Plan zarządzania Puszczą Białowieską. Projekt ma być gotowy do końca roku. Obiekt jest wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO

Podczas sesji sejmiku województwa podlaskiego dr Renata Krzyściak-Kosińska przedstawiła aktualne informacje na temat prac nad planem zarządzania Puszczą Białowieską. Plan ten jest wymagany przez UNESCO, a jego przygotowanie zlecono Instytutowi Ochrony Środowiska – Państwowemu Instytutowi Badawczemu (IOŚ PIB).

Pierwsza wersja planu powstała pod koniec kadencji poprzedniego rządu, jednak projekt jest obecnie uzupełniany i modyfikowany. Prace nad planem są w drugim etapie, a ich zakończenie przewidziane jest na koniec 2024 roku.

Dr Renata Krzyściak-Kosińska, pełniąca funkcję koordynatora ds. współpracy z UNESCO od kwietnia 2024 roku, wyjaśniła, że po zakończeniu prac nad projektem planu, nastąpi faza konsultacji społecznych.

Do końca tego roku (IOŚ) powinien przedłożyć projekt planu (...) potem uwagi, które będą spływać w ramach konsultacji społecznych. Potem musimy to skonsultować z IUCN (Międzynarodową Unią Ochrony Przyrody, organem doradczym UNESCO - PAP), z centrum światowego dziedzictwa UNESCO, także to pewnie do połowy przyszłego roku potrwa" - powiedziała PAP Krzyściak-Kosińska.

Jednym z głównych wyzwań obecnie są konsultacje dotyczące strefowania Puszczy Białowieskiej, zwłaszcza w kontekście strefy IV, która określa, w jakim stopniu i gdzie można prowadzić gospodarkę leśną.

Dużo jest w tej kwestii nieporozumień. Często jak czegoś nie rozumiemy, to wolimy być ostrożni na zapas, więc cały czas są dyskusje, no ale mamy nadzieję, że to wkrótce się wyjaśni" - powiedziała Krzyściak-Kosińska. Dodała, że nie uda się zadowolić wszystkich stron, ale kompromis jest konieczny.

W ramach prac nad planem wskazano, że potrzebna jest analiza naukowa dotycząca wpływu stalowej zapory, która została zbudowana na granicy z Białorusią w 2022 roku. Zapora ta powstała w odpowiedzi na kryzys migracyjny trwający od lata 2021 roku.

Po wiosennej misji UNESCO w puszczy, eksperci tego komitetu wezwali Polskę do opracowania zestawu działań mających złagodzić wpływ zapory na przyrodę. Chodzi m.in. o kwestie przepływu wody, wsparcie populacji rysia oraz ograniczenie hałasu i zanieczyszczenia światłem.

Drugi dzień konsultacji w sprawie strefy buforowej przy granicy z Białorusią. Naukowcy chcą mieć wstęp do puszczy

Dr Renata Krzyściak-Kosińska poinformowała, że wkrótce ma być gotowa ekspertyza na temat wpływu zapory na granicy na przyrodę. Dokument ten przygotował Instytut Biologii Ssaków PAN w Białowieży, który ma najdłużej prowadzone badania i obserwacje przyrodnicze w tym rejonie.

Koordynatorka podała również, że Straż Graniczna jest już włączona w prace nad planem zarządzania puszczą, choć jeszcze nieformalnie. "Nie jest to jeszcze sformalizowane, natomiast widzimy dużą otwartość, więc myślę, że też do końca czasu realizacji tego projektu (przygotowania planu - PAP) będzie wyjaśnione, sformalizowane. Uczestnictwo (SG) cały czas jest, mamy kontakt" - powiedziała Krzyściak-Kosińska.

Puszcza Białowieska została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1979 roku. Wówczas na listę trafiła polska część Puszczy, a w 1992 roku dołączyła do niej część białoruska, tworząc obiekt transgraniczny.

W 2014 roku zmieniono granice obiektu, który po polskiej stronie ma 56,6 tys. ha, a po białoruskiej 82,3 tys. Ha. Obecnie obiekt transgraniczny Puszcza Białowieska obejmuje 142 tys. ha, a strefa buforowa 166,7 tys. Ha. Tereny te mają różny status prawny.