Nowe urlopy dla rodziców w Kodeksie pracy. Kiedy i kto będzie mógł skorzystać z dodatkowych dni wolnych?

Nowelizacja Kodeksu pracy pod kątem urlopów nie jest zaskoczeniem, a prace nad zmianami dobiegają końca. To dlatego, że wynikają z dyrektywy unijnej, na której wdrożenie Polska dostała czas do 2 sierpnia 2022 roku. UE opracowała dwie dyrektywy, obie wprowadzają zmiany dla pracodawców, ale tez pracowników. Dla rodzin szczególnie ważne są te, których celem jest wspieranie tzw. work-life balance, czyli łatwiejszego godzenia pracy zawodowej z opieką nad dziećmi.

Nowelizacja Kodeksu pracy zakłada wprowadzenie urlopu opiekuńczego – w wymiarze do 5 dni w roku kalendarzowym – w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej krewnym:

• synowi,
• córce,
• matce,
• ojcu,
• małżonkowi/małżonce.

A także osobie pozostającej we wspólnym gospodarstwie domowym, która wymaga znacznej opieki lub znacznego wsparcia z poważnych względów medycznych, bez zachowania prawa do wynagrodzenia za czas tego urlopu – czytamy w projekcie ustawy.

To aż 5 dni w roku w przypadku np. choroby dziecka. Urlop jest jednak bezpłatny.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającej dyrektywę Rady 2010/18/UE (Dz. Urz. UE. L. Nr 188, str. 79) przewiduje indywidualne prawa związane z urlopem ojcowskim, urlopem rodzicielskim i urlopem opiekuńczym, a także elastyczną organizację pracy dla pracowników będących rodzicami oraz opiekunami.

Ważnym zapisem w ustawie, który dotyczy czasu pracy jest wprowadzenie zapisu o możliwości zwolnienia od pracy, z powodu działania siły wyższej. To znaczy w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika – w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym. Pracownik zachowa za czas tego zwolnienia prawo do 50 proc. wynagrodzenia (obliczanego jak wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego).

Od 2 sierpnia wprowadzone zostanie m.in.:

• skrócenie okresu, w którym będzie możliwe skorzystanie przez pracownika – ojca wychowującego dziecko z urlopu ojcowskiego – z 24 do 12 miesięcy od dnia urodzenia lub przysposobienia dziecka,
• wprowadzenie indywidualnego prawa do urlopu rodzicielskiego (łączny wymiar 41 tygodni dla jednego dziecka i 43 w przypadku porodu mnogiego),
• 9 tygodni wyłącznego prawa do urlopu rodzicielskiego dla każdego z rodziców, którego nie można przenieść z matki na ojca i odwrotnie (w ramach łącznego prawa 41/43 tygodni),
• wspominanie 5 dni urlopu opiekuńczego,
• dwa dni wolnego z powodu tzw. siły wyższej.

• Choroba bliskiej osoby w rodzinie, w tym potrzeba emocjonalnego i psychicznego wsparcia (z powodu np. załamania nerwowego, depresji, nerwicy)
• Zamknięcie przedszkola/szkoły spowodowane np. awarią,
• Choroba męża, żony, dziecka, rodzica,
• Trudna sytuacja życiowa bliskich (np. żałoba),
• Wypadek bliskiej osoby w rodzinie
• Wszelkie sytuacje losowe, w których konieczna jest obecność pracownika.

Oba urlopy (2 dni z powodu siły wyższej i 5 dni bezpłatnego urlopu opiekuńczego) mają pomóc, szczególnie rodzinom, w prowadzeniu zbalansowanego życia osobistego i zawodowego i minimalizować wypalenie zawodowe i inne choroby wynikające ze zwiększonego poziomu stresu, przemęczenia, braku relacji w rodzinie.