Fundacja Rodzinna 2023 - na czym polega, kto może skorzystać? W ten sposób skutecznie zabezpieczymy majątek po śmierci

Do tej pory właściciele biznesów rodzinnych zmagali się z pewnymi ograniczeniami dotyczącymi przekazania swojej firmy. Można to było zrobić poprzez darowiznę lub spadek, jednak zapewniało to sukcesję jedynie w drugim pokoleniu. Przedsiębiorca nie miał też wpływu na to, co z majątkiem zrobi sukcesor i czy uszanuje jego wolę.

Problem ten rozwiązuje fundacja rodzinna, czyli narzędzie opracowane z myślą o przedsiębiorcach, którym zależy na stworzeniu firmy wielopokoleniowej z zabezpieczonym i pomnażanym majątkiem. Rozwiązanie to od wielu lat funkcjonuje już w krajach takich jak Niemcy, Austria czy Szwajcaria.

– Fundacja rodzinna będzie przede wszystkim świetnym rozwiązaniem dla przedsiębiorców, dla których ważne jest, by ich firma żyła dłużej niż jedno pokolenie, a stworzony majątek był należycie chroniony i pomnażany. Najważniejszym plusem założenia fundacji jest z pewnością umożliwienie przeprowadzenia skutecznej sukcesji oraz rozwiązania potencjalnych problemów z zachowkiem. Do fundacji fundator wkłada majątek, który ma prawo dalej inwestować. Możemy zatem potraktować fundację jako budowanie tzw. skarbca rodzinnego na kolejne pokolenia – przekazała Małgorzata Rejmer, doktor nauk prawnych i prezes zarządu Kancelarii Finansowej Lex.

Instytucja fundacji rodzinnej ma zapewnić biznesom rodzinnym stabilność po śmierci właściciela lub przejściu na emeryturę. Nowe rozwiązanie ochroni zatem przed sporami spadkowymi i rozdrobnieniem majątku, umożliwiając w ten sposób bezpieczne prowadzenie firmy przez wiele pokoleń.

Zasady korzystania z majątku będą określane w specjalnym statucie, obowiązującym na kilka pokoleń do przodu. Nowe regulacje sprawiają, że podejmowanie działań niezgodnych z wolą fundatora będzie wyjątkowo trudne, a nawet niemożliwe.

- Celem fundacji rodzinnej, poza gromadzeniem mienia, będzie zarządzanie nim w interesie beneficjentów oraz spełnianie świadczeń na rzecz beneficjentów. Ustawodawca bardzo szeroko zdefiniował pojęcie świadczenia, wskazując, że pod pojęciem tym rozumie się składniki majątkowe, w tym środki pieniężne, rzeczy lub prawa przeniesione na beneficjenta albo oddane beneficjentowi do korzystania. W przypadku beneficjentów będących osobami fizycznymi fundacja rodzinna może również pokrywać koszty ich utrzymania i kształcenia - przekazał Stefie Biznesu Łukasz Kupski, adwokat, partner w Kancelarii Świostek Kupski Adwokaci.

Jak podkreśla ekspert, „ustawa o fundacjach rodzinnych istotnie zmienia także regulacje dotyczące zachowku poprzez wprowadzenie możliwości żądania odroczenia terminu jego płatności, rozłożenia go na raty, a w wyjątkowych przypadkach również obniżenia wysokości należnego zachowku przy uwzględnieniu sytuacji osobistej i majątkowej uprawnionego do zachowku oraz obowiązanego do jego zaspokojenia”.

Fundator to osoba fizyczna, która posiada zdolność do czynności prawnych, czyli m.in. pełnego dysponowania własnym majątkiem. Oświadczenie o ustanowieniu fundacji można będzie złożyć w testamencie lub akcie założycielskim.

- Fundacja rodzinna może mieć kilku fundatorów wyłącznie w przypadku, gdy jest ustanawiana w akcie założycielskim. Fundacje ustanawiane w testamencie mogą mieć tylko jednego fundatora, co stanowi powtórzenie dotychczas obowiązującego zakazu sporządzania wspólnych testamentów - poinformował Łukasz Kupski.

W przypadku fundacji rodzinnej istotni są także beneficjenci, którzy najczęściej będą członkami rodziny fundatora, jednak mogą to być także inne osoby lub podmioty prowadzące działalność pożytku publicznego. Przepisy nie regulują maksymalnej liczby beneficjentów, lecz powyżej 25 osób konieczne jest ustanowienie rady nadzorczej. Warto pamiętać, że każdy fundator może być jednocześnie beneficjentem.

- Fundacja rodzinna uzyskuje osobowość prawną w momencie wpisu do rejestru fundacji rodzinnych, który będzie prowadzony przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim. Fundacja rodzinna w organizacji powstaje jednak z chwilą sporządzenia aktu założycielskiego lub ogłoszenia testamentu – to rozwiązanie zaczerpnięte ze spółek kapitałowych daje możliwość rozpoczęcia działalności przed wpisem do rejestru - wyjaśnia Łukasz Kupski z Kancelarii Świostek Kupski Adwokaci

W celu założenia takiej fundacji konieczne jest też wniesienie funduszu założycielskiego w wysokości co najmniej 100 tysięcy złotych. Mogą to być udziały, gotówka, akcje lub inne aktywa. Utworzenie oraz obsługa takiej instytucji wiążą się zatem ze znacznymi kosztami, dlatego rozwiązanie te rekomendowane jest średnim i dużym firmom.

Podstawowym celem wprowadzonych regulacji będzie zachowanie majątku biznesów rodzinnych. Wiele z nich zakładano ponad 30 lat temu, przez co założyciele myślą już o przekazaniu ich w dobre ręce, by dalej mogły funkcjonować. Nie zawsze jednak jest to łatwe, a przepisy o zachowku dotychczas sprawiały, że spadkobiercy mogli ubiegać się o część majątku, co prowadziło do dezintegracji.

Do głównych zalet fundacji rodzinnych możemy zatem zaliczyć:

• utrzymanie majątku w jednych rękach,
• efektywne zarządzanie majątkiem, a także jego pomnażanie,
• oddzielenie spraw biznesowych i rodzinnych,
• zabezpieczenie finansowe rodziny,
• rozwój przedsiębiorstwa w perspektywie wielu pokoleń.

- Co więcej, dochody z działalności zgodnej z ustawą będą zwolnione z podatku CIT. Beneficjenci fundacji, którzy należą do najbliższej rodziny fundatora, będą zwolnieni z podatku PIT oraz z podatku od spadków i darowizn. Podatek w wysokości 15% płacony będzie przez fundację dopiero w chwili wypłacenia świadczeń beneficjentowi, ale beneficjent należący do kręgu najbliższej rodziny już żadnego podatku nie będzie musiał zapłacić - dodaje Kancelaria Finansowa Lex.