Co podlega podziałowi majątku przy rozwodzie? To także środki zgromadzone na kontach ZUS czy OFE. Takie są procedury przy podziale majątku

W trakcie małżeństwa gromadzony jest majątek taki jak samochody, mieszkania, drogocenne przedmioty czy wspólne oszczędności. Jeśli para nie zawarła wcześniej intercyzy, nabywane dobra traktowane są jako majątek wspólny, czyli podlegający podziałowi np. w trakcie rozwodu.

Wiele osób zadaje sobie pytanie, czy najpierw powinno się wziąć rozwód, czy jednak rozdzielić majątek. W tym przypadku nie ma określonej zasady, zatem podziału można dokonać przed rozwodem, w trakcie, a także kilka lat po zakończeniu związku małżeńskiego. Warto pamiętać, że wspólność majątkowa ustaje w przypadku m.in. zawarcia umowy o rozdzielność majątkową, ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków, orzeczenia o separacji czy ogłoszenia upadłości przez małżonka.

Istotne natomiast jest to, w jaki sposób przeprowadzić cały proces. Małżonkowie mogą załatwić sprawę zarówno polubownie, co będzie najprostsze oraz najmniej stresujące, jak i poprzez proces sądowy.

Decydując się na podział majątku mamy do wyboru następujące możliwości:

• zgodny wniosek małżonków w pozwie rozwodowym - w tym przypadku sąd ocenia, jakie składniki zaliczają się do majątku wspólnego, a następnie dokona ich podziału,
• zawarcie umowy - może to być dokument w formie pisemnej (jeśli w skład majątku wspólnego wchodzą tylko ruchomości np. samochody) lub formie aktu notarialnego (jeśli w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość),
• postępowanie sądowe o podział majątku - najdroższa i najbardziej czasochłonna procedura, wiążąca się z powołaniem biegłych oraz udziałem świadków.

Wybór formy podziału zależy od dobrej woli małżonków. Majątek często dzielony jest po równo, ale mogą zostać ustalone także nierówne udziały np. 70 proc. dla męża i 30 proc. dla żony.

Przeczytaj również:Ile kosztuje rozwód w 2023 roku?

Zawarcie związku małżeńskiego wiąże się z powstaniem więzi finansowej, czyli ustawowej wspólności majątkowej. Jeśli małżonkowie nie podpisali intercyzy, wszystko, co nabyli od tego momentu, wchodzi w skład ich majątku.

Do majątku wspólnego można zaliczyć między innymi:

• pobrane wynagrodzenia za pracę oraz dochody z innej działalności małżonków,
• środki zgromadzone na rachunku pracowniczych lub otwartych funduszy emerytalnych,
• dochody z majątku wspólnego, a także osobistego małżonków,
• kwoty składek emerytalnych na subkoncie w ZUS,
• przedmioty nabyte w trakcie trwania małżeństwa np. meble, samochód, elektronika,
• przedmioty urządzenia domowego, które były wykorzystywane przez małżonków (także, jeśli pochodzą ze spadku czy darowizny).

Podział majątku obejmuje składniki istniejące w chwili tego procesu. Oznacza to, że zostaną one uwzględnione przez sąd nawet jeśli jeden z małżonków zdecyduje się je sprzedać po dniu ustania wspólności majątkowej.

Przedmioty, które nie zostały objęte wspólnością majątkową, wschodzą w skład majątku osobistego. Oznacza to, że nie mogą być dzielone po rozwodzie.

Zgodnie z polskim prawem do majątku osobistego małżonków zaliczamy między innymi:

• przedmioty nabyte przed ślubem,
• otrzymane darowizny i spadki (chyba że darczyńca lub ustawodawca postanowił inaczej),
• przedmioty użytku codziennego służące do zaspokajania potrzeb osobistych małżonka (np. okulary, ubrania, sprzęt ortopedyczny),
• prawa niezbywalne przysługujące jednej osobie (np. prawo do alimentów),
• nagrody przyznane za osiągnięcia osobiste małżonka,
• prawa pokrewne i autorskie (dochody z praw np. tantiemy wchodzą w skład majątku wspólnego),
• odszkodowania przyznane z powodu wyrządzenia szkody lub zadośćuczynienia.

Dokumenty, które trzeba przygotować w przypadku podziału dokonywanego przed notariuszem to między innymi:

• dowody tożsamości,
• odpis wyroku rozwodowego,
• dokumenty, które potwierdzają prawo własności danych składników majątku (np. akty własności, umowy sprzedaży).

Oprócz tego mogą być potrzebne wezwania do zapłaty, rachunku, wydruki z CEIDC czy KRS, odpisy z ksiąg wieczystych, a także kserokopie dowodów rejestracyjnych. Osoby, które zdecydowały się na podział sądowy, powinny dołączyć do dokumentów dowód uiszczenia opłaty sądowej.

Majątek wspólny można podzielić przed rozwodem, czyli złożeniem pozwu rozwodowego. W tym przypadku konieczne będzie spisanie umowy majątkowej. Wspólność majątkowa ustaje także po ubezwłasnowolnieniu małżonka, separacji, ogłoszeniu upadłości czy ustanowieniu rozdzielności przez sąd.

Podziału majątku można dokonać także w trakcie rozwodu po złożeniu wniosku wraz z pozwem rozwodowym. Wtedy sprawą zajmuje się sąd okręgowy orzekający ws. rozwodu. Istotne jest jednak to, by podział nie powodował nadmiernej zwłoki w postępowaniu, co oznacza, że małżonkowie muszą być zgodni co do wszystkich składników majątku wspólnego.

Ostatnie rozwiązanie to podział majątku po rozwodzie, który może zostać przeprowadzony polubownie (podpisanie umowy) lub drogą sądową. Warto też pamiętać, że roszczenie o podział majątku nie ulega przedawnieniu.

Majątek wspólny można podzielić na następujące sposoby:

• podział cywilny (np. do majątku wspólnego zalicza się działka 3000 metrów, którą przejmuje jeden z małżonków, zobowiązując się do spłaty jej połowy drugiemu),
• podział fizyczny (np. działka 2000 metrów podzielona zostaje na dwie części),
• podział sądowy (np. małżonkowie nie chcą działki, więc zostaje ona sprzedana, a uzyskane środki po odliczeniu opłat zostają podzielone między małżonków).