12 sprawdzonych sposobów na oszczędzanie na emeryturę. PPK, PPE, IKE, IKZE - zobacz, czym się różnią

Oszczędzanie stanowi dla Polaków prawdziwe wyzwanie. Główny Urząd Statystyczny bada, czy wiemy, jak oszczędzać pieniądze. Informacji na temat oszczędzania dostarcza badanie koniunktury konsumenckiej GUS. Chociaż jest ono prowadzone od 1997 r., to dopiero w czerwcu 2019 r. odsetek respondentów deklarujących oszczędzanie przewyższył odsetek osób, które nic nie odkładają.

Osoby, które nie wierzą w przyzwoite emerytury z ZUS, mogą poszukać alternatywnych form oszczędzania na emeryturę w tzw. III filarze. Na rynku dostępnych jest kilka instrumentów, a korzystanie z nich pozostaje dobrowolne. Można wybrać IKZE, IKE, PPK (Pracownicze Plany Kapitałowe) czy PPE (Pracownicze Programy Emerytalne). Porównaliśmy poszczególne formy oszczędzania.

Jedną z mniej popularnych, za do od dawna dostępnych na rynku form oszczędzania, są IKZE, czyli Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego. Osoby, które wpłaciły na IKZE określoną limitem kwotę (6310,80 zł w 2021 r.), mogą skorzystać z ulgi podatkowej i odpisać wpłatę od podatku PIT. Wpłaty na IKZE można odliczyć od podstawowy opodatkowania, dzięki czemu część wpłaconych na konto środków da się odzyskać już po rozliczeniu PIT. To korzystne rozwiązanie dla osób z umowami cywilnoprawnymi, które nie mają możliwości przystąpienia do PPK, a chciałyby oszczędzać na emeryturę.

– Pieniądze można wpłacać jednorazowo, w kilku ratach albo regularnie, np. co miesiąc – mówi Bogusława Szyszka-Orłowska, dyrektor rozwoju ubezpieczeń na życie w Avivie.

Wysokość ulgi waha się, w zależności od skali i formy opodatkowania. Abyśmy odpisali od podatku wpłaty na IKZE, muszą one zostać zaksięgowane w odpowiednim roku kalendarzowym.

- U nas ponad połowa wpłat jednorazowych ma miejsce w listopadzie lub grudniu. Nie należy jednak odkładać tego do Sylwestra. Najlepiej zrobić przelew przed świętami, a najpóźniej 27 grudnia. Wtedy mamy pewność, że wpłata zostanie zaksięgowana na rachunku przed końcem roku – tłumaczy Bogusława Szyszka-Orłowska.

Oszczędzając z IKZE, możemy sporo zyskać. Pod warunkiem, że spełnimy określone warunki. Po pierwsze, wypłata oszczędności powinna nastąpić po ukończeniu 65. roku życia, a po drugie – właściciel rachunku musi oszczędzać z IKZE przez minimum pięć kolejnych lat kalendarzowych lub ponad połowa wszystkich wpłat na IKE musi mieć miejsce nie później niż 5 lat przed dniem złożenia wniosku o wypłatę. Wówczas od wypłaconych oszczędności zapłacimy zryczałtowany podatek PIT w wysokości 10%, natomiast nie będziemy musieli płacić podatku dochodowego. W pozostałych przypadkach zostanie naliczony pełen podatek.

Jeżeli zastanawiamy się, jak oszczędzać pieniądze na emeryturę, powinniśmy pamiętać również o innym, poważnym obostrzeniu. W przypadku likwidacji IKZE przed ukończeniem 65. roku życia trzeba zapłacić podatek od pełnej kwoty wypłaty, a ten może wynieść nawet 32%. Paradoksalnie więc oszczędzanie może wiązać się z dużym wydatkiem.

Inne, ciekawe rozwiązanie, stanowi IKE, czyli Indywidualne Konto Emerytalne. Osoby w wieku minimum 60 lat, które wypłacają oszczędności z IKE, nie muszą płacić podatku od zysków kapitałowych. W przeciwieństwie do IKZE, oszczędności można wypłacać w ratach.

IKE można założyć w: banku (środki zostaną umieszczone na rynku lokat), towarzystwie funduszy inwestycyjnych (TFI), zakładzie ubezpieczeń (wówczas zysk będzie pochodził z polis inwestycyjnych) lub w domu maklerskim (wówczas zostaną zainwestowane na giełdzie). Roczny limit kwot wpłacanych na IKE wynosi trzykrotność prognozowanego na dany rok przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej (15 777 zł w 2021 r.).

Pracownicze Programy Emerytalne to jeden ze sposobów oszczędzania na starość w III filarze. Środki zgromadzone w ramach programu pozostają niezależne od ZUS-u czy OFE, a mogą w przyszłości zasilić domowy budżet.

Zainteresowanie PPE wzrosło przed wprowadzeniem PPK. Ci pracodawcy, którzy nie chcieli dołączyć do Pracowniczych Planów Kapitałowych, mogli przygotować dla pracowników alternatywną ofertę oszczędzania w ramach PPE. Aby uniknąć Pracowniczych Planów Kapitałowych, przedsiębiorcy muszą oferować miesięczne wpłaty na Pracownicze Plany Emerytalne w wysokości co najmniej 3,5% wynagrodzenia oraz powinni pozyskać do programu minimum jedną czwartą pracowników.

Roczny limit składek wpłacanych na PPE wynosi 4,5-krotność przeciętnego, prognozowanego, miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej na dany rok (23 665,50 zł w 2021 r.). Dodatkowo pracownik może dokonywać wpłat na PPE we własnym zakresie.

Oszczędzanie w ramach PPE jest dobrowolne, a firmy nie mają obowiązku przystąpienia do programu, dlatego nie każde przedsiębiorstwo prowadzi Pracowniczy Program Emerytalny. Ponadto środki zebrane na PPE pracownik może wypłacić dopiero po ukończeniu:

• 60 lat, gdy złoży się wniosek o wypłatę,
• 55 lat, gdy uzyska się prawo do wcześniejszej emerytury i złoży się wniosek o wypłatę,
• 70 lat, bez konieczności składania wniosku.

Pracownicze Programy Emerytalne stanowią alternatywę dla Pracowniczych Planów Kapitałowych. Umożliwiają one grupowe oszczędzanie na emeryturę pracownikom. Taki typ benefitu może pomóc firmie w przyciągnięciu pracowników do firmy, ponieważ w tym przypadku składkę na PPE w całości opłaca pracodawca.

Nad bezpieczeństwem oszczędności czuwa Komisja Nadzoru Finansowego. Ponadto środki zgromadzone w ramach PPE są dziedziczne – oznacza to, że nie przypadną w przypadku śmierci ich właściciela. Spadkobiercy mogą złożyć wniosek o ich wypłatę po śmierci uczestnika programu. Środki podlegają także transferom. W przypadku zmiany pracy można dokonać ich transferu na IKE lub PPE w innej firmie.

1 lipca 2019 r. rozpoczęło się stopniowe wdrażanie Pracowniczych Planów Kapitałowych. Pracodawca dokonuje wyboru instytucji zarządzającej oszczędnościami i podpisuje z nią umowę o prowadzenie PPK, a jeżeli w firmie nie działa żaden związek zawodowy, przed podjęciem decyzji firma powinna skonsultować się z reprezentacją osób zatrudnionych. Ten system oszczędzania jest prywatny, dobrowolny i najkorzystniejszy z punktu widzenia pracownika. Odkładając miesięcznie 2% pensji, zyskujemy zyskujemy 1,5% wynagrodzenia od pracodawcy oraz 20 zł dopłaty od państwa.

Pracownicy zostają zapisani do programu z automatu. Powinni dostać stosowne powiadomienie wraz z informacją o możliwości rezygnacji z tej formy oszczędzania oraz o możliwości podwyższenia wysokości comiesięcznych wpłat (maksymalnie do 4%). Również firma może podnieść wpłaty do 4%, a za przystąpienie do programu otrzymujemy od państwa 250 zł na zachętę.