Gratka praca radzi: Co zrobić, jeżeli pracodawca nie przestrzega Kodeksu pracy?

„Gratka praca” jest frazą, którą posługuje się wielu internautów szukających zatrudnienia. Jedni mają dość obecnego pracodawcy, inni chcą spróbować czegoś nowego. Niektórzy szukają nowej pracy, ponieważ ich szef nie stosuje się do przepisów obowiązujących w Polsce. Tymczasem ustawa Kodeks pracy mówi jasno, co należy zapewnić pracownikowi. Z pomocą Gratki wyjaśniamy, co zrobić, jeżeli pracodawca ignoruje prawo pracy.

Kodeks pracy to ustawa z 26 czerwca 1974 roku. Od czasu przyjęcia dokument był wielokrotnie modyfikowany i nowelizowany. Określa on prawa i obowiązki pracowników oraz pracodawców. Ustawa gwarantuje pracownikom pewne przywileje, np. prawo do 15-minutowej przerwy wliczanej do czasu pracy czy prawo do urlopu. Warto jednak zaznaczyć, że Kodeks pracy chroni wyłącznie osoby z umowami o pracę. Nie obejmuje on zleceniobiorców i wykonawców dzieł, chyba, że w ich przypadku również ma miejsce stosunek pracy.

Chcesz szybko znaleźć pracę? Zobacz oferty pracy na stronie lub w aplikacji Gratki

Kodeks pracy możesz pobrać bezpłatnie w formacie pdf z rządowej strony http://prawo.sejm.gov.pl. Jeżeli masz wątpliwości, czy pracodawca przestrzega zawartych w nim przepisów, koniecznie to sprawdź.

Jeżeli wykonujesz pracę w jednym miejscu, w stałych godzinach, np. od poniedziałku do piątku od 9.00 do 17.00, powinieneś mieć podpisaną umowę o pracę. Wielu pracodawców uchyla się jednak od zawarcia stosunku pracy, aby ponosić niższe koszty zatrudnienia.

Jeśli uważasz, że przysługuje Ci umowa o pracę, poproś o nią swojego przełożonego. W przypadku odmowy możesz próbować dowieść swoich racji na drodze sądowej. Zanim jednak zdecydujesz się na ten krok, spróbuj zebrać jak najwięcej „materiałów dowodowych”. Inspekcja pracy radzi, aby drukować maile wysyłane z biura, robić kopie dokumentów świadczących o tym, w jakich godzinach sprawujesz swoje obowiązki itp. Mówiąc krótko, aby udowodnić, że jesteś pracownikiem w pełni tego słowa znaczenia, potrzebujesz konkretów.

Wielu pracodawców zatrudnia nagminnie studentów do 26. roku życia, aby nie płacić za nich składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Przedsiębiorcy są zwolnieni z tego obowiązku po spełnieniu wspomnianych warunków, w przypadku umów zlecenie. Koszty składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne za studentów poniżej 26. roku życia pokrywa uczelnia. Problem może się pojawić, jeżeli osoba studiująca przekroczy barierę wiekową.

Jedna z naszych czytelniczek przez trzy miesiące zmagała się z nieuczciwym zleceniodawcą, który nie chciał zgłosić jej do ubezpieczenia. Ponieważ prośby nie pomagały, kobieta zwróciła się o pomoc do Państwowej Inspekcji Pracy. Urzędnik poinformował ją, że nic nie może dla niej zrobić, ponieważ PIP zajmuje się wyłącznie osobami z umowami o pracę, ale poradził poinformować o problemach Zakład Ubezpieczeń Społecznych. To całkiem dobry pomysł. Gdy ZUS odkryje, że przedsiębiorca uchyla się od obowiązku opłacania składek, może ukarać firmę grzywną. Innym rozwiązaniem jest poszukanie nowego miejsca zatrudnienia. Bogaty wybór ofert pracy znajdziesz na stronie internetowej Gratki w zakładce Praca lub w aplikacji mobilnej Gratka.

Ze względu na nowe możliwości, wyższe zarobki czy atrakcyjniejsze warunki zatrudnienia zmiana pracy potrafi być czymś naprawdę ekscytującym. Niejednemu z nas zdarzyło się z entuzjazmem zaczynać nową pracę. Niestety zdarza się, że pracownicy są zawiedzeni.

Nawet, jeżeli firma ma nieskalaną opinię, a oferta pracy brzmi bardziej niż korzystnie, może okazać się, że rzeczywistość mija się z Twoimi oczekiwaniami. Wystarczy jedna nieuczciwa osoba, aby zatruć życie pracownikowi. Pojawia się wówczas pytanie, co dalej.

Chcesz być na bieżąco z najnowszymi ofertami pracy? Nic prostszego - wystarczy wejść na Gratka.pl lub zainstalować aplikację Gratki

Jeżeli Twój przełożony łamie Twoje prawa, np. odmawia Ci możliwości skorzystania z 15-minutowej przerwy, w pierwszej kolejności poinformuj o tym jego przełożonego. Osoba na wyższym stanowisku może nie zdawać sobie sprawy z sytuacji. Jeśli Twoja interwencja nie pomoże, możesz przedstawić sprawę szefowi Twojego szefa lub innym ważnym osobom w organizacji.

Nie należy zapominać o związkach zawodowych, które reprezentują interesy pracowników. Co prawda nie funkcjonują one przy wszystkich zakładach pracy, ale stanowią dodatkowe narzędzie w walce o godne traktowanie. Jeżeli w Twojej firmie działa związek zawodowy, możesz zwrócić się do niego ze swoim problem. W większych przedsiębiorstwach zdarza się nawet, że działa przy nich kilka organizacji związkowych.

W niektórych zakładach pracy istnieją komisje pojednawcze. Aby powstała taka komisja, niezbędna jest zgoda przedsiębiorcy i związku zawodowego.

Instancją, do której warto zwrócić się o pomoc w przypadku łamania praw pracownika, jest Państwowa Inspekcja Pracy. Ma ona swoją siedzibę w każdym województwie. Okręgowi inspektorzy pracy udzielają bezpłatnych porad prawnych. Możesz zasięgnąć porady na miejscu, w wyznaczonych przez urząd godzinach lub telefonicznie.

W razie konieczności inspektor pracy upomni przedsiębiorcę. Każdego roku inspektorzy pracy realizują kontrole w firmach, aby sprawdzić, kto przestrzega Kodeksu pracy. Do kompetencji PIP-u należy również nakładanie grzywien na nieuczciwych pracodawców.

- Inspektor pracy za wykroczenia przeciwko prawom pracownika może nałożyć grzywnę w drodze mandatu w wysokości od 1 tys. do 2 tys. zł, a w stosunku do pracodawcy ukaranego co najmniej dwukrotnie za takie wykroczenie w ciągu 2 lat od ostatniego ukarania - do 5 tys. zł - mówi w rozmowie z Gratką Danuta Rutkowska z Państwowej Inspekcji Pracy.

Państwowa Inspekcja Pracy może pełnić funkcję mediatora między pracownikiem a pracodawcą. Nie jest natomiast w stanie zmusić Twojego szefa, aby zaczął respektować Twoje prawa. W skrajnie trudnych sytuacjach konflikt trzeba rozwiązywać na drodze sądowej.

- Inspektor pracy może skierować wniosek o ukaranie do sądu - sąd może nałożyć grzywnę w wysokości od 1 tys. do 30 tys. zł - tłumaczy Gratce Danuta Rutkowska z Państwowej Inspekcji Pracy.

Delikatne i trudne sprawy, np. dotyczące przestępstw podatkowych, bada prokuratura. Prokurator może również zająć się Twoim przypadkiem na wniosek Państwowej Inspekcji Pracy, np. wobec nękania pracowników.

- W sytuacji złośliwego i uporczywego naruszania praw pracownika wynikających ze stosunku pracy (np. dotyczy to niewypłaconych wynagrodzeń), inspektor może skierować do prokuratury wniosek o podejrzeniu popełnienia przestępstwa - podsumowuje w wypowiedzi dla Gratki Danuta Rutkowska, rzeczniczka prasowa Głównego Inspektora Pracy.

Chcesz szybko znaleźć pracę? Zobacz oferty pracy na stronie lub w aplikacji Gratki