Rewolucja w crowdfundingu. Czy nowe przepisy lepiej chronią osoby inwestujące na zasadzie finansowania społecznościowego?

Ustawa ma charakter kluczowy z perspektywy prowadzenia działalności crowdfundingowej – normuje uzyskanie stosownego zezwolenia KNF przez platformy corwdfundingowe, co dotychczas nie było możliwe ze względu na brak regulacji na poziomie krajowym, a także wprowadza szczegółowe zasady nadzoru nad rynkiem crowdfundingu w Polsce.

Nowe regulacje powinny przyczynić się do większej transparentności rynku crowdfundingu udziałowego w Polsce oraz szybszej dynamiki jego rozwoju.

Crowdfunding udziałowy jest formą finansowania społecznościowego, która zakłada pozyskiwanie kapitału przez właściciela projektu od wielu inwestorów w zamian za zbywalne papiery wartościowe (np. akcje, obligacje, certyfikaty inwestycyjne). Do przeprowadzenia procesu emisji wykorzystywane są internetowe platformy crowdfundingowe, które zakładają współdziałanie właściciela projektu / emitenta, inwestorów zewnętrznych oraz dostawcy usług finansowania społecznościowego, który zajmuje się obsługą platformy crowdfundingowej.

W praktyce w ramach crowdfundingu udziałowego najczęściej mamy do czynienia z emisją akcji przez spółki akcyjne, przy czym są to zarówno rozwijające się podmioty (startupy), jak i podmioty o ugruntowanej pozycji. Do tej pory z tej formy finansowania skorzystała m.in. Wisła Kraków, Browar Jastrzębie czy Kombinat Konopny SA.

Tylko w 2021 roku w ramach finansowania społecznościowego pozyskano łącznie 123,7 mln zł podczas 85 publicznych emisji.

W listopadzie 2021 roku weszło w życie unijne Rozporządzenie ECSP, które określa wymogi dotyczące świadczenia usług związanych z finansowaniem społecznościowym. Jego wdrożenie do polskiego prawa nastąpiło za pośrednictwem wchodzącej w życie 29 lipca 2022 roku Ustawy z dnia 7 lipca 2022 o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom.

Nowe przepisy formalnie wprowadzają nowe obowiązki dla uczestników rynku, w szczególności wskazują, że zezwolenia na świadczenie usług związanych z crowdfundingiem udziałowym leżeć będą w gestii KNF. Będzie się to też wiązało z nadzorem KNF-u, w tym prawem do kontroli działalności pośrednika. Ustawa zapewnia KNF określone środki prewencyjne oraz środki w przypadku naruszeń przepisów Ustawy i Rozporządzenia ECSP (w szczególności kary pieniężne oraz nakazanie zawieszenia lub odwołania członków organów odpowiedzialnych za naruszenia).

Dla inwestorów przepisy Rozporządzenia ECSP implementowanego ustawą oznaczają większą ochronę, przy czym wprowadzają one podział inwestorów na doświadczonych oraz niedoświadczonych. Każdemu inwestorowi niedoświadczonemu przysługuje czterodniowy "okres namysłu", podczas którego może on bez żadnych konsekwencji wycofać się z inwestycji. Klasyfikacja do odpowiedniej kategorii zależy od wyniku wstępnego testu wiedzy oraz symulacji zdolności.

Niezależnie od przyznanej kategorii, każdy inwestor otrzyma od dostawcy usług finansowania społecznościowego arkusz kluczowych informacji inwestycyjnych. Co istotne, powinny być one przekazane w zwięzłej formie.

Również informacje marketingowe powinny być jasne, rzetelne, niewprowadzające w błąd oraz spójne z informacjami zawartymi w arkuszu kluczowych informacji inwestycyjnych.

Z kolei dla właścicieli projektów nowe przepisy przynoszą docelowe podniesienie limitu bezprospektowego dla emitentów do kwoty 5 mln euro w przypadku korzystania z pośrednictwa platformy crowdfundingowej posiadającej zezwolenie na prowadzenie działalności (do tej pory limit ten wynosił 1 mln EUR dla wszystkich podmiotów).

W przypadku uzyskania zezwoleń KNF-u przez platformy crowdfundingowe działające na terytorium Polski można będzie spodziewać się kolejnych rekordów dotyczących wysokości poszczególnych emisji (przy czym do 9 listopada 2023 r. obowiązywać będzie limit 2,5 mln euro).

Warto też spojrzeć na nowe przepisy z perspektywy formy prowadzonej działalności. Polska ustawa wprowadza bowiem istotną zmianę w zakresie podmiotów uprawnionych do pozyskiwania kapitału w ramach finansowania społecznościowego. Zgodnie z nią brak jest możliwości oferowania nabycia udziałów lub objęcia nowych udziałów spółki z o.o. nieoznaczonemu adresatowi. Co ciekawe, zmiany w powyższym zakresie wejdą w życie dopiero w listopadzie 2023 r., zatem do tego czasu działalność platform crowdfundingowych w stosunku do spółek z o.o. będzie dopuszczalna.

- Ze względu na ograniczenia formalne (szczególna forma przeniesienia udziałów w sp. z o.o.) sp. z o.o. nie korzystają z crowdfundingu udziałowego tak często jak spółki akcyjne – komentuje Justyna Solnica, adwokat, Senior Associate w Crido Legal.

Na koniec 2021 roku funkcjonowało w Polsce 16 platform crowdfundingowych. Każda z nich, aby móc w dalszym ciągu prowadzić działalność w dotychczasowym zakresie, musi do 10 listopada 2022 r. uzyskać od KNF stosowne zezwolenie.

Niestety, do dziś na poziomie UE nie weszły jeszcze w życie przepisy wykonawcze zawierające m.in. wzory wniosku o udzielenie zezwolenia. Na poziomie UE trwają konsultacje dotyczące przedłużenia okresu do uzyskania zezwolenia do 10 listopada 2023 r.
Jeśli rozważana zmiana wejdzie w życie, to podmioty z sektora crowdfundingowego uzyskają jeszcze rok na zdobycie zezwolenia.

- Najgorszy scenariusz, tj. brak możliwości uzyskania zezwolenia przy jednoczesnym niewydłużeniu okresu przejściowego może skutkować „zamrożeniem” polskiego rynku platform crowdfundingowych od 10 listopada 2022 r. – podsumowuje Justyna Solnica.