Komisja Europejska odkłada wdrożenie przepisów wylesiania

Unijne rozporządzenie deforestacyjne (EUDR) miało zacząć obowiązywać od stycznia 2025 roku. Zgodnie z tymi przepisami, importerzy i producenci produktów, takich jak drewno, kauczuk, kawa, kakao, olej palmowy i soja, będą zobowiązani do dostarczenia dokumentacji potwierdzającej, że ich produkty nie powstały na terenach specjalnie wylesionych pod uprawy. Przepisy te mają na celu ograniczenie globalnego wylesiania, które od lat stanowi poważny problem ekologiczny.

Przepisy zostały przyjęte, jednak wywołały zaniepokojenie wśród producentów i importerów, którzy nie otrzymali na czas szczegółowych wytycznych dotyczących ich wdrażania. W odpowiedzi na apele międzynarodowe oraz organizacji unijnych, KE zaproponowała, aby duże przedsiębiorstwa miały czas do końca 2025 roku na dostosowanie się do nowych wymogów, a mikro- i małe przedsiębiorstwa – do czerwca 2026 roku.

Wiele krajów, w tym te z Afryki, Ameryki Łacińskiej i Azji, zwróciło się do Komisji Europejskiej z prośbą o opóźnienie wprowadzenia przepisów. W ubiegłym tygodniu ambasador Brazylii przy UE, Pedro Miguel da Costa e Silva, wyraził obawy, że wprowadzenie regulacji w obecnej formie może ograniczyć dostęp Europejczyków do niektórych produktów, takich jak kawa czy kakao.

Także wewnątrz UE organizacje takie jak COPA-COGECA, zrzeszająca unijnych rolników, oraz CEPF, reprezentująca właścicieli lasów, apelowały o opóźnienie wdrożenia przepisów, argumentując, że obecne wytyczne są niedopracowane. Komisja Europejska przyznała, że stan przygotowań w różnych krajach UE był nierównomierny, co ostatecznie doprowadziło do decyzji o wydłużeniu czasu na wdrożenie regulacji.

W odpowiedzi na liczne apele, KE opublikowała długo oczekiwane wytyczne dla przedsiębiorstw oraz organów egzekwujących przepisy. Wytyczne te zawierają definicje kluczowych pojęć, takich jak „degradacja lasów”, a także zasady dotyczące kar za naruszenia przepisów. Nowe regulacje przewidują również klasyfikację krajów pod względem ryzyka deforestacji – na niskie, standardowe i wysokie – co pozwoli na skupienie wysiłków tam, gdzie zagrożenie jest największe.

KE uruchomiła także specjalną stronę internetową przeznaczoną dla mikro- i małych przedsiębiorstw, które będą miały uproszczone procedury. System informatyczny, który będzie rejestrował oświadczenia firm dotyczące zachowania staranności w procesie produkcji i importu, zostanie uruchomiony na początku listopada 2024 roku, a w pełni funkcjonalny będzie w grudniu tego samego roku.

Według danych ONZ, w latach 1990–2020 na świecie w wyniku deforestacji utracono aż 420 mln hektarów lasów – to obszar większy niż powierzchnia Unii Europejskiej. Rozporządzenie deforestacyjne UE ma na celu zahamowanie tego procesu, ale aby było skuteczne, konieczne jest odpowiednie przygotowanie zarówno na poziomie unijnym, jak i międzynarodowym.

Nowe przepisy, choć budzą kontrowersje, są krokiem w stronę ochrony światowych zasobów leśnych, jednak ich wprowadzenie wymaga dokładnego planu i szerokiej współpracy międzynarodowej, co podkreślają zarówno organizacje ekologiczne, jak i międzynarodowi producenci.