Firmy rodzinne jeszcze łatwiej będą przechodzić z pokolenia na pokolenie. Po sukcesji będzie fundacja rodzinna. Co zyskają przedsiębiorcy?

23 listopada 2022 r. do Sejmu skierowany został projekt ustawy o fundacji rodzinnej. To dobra wiadomość dla polskich przedsiębiorców. Prace nad zarysem ustawy rozpoczęły się w 2018 r., a ich inicjatorem była Rada Firm Rodzinnych Konfederacji Lewiatan, która mając na uwadze wyzwania sukcesyjne, przed jakimi stają polscy przedsiębiorcy, jeszcze w 2018 r. przygotowała pierwszy projekt ustawy.

- Ustawa odzwierciedla najlepsze praktyki europejskie w zakresie zabezpieczania aktywów na pokolenia, odnosząc je do polskich realiów. To bardzo interesujące przepisy i z pewnością wielu przedsiębiorców będzie z nich korzystać. Cieszmy się, bo dzięki temu polskie firmy będą mogły działać przez pokolenia. Duże uznanie dla Rady Firm Rodzinnych Konfederacji Lewiatan za determinację w dążeniu do tak szczytnego celu – mówi Paweł Tomczykowski, ekspert ds. sukcesji rodzinnej Konfederacji Lewiatan, partner zarządzający kancelarią Ożóg Tomczykowski.

Polska fundacja rodzinna, wzorowana na najlepszych rozwiązaniach europejskich, będzie tworzona w celu gromadzenia majątku, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na ich rzecz. Będzie pierwszoplanowym narzędziem do skutecznej sukcesji dla średnich i dużych polskich firm rodzinnych. Będzie mogła wykonywać działalność gospodarczą, ale w ograniczonym zakresie, w tym m.in. zbywać mienie, dzierżawić nieruchomości, przystępować do spółek handlowych, nabywać i zbywać papiery wartościowe oraz prowadzić gospodarstwa rolne.

Fundacja rodzinna ma być podmiotowo zwolniona z podatku CIT. Będzie więc mogła bez opodatkowania sprzedawać akcje/udziały, czy też otrzymywać odsetki od lokat bankowych. Przychody uzyskiwane od fundacji przez fundatora oraz jego najbliższą rodzinę będą zwolnione z PIT. Wypłacane im świadczenia opodatkowane będą 15 proc. podatkiem CIT. Natomiast w przypadku, gdy beneficjentami będą osoby niespokrewnione z fundatorem, podatek będzie podwójny: ten sam 15 proc. CIT oraz dodatkowo 15 proc. zryczałtowany PIT.

Niemałą rewolucją w kodeksie cywilnym będzie długo wyczekiwana nowelizacja przepisów regulujących zachowek. Te obecne nie są dostosowane do wymagań nowoczesnej gospodarki i zmieniającego się otoczenia, także w kontekście społecznym i rodzinnym.

Zgodnie z nowymi przepisami, fundusz założycielski fundacji rodzinnej będzie doliczany do spadku po fundatorze tylko w okresie 10 lat, licząc wstecz od otwarcia spadku. Poza tym przewidziana została możliwość odroczenia terminu płatności zachowku, rozłożenia go na raty (na 5 lat, a w szczególnych przypadkach na 10 lat), a w wyjątkowych przypadkach nawet jego obniżenia.

- Są duże szanse, że ustawa zostanie uchwalona przez Sejm już w I kwartale 2023 r. i wejdzie w życie 3 miesiące po jej uchwaleniu. Perspektywa utworzenia pierwszych polskich fundacji rodzinnych jest więc bardzo bliska – dodaje radca prawny Krzysztof Kajda, szef pionu ekspertyzy Konfederacji Lewiatan.