E-karta zgonu, powołanie koronera oraz cyfryzacja baz danych o cmentarzach. Zmiany w przepisach już od 2023 roku

Zapowiadany przez rząd projekt ustawy o pochówku zastąpi przestarzałe i nieprzystające do realiów przepisy z 1959 roku. Pierwotnie zakładano, że zmiany zostaną wprowadzone w marcu 2022 roku, jednak wojna na Ukrainie, kryzys energetyczny, a także przedłużające się prace informatyczne sprawiły, że termin realizacji znacznie się wydłużył.

- Nie chcemy w tym obszarze robić żadnej rewolucji obyczajowej. Jedyną rewolucją będzie cyfryzacja. Chcemy, aby wszystkie procesy związane z pochówkiem mogły się odbywać w sposób cyfrowy. Te zmiany są wprowadzone, aby zastąpić obecną archaiczną ustawę z 1959 roku o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Ustawę, która daleko nie przystaje do obecnej rzeczywistości i wymagań współczesności - mówił w rozmowie z PAP Wojciech Labuda, pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów ds. ochrony miejsc pamięci.

Projekt, którym zajmują się posłowie, będzie zawierał wiele usprawnień, ale też kilka rewolucyjnych zmian dotyczących pochówku. Nowe prawo przewiduje wycofanie papierowych kart zgonu. Zamiast tego pojawią się dokumenty elektroniczne, a cały system będzie funkcjonował podobnie jak znane nam e-recepty.

Wystawianiem kart zgonu, tak jak do tej pory, będą zajmowali się lekarze. Wprowadzone dane trafią do państwowego rejestru i powiązanych instytucji. W tym samym czasie bliscy otrzymają internetowy dostęp do wystawionego dokumentu poprzez wysłany do nich specjalny kod SMS.

- Chcemy, żeby w momencie wejścia w życie ustawy sto procent zgonów było rejestrowanych elektronicznie. Wszyscy wiedzą, że jest to daleko idące uproszczenie, nie tylko dla obywateli i firm, ale też dla państwa, szczególnie w sytuacjach kryzysowych, takich jak epidemia - dodał Labuda.

Zgodnie z polskim prawem karta zgonu wydawana jest najbliższej rodzinie zmarłej osoby, czyli małżonkowi/małżonce, krewnym wstępnym, krewnym zstępnym, krewnym bocznym (do 4. stopnia pokrewieństwa) lub powinowatym (do 1. stopnia w linii prostej).

Kolejnym rozwiązaniem będzie wprowadzenie obowiązkowej cyfryzacji miejsc pamięci. W przyszłym roku zostanie stworzona internetowa baza danych o cmentarzach oraz miejscach pochówku. Proponowane rozwiązanie zapewni dostęp do podstawowych informacji o grobach i osobach pochowanych. Ponadto umożliwi bliskim sprawdzenie, do kiedy dany grób został opłacony.

Ustawa przewiduje, że cyfryzacja rozpocznie się 1 czerwca 2023 roku, jednak właściciele cmentarzy będą mieli trzy lata na uzupełnienie wszystkich informacji o grobach. Zdaniem duchownych proces może najdłużej trwać w małych parafiach, gdzie właściciele nie mają nawet podstawowej wiedzy informatycznej lub dostępu do Internetu. Baza zostanie uruchomiona 1 stycznia 2026 roku.

Prawo pochówkowe doprecyzuje także sposoby przygotowania ciała osoby zmarłej do pochówku. Podobnie, jak w innych państwach, pojawią się regulacje dotyczące materiałów, z których mogą powstawać trumny i urny, a dodatkowo wdrożone zostaną limity emisji do powietrza szkodliwych substancji z krematoriów.

Co więcej, utworzony zostanie również zawód koronera - wyspecjalizowanego lekarza, który stwierdza zgon w nietypowych sytuacjach. Jak wyjaśnia Labuda, „koronerzy będą zatrudniani przez wojewodów w zależności od potrzeb w danym regionie”. Wyznaczeni lekarze będą reagowali na wezwania przez całą dobę.