najmniej 15 lat wykonywały pracę w warunkach uznanych za szczególne lub o szczególnym charakterze.
Do takich stanowisk należą m.in. praca w oddziałach intensywnej terapii, szpitalach psychiatrycznych, laboratoriach diagnostycznych czy karetce pogotowia.
Aby uzyskać to świadczenie, konieczne jest także spełnienie kryteriów wiekowych i stażowych – kobiety mogą przejść na emeryturę w wieku 55 lat, a mężczyźni w wieku 60 lat, o ile posiadają wymagany staż ubezpieczeniowy (20 lat dla kobiet, 25 lat dla mężczyzn). Ważnym warunkiem jest również przynajmniej jeden dzień pracy w szczególnych warunkach po 2008 roku, co oznacza, że osoby, które zakończyły pracę wcześniej, mogą nie kwalifikować się do tego świadczenia.
Lista zawodów medycznych objętych emeryturą pomostową znajduje się w załączniku nr 2 do ustawy, ale prawo do wcześniejszej emerytury nie przysługuje automatycznie – musi być potwierdzone przez pracodawcę, który kwalifikuje dane stanowisko jako wykonywane w warunkach szczególnych.
Wcześniejsza emerytura dla pracowników przemysłu
Lista zawodów uprzywilejowanych obejmuje m.in. górników, hutników, operatorów maszyn przemysłowych, pracowników zakładów chemicznych oraz budownictwa ciężkiego.
Mogą skorzystać z emerytury pomostowej (od 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn) lub emerytury stażowej, jeśli spełniają określone warunki. Kryterium jest praca w warunkach szczególnych, takich jak narażenie na hałas, pyły, wysiłek fizyczny czy kontakt z substancjami chemicznymi. Aby uzyskać świadczenie, konieczne jest 15 lat pracy w trudnych warunkach oraz wymagany okres składkowy – 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.
