Pieniądze z ZUS i OFE czekają na Ciebie. Oto kilka prostych kroków, aby je odebrać

W ramach składek środki trafiają do kilku filarów. Pierwszy dotyczy obowiązkowego systemu ZUS. Jednak już w drugim filarze umieszcza się tzw. Otwarte Fundusze Emerytalne, czyli OFE. I to właśnie składki odłożone w ramach drugiego filaru podlegają dziedziczeniu. Środki ubezpieczonego są gromadzone na koncie w OFE oraz na subkoncie ZUS otwartym dla osób, które są członkami OFE, a także dla tych, którzy po 31 stycznia 2014 roku nie zawarły umowy z OFE.

Co do zasady podczas przystępowania do OFE ubezpieczony wskazuje, kto może korzystać z tych środków po jego ewentualnej śmierci. Można tu wskazać jedną lub kilka osób. Jeśli zmarły nie osiągnął wieku emerytalnego, który dla kobiet wynosi 60 lat, a dla mężczyzn 65, a był członkiem OFE, wtedy konieczne jest poinformowanie właściwego funduszu o fakcie zgonu. Trzeba też złożyć wniosek z odpowiednimi dokumentami, a wtedy środki zostaną podzielone tak, jak zażyczył sobie zmarły.

OFE ma 14 dni na poinformowanie ZUS o wszystkich osobach, na rzecz których podzielono środki zmarłego - wskazać musi również ich udziały. To pozwala ZUSowi na podobne podzielenie środków zapisanych na subkoncie. Na to z kolei ZUS ma już 3 miesiące.

W przypadku osób mających mniej niż 10 lat do emerytury znajduje swoje zastosowanie tzw. suwak bezpieczeństwa. Jest to specjalny mechanizm przekazywania środków z OFE do ZUS.

- Ma on chronić przed ewentualnymi wahaniami na rynku kapitałowym tuż przed emeryturą. Kiedy członek OFE osiągnie powszechny wiek emerytalny, wszystkie środki z OFE będą już zapisane na jego subkoncie. W takim przypadku OFE nie inicjuje podziału środków. ZUS stosuje tu taką samą procedurę jak wobec osób, które nie przystąpiły do OFE. W tym przypadku po śmierci ubezpieczonego również dochodzi do podziału środków. - mówi "Dziennikowi Bałtyckiemu" Krzysztof Cieszyński, rzecznik regionalny Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

Podczas przystępowania do OFE osoba, która otrzymała emeryturę z tytułu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego, ma możliwość wskazania uposażenia jednej lub kilku osób, które po jej śmierci otrzymają jednorazowe świadczenie pieniężne. Jest to tzw. wypłata gwarantowana.

W przypadku braku wskazania takiej osoby środki nie przepadają. Domyślnie uposażenie przypada małżonkowi - jeśli w chwili śmierci zmarłego emeryta funkcjonowała wspólność majątkowa.

- Inaczej środki wchodzą w skład spadku. Wypłatę gwarantowaną można otrzymać tylko w okresie trzech lat od momentu wypłaty pierwszej emerytury docelowej. Po tym czasie środki nie mogą być dziedziczone - podkreśla Krzysztof Cieszyński.

Zasady dziedziczenia składek OFE oraz subkont ZUS są dokładnie takie same. Po pierwsze dziedziczy majątek współmałżonek - przy ustawowej wspólności majątkowej otrzyma on połowę środków zgromadzonych w trakcie małżeństwa, a środki te przechodzą z odpowiedniego subkonta ZUS na subkonto współmałżonka. Podobnie środki z konta OFE na odpowiedni rachunek OFE. Tym samym środki te powiększają przyszłą emeryturę żyjącego współmałżonka.

Jeśli do rozwodu była ustawowa wspólność majątkowa, składki (właściwą ich część) dziedziczą byli małżonkowie. Jeśli zmarły nie ma zawartego małżeństwa, środki są wypłacane spadkobiercom oraz uposażonym.

Okazuje się, że nie. Zarówno uposażonych, jak i proporcje otrzymanych przez nich środków wskazuje sam ubezpieczony. Tym samym nie musi on wskazywać członków swojej rodziny. Wypłaty środków otrzymają oni bezpośrednio.

Jeśli zmarły nie wskazał żadnych uposażonych, przeprowadza się postępowanie spadkowe obejmujące środki niewypłacone małżonkowi (czyli drugą połowę składek z kont i subkont). Ogólnie zaleca się wskazanie uposażonych, choć, jak widać, nie jest to konieczne.

Warto składać wnioski o wypłatę uposażeń. Zaledwie w 2022 roku ZUS rozpatrzył aż 97 tysięcy wniosków złożonych przez spadkobierców. Tym samym wypłacił im aż 796,5 miliona złotych.

A jak złożyć wniosek? Trzeba złożyć wniosek o transfer/wypłatę środków z subkonta osoby ubezpieczonej USS.

Odpowiedni wniosek znaleźć możemy na PUE ZUS, czyli na Platformie Usług Elektronicznych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.