Rozmowa z Aleksandrem Łaszkiem, ekonomistą Forum Obywatelskiego Rozwoju na temat "Rachunku dla państwa"
Skąd pomysł na wystawienie "Rachunku dla państwa", w którym wypisaliście wszytskie pozycje jak na paragonie sklepowym?
- 700 mld zł to dla przeciętnego podatnika abstrakcyjna kwota, trudna do wyobrażenia. Dlatego zrobiliśmy zestawienie, żeby pokazać, ile przypada na każdego z nas. Należy przy tym zaznaczyć, że pieniądze podatników wydaje nie tylko rząd - na niego przypada ok. 300 mld zł, ale także samorządy, NFZ, ZUS, KRUS...
- Najwięcej pieniędzy, jak wynika z waszych wyliczeń, pochłaniają emerytury, a nie administrowanie państwem, jak powszechnie się sądzi...
- Rzeczywiście, w zeszłym roku emerytury kosztowały każdego z nas przeciętnie 3003 zł, w tym 2414 zł świadczenia z ZUS, 293 zł z KRUS i 296 zł emerytury sędziów, prokuratorów, policjantów, żołnierzy i innych służb mundurowych. Kolejne 1299 zł ZUS i KRUS wydały na renty, dodatki i różnego rodzaju zasiłki. Razem renty i emerytury stanowiły prawie jedną czwartą wydatków publicznych w ubiegłym roku. To są tzw. wydatki sztywne. Społeczeństwo się starzeje, a demografii nie zmienimy. Ale to także pokazuje, że decyzja rządu o podniesieniu wieku emerytalnego była konieczna. Alternatywą mogłoby być obniżanie świadczeń emerytalnych lub podniesienie podatków.
- Administracja kosztuje każdego z nas 967 zł, co stanowi ok. 5 proc. wydatków publicznych w Polsce. Skąd zatem powszechne przekonanie, że urzędników jest za dużo i za drogo nas kosztują?
- Na tle innych państw nie odstajemy w statystykach pod względem liczby pracowników administracji. Nawet zakładając, że zwolnimy połowę urzędników w Polsce, moglibyśmy sobie obniżyć podatki tylko o ok. 2,5 procent. Sądzę, że większy problem mamy z jakością ich pracy i wzorem w tym zakresie powinny być dla nas kraje skandynawskie.
- Bardzo droga jest też służba zdrowia, wyłożyliśmy na nią w 2011 roku po 1863 zł każdy. Tymczasem kolejki do lekarzy nie kurczą się...
- Poziom finansowania naszej służby zdrowia jest porównywalny z innymi krajami na podobnym poziomie rozwoju, natomiast przydałoby się bardziej efektywne wykorzystanie tych pieniędzy. Podobnie jest z zasiłkami socjalnymi, na które każdy z nas wydaje co roku 639 zł, czy z rolnictwem dotowanym przez Unię, które kosztuje nas 592 zł. Problem polega na kierowaniu tych pieniędzy do właściwych odbiorców. W polskim rolnictwie pracuje za dużo ludzi, pomiędzy 10 a 15 proc. w zależności od definicji rolnika. Natomiast ten sektor wytwarza zaledwie 3 proc. PKB. Należy odchodzić od dopłat dla każdego i niskich składek na KRUS, bo to nie motywuje ich do zmiany zawodu. A część osób z rolnictwa powinna odejść do innych sektorów gospodarki. Tym, którzy pozostaną w rolnictwie, należy pomóc w powiększaniu skali działalności i dochodowości gospodarstw.
- Generalnie słony ten nasz „rachunek dla państwa”.
- Wydatki państwa są finansowane z naszych podatków, dlatego każdy, kto postuluje, że państwo powinno wydawać więcej, np. na budowę autostrad czy służbę zdrowia, powinien się zastanowić, czy chce płacić wyższe podatki lub na co państwo powinno wydawać mniej.
Fundacja Forum Obywatelskiego Rozwoju została założona w 2007 r. przez prof. Leszka Balcerowicza.
