Przydomowy schron w ogródku bez pozwolenia na budowę. Pozwala na to zmienione prawo budowlane. Ile to kosztuje?

Według informacji, które w czerwcu 2022 r. opublikowała Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej, w Polsce jest 62 tys. schronów, które pomieszczą 1,3 mln z prawie 38 mln osób żyjących w Polsce. W 2023 r. sprawie bliżej przyjrzeć ma się także Najwyższa Izba Kontroli. Izba zapowiedziała już, że zbada, czy obywatele mają zapewnione miejsca w budowlach ochronnych na wypadek zagrożenia.

Dane straży pokazują, że 36,7 mln osób może mieć problem ze znalezieniem miejsca ochronnego. Zasady, na jakich mogą powstawać przydomowe schrony i ich zapisanie w prawie budowlanym ma choć trochę zmienić sytuację.

W samych tylko Kielcach żadne budynki obronne w mieście nie spełniają wszystkich wymaganych funkcji i zmieściłoby się w nich nie więcej niż 3 proc. mieszkańców miasta. Wynika tak z wystąpienia pokontrolnego Najwyższej Izby Kontroli dotyczącego zapewnienia schronów i ukryć na potrzeby cywilne w Kielcach w okresie od 2018 roku do kwietnia 2022.

Od 2023 r. obowiązują zmiany w prawie budowlanym. Przydomowy schron może powstać bez starania się o pozwolenie na budowę. Wystarczy zgłoszenie.

Polskie prawo tego typu konstrukcję definiuje jako wolnostojącą budowlę ochronną o konstrukcji zamkniętej i hermetycznej, o powierzchni użytkowej do 35 metrów kwadratowych. Podane jest również jej przeznaczenie. To ochrona użytkowników budynku mieszkalnego jednorodzinnego przed skutkami zagrożeń militarnych, ekstremalnych zjawisk pogodowych i skażeń.

Konstrukcja ma znajdować się w całości lub częściowo w gruncie. Wcześniej nie było żadnych regulacji, które odnosiły się do budowy schronów.

W prawie budowlanym znalazła się nie tylko definicja, czym jest przydomowy schron. Polskie prawo poszerzyło się także o pojęcie przydomowego ukrycia doraźnego. To „wolnostojąca budowla ochronna o konstrukcji niehermetycznej, o określonej kategorii odporności, powierzchni zabudowy do 35 m2 przeznaczona do ochrony użytkowników budynku mieszkalnego”.

W Polsce ruszyła już produkcja schronów tego typu. Projekt powstał na Wydziale Inżynierii Lądowej i Geodezji WAT. Przy pracach projektowych współpracowała firma Mahton z Bydgoszczy. Umowa licencyjna ws. produkcji została podpisana 13 grudnia 2022 r.

- Technologie opracowywane w Wojskowej Akademii Technicznej znajdują zastosowanie nie tylko w Wojsku Polskim, ale również w wielu dziedzinach polskiej gospodarki. Projektujemy, tworzymy urządzenia i innowacyjne rozwiązania, które są chętnie wdrażane do produkcji przez polskie firmy i trafiają na rynek – powiedział, cytowany przez portal isbtech.pl, gen. bryg. prof. dr hab. inż. Przemysław Wachulak, Rektor-Komendant WAT.

Marek Lorek, współautor projektu i właściciel firmy Mahton podkreślił, że współpraca z naukowcami z WAT rozpoczęła się już w 2016 r.

- Udało nam się stworzyć projekt cywilnego schronu modułowego, będącego innowacją na skalę światową. Połączenie wiedzy akademickiej z potencjałem technologicznym polskich firm tworzy niezwykłą synergię, a jej osiągnięciem jest Polski Schron Modułowy – tłumaczył Michał Lorek cytowany przez isbtech.pl.

Na razie szacunkowy koszt budowli wynosi 700 tys. zł. Firma pracuje jednak nad możliwością wprowadzenia do swojej oferty tańszej wersji, aby poszerzyć grono potencjalnych odbiorców.

Prywatne schrony były popularne w Ameryce w czasie zimnej wojny. Już w latach 60. John F. Kennedy w czasie kryzysu berlińskiego nawoływał się do zadbania o siebie i swoje rodziny na wypadek uderzenia nuklearnego. Ponadto Obrona Cywilna prowadziła prace nad możliwością wybudowania schronów dla wszystkich mieszkańców USA. Plan ten się nie powiódł, ale obywatele budowali prywatne schrony we własnym zakresie.

Był to także czas, kiedy Departament Obrony USA opracował i wydał specjalny poradnik „The Family Fallout Shelter”, posiadający jedynie 32 strony. Broszura zawierała instrukcje:

• jak zbudować schron (zarówno podziemny, jak i naziemny),
• rysunki techniczne,
• szacunkowe koszty takiej budowy.

Publikacja rozeszła się w nakładzie 5 mln egzemplarzy do sierpnia 1961 r. „The Family Fallout Shelter” jest dziś dostępna w Internecie i możemy się z niej dowiedzieć, jak w tamtych czasach ludzie myśleli o ryzyku zagrożenia nuklearnego i zabezpieczenia się przed nim.