Nowa renta wdowia 2025 – dodatkowe pieniądze dla seniorów od lipca. Sprawdź zasady

Renta wdowia nie jest odrębnym, nowym świadczeniem – to raczej określenie możliwości pobierania dwóch świadczeń jednocześnie przez osobę owdowiałą​. Do tej pory wdowa lub wdowiec musieli wybrać jedno świadczenie: albo własną emeryturę, albo rentę rodzinną po zmarłym małżonku (ta ostatnia stanowiła maksymalnie 85% świadczenia zmarłego)​. Od 2025 roku, na mocy ustawy z 26 lipca 2024 r., możliwe jest połączenie obu tych świadczeń – jedno w pełnej wysokości, a drugie w części (tzw. renta wdowia). Nowe przepisy weszły w życie 1 stycznia 2025 r., a wypłata renty wdowiej rusza od 1 lipca 2025 r. (wnioski można składać już od stycznia)​.

Kto może otrzymać rentę wdowią?

Ustawowe kryteria są dość ściśle określone – nie każda osoba po śmierci małżonka będzie uprawniona. Aby otrzymać rentę wdowią, wdowa lub wdowiec musi spełnić łącznie następujące warunki:

• Osiągnięty wiek emerytalny – co najmniej 60 lat w przypadku kobiety lub 65 lat w przypadku mężczyzny​.
• Pozostawanie we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci małżonka – świadczenie przysługuje tylko, jeśli małżeństwo trwało aż do śmierci partnera​.
• Prawo do renty rodzinnej nabyte w odpowiednim momencie – wdowa/wdowiec musi uzyskać prawo do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż w wieku 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni)​. Oznacza to, że małżonek nie może umrzeć zbyt wcześnie; celem jest objęcie tą regułą przede wszystkim seniorów, a nie osób młodszych.
• Brak ponownego małżeństwa – osoba uprawniona nie może pozostawać w nowym związku małżeńskim w chwili ubiegania się o rentę wdowią​.
• Ograniczenie wysokości dotychczasowych świadczeń – własna emerytura lub renta rodzinna pobierana przez wdowę/wdowca musi być niższa niż trzykrotność minimalnej emerytury​. W 2025 roku trzykrotność najniższej emerytury to 5636,73 zł brutto​, więc jeśli któreś ze świadczeń już teraz przekracza tę kwotę, renta wdowia nie będzie przysługiwać (to ograniczenie ma kierować wsparcie do osób o niższych świadczeniach).

Warto podkreślić, że renta wdowia jest adresowana zarówno do wdów, jak i wdowców – w praktyce jednak większość uprawnionych stanowią kobiety. Według danych ZUS, od 1 stycznia do początku marca 2025 r. złożono już ponad 512 tysięcy wniosków o rentę wdowią​. Aż 90% z nich złożyły kobiety​. Minister rodziny i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk zaapelowała nawet do mężczyzn, by również korzystali z nowego prawa. – Mam ważny apel. Szanowni panowie, wdowcy, także wam przysługuje to świadczenie. Spróbujcie się zainteresować, udać się do ZUS – zachęciła w marcu​. Tak duże zainteresowanie pokazuje, jak potrzebne było to rozwiązanie w systemie emerytalnym.

Wysokość renty wdowiej zależy od kwot pobieranych przez daną osobę z tytułu emerytury/renty oraz renty rodzinnej. Zasada jest taka, że jedno z przysługujących świadczeń wdowa lub wdowiec otrzymuje w pełnej wysokości, a drugie w ściśle określonej części. Od 1 lipca 2025 r. do 31 grudnia 2026 r. ten drugi świadczenie wynosi 15% swojej normalnej kwoty, natomiast od 1 stycznia 2027 r. część ta wzrośnie do 25%​. Innymi słowy, w latach 2025-2026 renta wdowia pozwala uzyskać dodatkowe 15% drugiego świadczenia, a od 2027 r. będzie to 25%.

Świadczeniobiorca może wybrać, który ze swoich dwóch tytułów chce pobierać w całości, a który w części​. W praktyce wybiera się wariant korzystniejszy finansowo – zwykle oznacza to pobieranie w 100% wyższego świadczenia i doliczenie procentu od niższego. Na przykład, jeśli wdowa ma własną emeryturę 2500 zł, a renta rodzinna po mężu wynosi 2000 zł, to może otrzymywać 2500 zł + 15% z 2000 zł (300 zł) = 2800 zł miesięcznie zamiast dotychczasowych 2500 zł. Gdyby wybrać odwrotny wariant (100% renty rodzinnej + 15% emerytury), kwota wyniosłaby 2000 zł + 375 zł = 2375 zł, więc oczywiście bardziej opłacalne jest pierwsze rozwiązanie. W każdym przypadku renta wdowia oznacza wzrost miesięcznego dochodu seniora o kilkanaście procent. Choć dodatek 15% może wydawać się niewielki, dla wielu osób to realne kilkaset złotych więcej co miesiąc.

Z szacunków rządowych wynika, że średnia kwota renty wdowiej (czyli tej dodatkowej części świadczenia) będzie wynosić około „trzysta kilkadziesiąt złotych” miesięcznie w pierwszym okresie obowiązywania​ – tak informował wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej Sebastian Gajewski. Po podwyższeniu wskaźnika do 25% od 2027 roku, przeciętna renta wdowia ma wzrosnąć do ponad 600 zł miesięcznie​.

Ostateczna kwota zależy jednak od indywidualnej sytuacji – im wyższe były emerytura lub renta zmarłego małżonka, tym większe 15% tej kwoty (i analogicznie od własnego świadczenia). Warto dodać, że pierwotny obywatelski projekt ustawy zakładał nawet 50% drugiego świadczenia, jednak uchwalone przepisy przewidują docelowo 25%. Ustalono też, że w 2028 roku rząd dokona przeglądu tej regulacji, aby ocenić możliwość ewentualnego dalszego podwyższenia wskaźnika ponad 25% (w zależności od sytuacji budżetowej państwa)​.

Limit wysokości świadczeń

Ustawa wprowadziła górny pułap sumy dwóch świadczeń pobieranych w zbiegu. Łączna kwota wypłacana w ramach renty wdowiej nie może przekroczyć trzykrotności minimalnej emerytury​. W przypadku przekroczenia tego progu nadwyżka nie będzie wypłacana – ZUS odpowiednio pomniejszy kwotę dodatku​. W 2025 roku minimalna emerytura (po waloryzacji marcowej) wynosi 1878,91 zł brutto, zatem maksymalna renta wdowia to około 5636,73 zł brutto miesięcznie​. Tyle w sumie może otrzymywać wdowa/wdowiec korzystający z nowych zasad (przykładowo, gdy oboje małżonkowie mieli wysokie świadczenia). W praktyce większość osób otrzymujących rentę wdowią nie zbliży się do tego limitu – jest on istotny głównie dla osób o bardzo wysokich emeryturach lub rentach.

Procedura uzyskania renty wdowiej nie odbywa się automatycznie – uprawniony musi złożyć odpowiedni wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Nabór wniosków ruszył 1 stycznia 2025 r.​, choć wypłaty świadczenia rozpoczną się dopiero od lipca 2025 r. Wniosek dotyczy ustalenia zbiegu świadczeń i ZUS oznacza go symbolem ERWD (formularz: Wniosek o ustalenie prawa do wypłaty świadczeń emerytalno-rentowych w zbiegu z rentą rodzinną). Poniżej przedstawiamy instrukcję krok po kroku:

1. Sprawdź uprawnienia: upewnij się, że spełniasz warunki ustawowe (wiek emerytalny, bycie wdową/wdowcem, nabycie renty rodzinnej w odpowiednim czasie, brak ponownego małżeństwa oraz wysokość świadczeń poniżej limitu). Jeśli któryś z tych warunków nie jest spełniony, ZUS wyda decyzję odmowną.
2. Uzyskaj prawo do dwóch świadczeń podstawowych: renta wdowia dotyczy osób, które mają prawo do co najmniej dwóch świadczeń, w tym renty rodzinnej​. Jeżeli dotychczas nie pobierałeś/aś własnej emerytury (lub renty z tytułu niezdolności do pracy) lub nie masz jeszcze przyznanej renty rodzinnej po małżonku – najpierw złóż wniosek o te świadczenia. ZUS podkreśla, że jeśli wdowa lub wdowiec nie ma przyznanego prawa do renty rodzinnej albo własnej emerytury, musi najpierw złożyć odpowiedni wniosek i uzyskać to świadczenie, by móc następnie ubiegać się o rentę wdowią​. Dopiero posiadając decyzje przyznające oba świadczenia, można łączyć je w ramach renty wdowiej.
3. Wypełnij formularz ERWD: wniosek o rentę wdowią należy złożyć na formularzu ERWD przygotowanym przez ZUS​. Wzór wniosku jest dostępny od 1 stycznia 2025 r. na stronie internetowej ZUS (plik PDF do wypełnienia) oraz w placówkach ZUS​. Formularz można wypełnić elektronicznie (np. w programie Adobe Reader) i wydrukować lub pobrać czysty druk w oddziale. We wniosku podajemy swoje dane, informacje o pobieranych świadczeniach oraz dane zmarłego małżonka (w tym numer świadczenia rodzinnego itp.).
4. Złóż wniosek do ZUS: wypełniony wniosek ERWD można złożyć na kilka sposobów. Najwygodniej zrobić to elektronicznie poprzez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS – wystarczy zalogować się na swoje konto i przesłać e-wniosek​. Można też złożyć wniosek w formie papierowej: osobiście w dowolnym oddziale ZUS (warto poprosić o potwierdzenie złożenia na kopii) lub wysyłając listem poleconym​. Nie ma rejonizacji – wniosek przyjmie każdy oddział bez względu na miejsce zamieszkania.
5. Dokumenty: jeśli oba świadczenia (emerytura/renta oraz renta rodzinna) masz już przyznane, nie musisz dołączać dodatkowych dokumentów do wniosku ERWD – ZUS dysponuje potrzebnymi aktami w swoich systemach​. Jeżeli jednak równocześnie składasz wnioski o przyznanie emerytury lub renty rodzinnej (gdy wcześniej tego nie zrobiłeś/aś), konieczne będzie dołączenie dokumentów wymaganych przy tamtych świadczeniach (np. aktu zgonu małżonka, aktu małżeństwa, dokumentów potwierdzających staż pracy itp.). W przypadku samego wniosku o rentę wdowią ZUS nie wymaga dodatkowych załączników poza ewentualnym pełnomocnictwem, jeśli ktoś składa wniosek w Twoim imieniu.
6. Czekaj na decyzję i wypłatę: ZUS rozpatrzy twój wniosek i wyda decyzję o przyznaniu świadczeń w zbiegu (lub odmowie, jeśli warunki nie zostały spełnione). Termin wypłaty zależy od daty złożenia wniosku. Zgodnie z ustawą prawo do renty wdowiej powstaje od miesiąca złożenia wniosku, jednak nie wcześniej niż od 1 lipca 2025 r. To znaczy, że osoby które złożą dokumenty do 30 czerwca 2025 r. (włącznie), otrzymają pierwszą wypłatę za lipiec 2025​. Jeśli ktoś złoży wniosek później – np. w sierpniu 2025 – świadczenie będzie mu przysługiwać od sierpnia (nie będzie wyrównania za wcześniejsze miesiące, gdy renta wdowia już istniała). Wnioski złożone w lipcu 2025 r. również zostaną wypłacone od lipca​, pod warunkiem że to pierwszy możliwy miesiąc przyznania. W praktyce ZUS planuje pierwsze przelewy renty wdowiej w drugiej połowie 2025 roku, zgodnie z terminami płatności świadczeń emerytalno-rentowych​. O decyzji ZUS poinformuje listownie lub elektronicznie (na PUE), a w razie przyznania – kwota renty wdowiej będzie doliczana do wypłat emerytury/renty rodzinnej.

Renta wdowia 2025 to rozwiązanie, które może znacząco poprawić sytuację materialną wielu seniorów. Dla osób uprawnionych oznacza ono kilkaset złotych miesięcznie dodatkowego wsparcia od państwa, co pomaga zrekompensować utratę dochodu po zmarłym małżonku. Choć na początku dodatek wynosi tylko 15% drugiego świadczenia, już od 2027 roku wzrośnie do 25%, a w przyszłości może zostać ponownie zweryfikowany w górę​.

Pierwsze miesiące funkcjonowania nowych przepisów pokazały ogromne zapotrzebowanie na rentę wdowią – setki tysięcy złożonych wniosków świadczą o tym, że polscy seniorzy aktywnie poszukują możliwości podniesienia swoich dochodów​. Dzięki rencie wdowiej wiele wdów i wdowców uzyskało szansę na bezpieczniejsze i stabilniejsze finanse na emeryturze, co było głównym zamierzeniem ustawodawcy.