Biedronka mocno podwyższa ceny tuż przed obniżeniem cen dzięki VAT 0 procent. A inne sklepy?

Klientów Biedronki zbulwersował fakt, iż podwyżki cen dotyczą najbardziej popularnych produktów: filet z piersi kurczaka (porcja) zdrożał prawie o złotówkę, a mleko w kartonach o 10 gr. A chleb tostowy aż o 50 gr. Procentowo te podwyżki wyglądają jeszcze gorzej - są dwucyfrowe w relacji do cen jeszcze z niedzieli.

Faktem jest, że podniesione ceny dotyczą nie tylko artykułów, które od następnego wtorku 1 lutego obejmie obniżka VAT, bo na okres przejściowy zostaną one objęte stawką VAT zero procent.

Jednak podejrzenia klientów o stosowanie sztuczki marketingowej w myśl zasady: podwyższyć teraz, by obniżyć wkrótce są po części efektem praktyk rynkowych, które wiele sklepów stosuje w związku z akcjami sezonowych obniżek cen czy akcji takich jak Black Friday, a na które klienci zaczynają być już wyczuleni.

Na szczęście mimo wysokiej inflacji margines na stosowanie takich spekulacji jest dość wąski. Klienci nie rzucają się na półki i nie wykupują towarów, jak to było w czasach PRL-owskiej gospodarki niedoboru i (nielicznych) latach bez inflacji, gdy półki były skromnie zapełniane. Jeszcze większą barierę zaś stanowi konkurencja: sklepy, które w wyścigu cenowym wysforowałyby się za bardzo do przodu, szybko stracą klientów, bo ci pójdą do tańszej konkurencji.

Owszem, takie ostre podwyżki byłyby możliwe gdyby konkurenci zmówili się, że jednocześnie będą działać z cenami. Jest to jednak zakazana praktyka rynkowa i by do takiej zmowy nie doszło czuwa urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który już zresztą zapowiedział szczególnie staranne monitorowanie cen w tym okresie.

W sumie więc zdrowe mechanizmy rynkowe chronią nas przed spekulantami, którzy chcieliby paniki rynkowej dla szybkiego wzbogacenia się. W tym kontekście pomysł by na podstawowe produkty wprowadzić ceny regulowane jest absurdalny. Wprowadzanie do mechanizmów wolnorynkowych narzędzi z innej zupełnie „ekonomii” - nakazowo-rozdzielczej to jak wrzucanie granatu do składu prochu. Co innego operacja z obniżaniem VAT - to podręcznikowy przykład jak państwo może ingerować przy niesprzyjających okolicznościach wymagających takiej interwencji (inflacja) w wolny rynek, nie demolując jego mechanizmów.

Takich narzędzi interwencjonizmu rynkowe ma do dyspozycji państwo jeszcze wiele. Jednak dopiero wyhamowanie przyczyn drożyzny w sklepach - poza ustabilizowaniem cen nośników energii, ustabilizowanie innych czynników, które spowodowały aż 30-proc. wzrost w ciągu roku cen w skupie produktów rolnych - przywróci sytuację „zbijania cen” przez dyskonty zamiast mniej lub bardziej dyskretnego ich podwyższania.