Waloryzacja to podwyższenie wysokości świadczeń, by zachowały realną wartość. O zasadach waloryzacji decyduje parlament. To, ile wyniesie waloryzacja w danym roku, powiązane jest z sytuacją gospodarczą kraju, m.in. z inflacją oraz wzrostem gospodarczym. Waloryzacja ma na celu zachowanie realnej wartości wypłacanych świadczeń w stosunku do wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych.
- Gdyby nie było waloryzacji i wysokość świadczenia byłaby stała, to emeryt czy rencista za otrzymaną kwotę mógłby kupować coraz mniej. To prowadziłoby do ubożenia świadczeniobiorców - wyjaśnia Krystyna Michałek z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
Kiedy przeprowadzana jest waloryzacja
Waloryzacja świadczeń dokonywana jest zawsze 1 marca danego roku na podstawie wskaźników ogłaszanych przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego pod koniec lutego.
Emerytury i renty podlegają waloryzacji z urzędu, a jeżeli ich wypłata była wstrzymana - dopiero po wznowieniu wypłaty. Wstrzymanie wypłaty emerytury czy renty następuje np. w związku z osiąganiem przychodu ponad 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia lub w związku z kontynuowaniem zatrudnienia bez rozwiązania stosunku pracy.
Waloryzacja emerytur i rent - jakie dokumenty
W sprawie waloryzacji nie trzeba składać żadnego wniosku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Każdy świadczeniobiorca otrzymuje z ZUS decyzję z nową, wyższą kwotą świadczenia, a podwyższone świadczenie otrzyma w dotychczasowym terminie wypłaty. Jest ich sześć: 1, 6, 10, 15, 20 i 25 dzień każdego miesiąca.
Emerytura dla niecierpliwych. W tych zawodach można pracować...
Co to jest wskaźnik waloryzacji
Wskaźnik waloryzacji to średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym zwiększony o co najmniej 20 procent realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym. Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych jest liczony ogółem albo tylko dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów.
Waloryzacja emerytur i rent. Jaka była w ostatnich latach
Waloryzacja może być:
- procentowa
- kwotowa
- procentowo-kwotowa.
Zasadą jest waloryzacja procentowa. Waloryzacje procentowo-kwotowe (w 2015 i 2017 roku) oraz kwotowe (w 2012 roku) były wyjątkami od tej reguły i wynikały z niskiego wskaźnika waloryzacji świadczeń. W 2017 roku emerytury i renty wzrosły zaledwie o 0,44 proc., przy czym najniższe świadczenia o minimum 10 zł. W 2016 roku waloryzacja wynosiła 0,24 proc. Wtedy rząd wprowadził jednorazowy dodatek wynoszący od 50 do 400 zł. Z kolei w 2015 roku waloryzację procentową zastąpiła procentowo-kwotowa wynosząca 0,68 proc. - minimum 36 zł. W 2014 roku waloryzacja wynosiła 1,6 proc. W roku 2012 roku ZUS do każdego świadczenia dodał 71 zł.
Warto przeczytać:
Dla porównania wskaźnik waloryzacji emerytur i rent w 2018 roku był wyższy aniżeli w 2017 roku. Wynosił 102,98 proc, choć pierwotnie zakładano, że podwyżka będzie większa i wyniesie ponad 3,20 proc. przy wskaźniku waloryzacji 103,20 proc. Z kolei w 2019 roku wskaźnik waloryzacji rent i emerytur wyniósł 102,86 proc. Rząd przyjął w 2019 roku założenie, że waloryzacja będzie kwotowa albo procentowa. Wypłacane przez ZUS emerytury i renty wzrosły o 2,86 proc, ale nie mniej niż o 70 złotych. Jeżeli z waloryzacji wychodziła wyższa stawka, to stosowano wskaźnik procentowy.
Emerytury i renty 2020 - jaka podwyżka?
W przyszłym roku emeryci i renciści najprawdopodobniej mogą się spodziewać większej podwyżki świadczeń niż w tym roku. 27 sierpnia br. rząd przyjął projekt budżetu na 2020 rok. W projekcie jest zawarty planowany wskaźnik waloryzacji emerytur i rent w przyszłym roku. Ma on wynieść 103,24 proc. To oznacza wzrost rent i emerytur brutto o 3,24 proc.
- Czy faktycznie tak będzie dowiemy się w lutym 2020 roku. To właśnie wtedy zostaną opublikowane przez GUS stosowne wskaźniki makroekonomiczne za 2019 rok - zaznacza Krystyna Michałek.
Waloryzacja emerytur i rent 2019 - jakie podwyżki dostali emeryci i renciści
Wskaźnik waloryzacji w 2019 roku wyniósł 102,86 proc. Gwarantowana minimalna kwota podwyżki świadczenia, jaką w tym roku otrzymali emeryci i renciści, to:
- 70 zł brutto w przypadku emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy lub renty rodzinnej,
- 52,50 zł brutto w przypadku renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy,
- 35 zł brutto w przypadku emerytury częściowej.
Osoby, które nie miały prawa do minimalnej emerytury, nie otrzymały gwarantowanej podwyżki 70 zł. Ich świadczenie zostało przeliczone przy użyciu wskaźnika waloryzacji. Niezbędnym warunkiem decydującym o prawie do minimalnego świadczenia emerytalnego jest posiadanie minimalnego stażu pracy w przypadku kobiet 20 lat oraz 25 lat dla mężczyzn okresów składkowych i nieskładkowych.
Warto przeczytać:
Emerytury i renty 2019 - ile po podwyżce wynoszą najniższe świadczenia
Po tegorocznej waloryzacji wzrosły także najniższe gwarantowane świadczenia emerytalno-rentowe. Od 1 marca 2019 roku wynoszą one:
- emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renta rodzinna, renta socjalna - 1100 zł brutto (wzrost o 70,20 zł brutto),
- renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy - 825 zł brutto (wzrost o 52,65 zł brutto),
- świadczenie przedemerytalne - 1140,99 zł brutto (wzrost o 70 zł brutto).
Emerytura plus, czyli trzynastka dla emerytów i rencistów
W tym roku emeryci i renciści, oprócz marcowej podwyżki swoich świadczeń, otrzymali także tzw. trzynastą emeryturę zapowiadaną w ramach "piątki Kaczyńskiego". To świadczenie ekstra w wysokości 1100 zł brutto, czyli 888,25 zł "na rękę". Nie trzeba było składać żadnego wniosku. Wypłata "Emerytury plus" w maju tego roku odbyła się z urzędu.
Trzynastą emeryturę otrzymały osoby, które na dzień 30 kwietnia 2019 roku miały ustalone prawo do:
- emerytury,
- renty,
- rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego (czyli Mama 4+),
- nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,
- świadczenia przedemerytalnego,
- zasiłku przedemerytalnego,
- świadczenia pieniężnego przysługującego cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych - pod warunkiem, że pobierały to świadczenie.
Trzynastą emeryturę dostali także ci, którym świadczenia ZUS przyznał później, np. w czerwcu, bo prowadził postępowanie wyjaśniające, o ile prawo do ich wypłaty obejmowało dzień 30 kwietnia 2019 roku. Trzynastki nie otrzymały osoby, które na 30 kwietnia miały zawieszone prawo do świadczenia np. z uwagi na osiąganie przychodów przekraczających obowiązujące progi zarobkowe.
Najpopularniejsze kierunki emigracji. Do tych krajów najwięc...
Tzw. trzynasta emerytura trafiła w tym roku do ok. 9,8 mln emerytów i rencistów.
- Zadłużeni emeryci i renciści mogli odetchnąć z ulgą. "Trzynastki" nie podlegały zajęciom komorniczym. Pieniądze zostały oznaczone specjalnym identyfikatorem, co miało zapobiec zajęciom komorniczym z kont bankowych. To rezultat rozmów ZUS z bankami i komornikami - podsumowuje Krystyna Michałek.
"Emerytura plus". Czy będzie w 2020 roku?
W programie wyborczym Prawa i Sprawiedliwości znalazła się zapowiedź, że trzynasta emerytura będzie przyznawana na stałe. Nie było jednak mowy o tym ile to świadczenie ma wynieść w kolejnych latach. Wiadomo, że pieniądze na ten cel będą pochodzić ze środków "Funduszu Solidarnościowego".
PiS obiecał wyborcom, że dodatkowo w 2021 roku wypłaci czternastą emeryturę. Dostaną je ci emeryci i renciści, którzy mają świadczenia emerytalne na poziomie niższym niż 120 proc. wysokości średniej emerytury. Zatem dotyczy to osób, których świadczenie nie przekroczy około 2900 zł w 2021 roku.
