Zacznijmy od tego, że możliwość jakichkolwiek odliczeń od podatku, w tym tego z tytułu wychowywania dzieci, mają tylko ci z nas, którzy rozliczają się na zasadach ogólnych. Przywilej ten nie dotyczy przedsiębiorców, którzy wybrali podatek liniowy albo ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, czy też kartę podatkową. Jeśli jednak oprócz tych przychodów osiągniemy dodatkowe, objęte skalą podatkową, wówczas ulgę wykorzystamy, rozliczając się z tych właśnie przychodów przy wykorzystaniu formularzy PIT-36 bądź PIT-37.
Ulga przysługuje z tytułu wychowywania małoletnich dzieci nie tylko własnych, ale też tych, wobec których pełniliśmy w poprzednim roku funkcję opiekuna prawnego, pod warunkiem wspólnego zamieszkiwania opiekuna z dzieckiem. Do ulgi uprawnieni też są rodzice zastępczy, pełniący funkcję rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.
Zasady te stosuje się także do podatników utrzymujących dzieci pełnoletnie, jeżeli wykonują oni obowiązek alimentacyjny lub sprawują funkcję rodziny zastępczej. Nie ma tu znaczenia wiek dzieci, które otrzymywały zasiłek pielęgnacyjny lub rentę socjalną. Prawo to przysługuje również do ukończenia przez dziecko 25. roku życia, jeżeli kontynuuje ono naukę. Tutaj jednak pojawia się warunek, że w roku podatkowym nie uzyskało ono dochodów podlegających opodatkowaniu według skali podatkowej lub z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych w łącznej wysokości przekraczającej 3089,00 zł. Ograniczenie to nie dotyczy otrzymywania renty rodzinnej. Prawo do ulgi na dzieci utraci również rodzic, którego dziecko będzie płaciło podatek liniowy, podatek tonażowy lub ryczałt ewidencjonowany (oprócz ryczałtowo opodatkowanego najmu lokali). Tak więc dziecko może uzyskiwać niektóre przychody bez ograniczeń, przykładowo z tytułu najmu prywatnego, opodatkowanego ryczałtem lub zbycie nieruchomości.
Wysokość ulgi
Ulgę na dzieci odlicza się od podatku. Za 2012 rok wynosi ona miesięcznie 92,67 zł.
Sytuacja jest jasna, gdy opiekę nad dzieckiem przez cały rok sprawowało tylko jedno z rodziców. Albo oboje rodziców, wspólnie rozliczających się z podatku dochodowego. Wówczas od obliczonej kwoty podatku wspólnego lub jednego z nich odlicza się pełną kwotę ulgi. I po sprawie. Załóżmy, że jako małżeństwo wychowujemy wspólnie dwoje dzieci. Składając wspólną deklaracje podatkową, od kwoty podatku odliczymy po 1112,04 zł za każde z nich, czyli w sumie 2224,08 zł. Jeśli nie jesteśmy małżeństwem, ale dzieci wychowujemy wspólnie we wspólnym gospodarstwie domowym, kwotę od podatku może odliczyć w całości tylko jedno z rodziców. Najlepiej to, które osiąga wyższy dochód.
Co jednak, jeśli rodzice żyją osobno, ale obydwoje opiekują się dzieckiem, np. na zasadzie: pół roku z matką, pół roku z ojcem? Wówczas każde z nich odliczyć może od podatku kwotę proporcjonalnie odpowiadającą liczbie miesięcy, przez które faktycznie sprawowało opiekę nad dzieckiem. W tym przypadku każde z rodziców będzie mogło odliczyć 92,67 zł za każdy z sześciu miesięcy, czyli po 556,02 zł.
Podobnie uczynią rodzice dziecka, które urodziło się w 2012 r. Za każdy pełny miesiąc od jego narodzin rodzic lub opiekun może odliczyć od podatku 92,67 zł. Jeśli dziecko urodziło się w połowie miesiąca, to kwotę ulgi wyliczamy, mnożąc liczbę dni przez stawkę dzienną 3,09 zł. Podobnie wyliczymy kwotę ulgi, jeśli np. dziecko część miesiąca spędza z jednym rodzicem, a część z drugim.
Ulgę można stracić
W jakich okolicznościach możemy stracić ulgę? Jeśli dziecko:
- na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych;
- wstąpiło w związek małżeński.
W takiej sytuacji odliczenie możemy zastosować tylko do tych miesięcy, w których dziecko faktycznie przebywało pod naszą opieką.
Autor: JMT
współpraca: Janusz Turakiewicz
