Płatności bezgotówkowe. 30 lat temu w Polsce wydano pierwszą kartę, dziś gotówki prawie nie używamy. Co będzie dalej?

30 lat temu Bank Millennium (wówczas Bank Inicjatyw Gospodarczych BIG) wydał pierwszą w Polsce kartę płatniczą, którą była karta Visa. Przez trzy dekady Polska przeszła drogę od kraju o słabo rozwiniętej sieci akceptacji płatności bezgotówkowych, do jednego ze światowych liderów nowoczesnych rozwiązań płatniczych.

W 1991 r. karty płatnicze były już od dawna dostępne w Stanach Zjednoczonych czy w Europie Zachodniej, jednak dla Polaków była to wówczas zupełna nowość. W chwili debiutu karty można nią było płacić w około 400 punktach sprzedaży. Dla porównania, w 2020 r. liczba terminali płatniczych w Polsce przekroczyła milion.

Polacy skorzystali z renty zapóźnienia

Rozwój technologii umożliwiał sukcesywne wdrażanie nowych produktów i usług – od kart z paskiem magnetycznym, przez karty z wbudowanym mikroprocesorem, aż po wygodne płatności zbliżeniowe, płatności kartą w sklepach internetowych (w tym te dokonywane jednym kliknięciem i subskrypcyjne) oraz weryfikację biometryczną.
- Visa od zawsze wspiera innowacje w płatnościach, dlatego tak bardzo cieszy nas to, że polscy konsumenci od 30 lat korzystają z coraz bardziej nowoczesnych sposobów płatności – dodaje Adrian Kurowski, dyrektor Visa w Polsce.
– Rośnie popularność płatności telefonem lub zegarkiem, coraz częściej Polacy kupują przez internet. Według danych Visa w grudniu 2020 r. liczba transakcji internetowych z wykorzystaniem kart Visa wydanych w Polsce wzrosła o ponad 20% w porównaniu do tego samego okresu w 2019 r. W Visa nieustannie pracujemy nad tym, aby nowoczesne płatności cyfrowe były szybkie, wygodne i bezpieczne.

Trzydzieści lat później

30-lecie wprowadzenia pierwszej karty płatniczej w Polsce to dobra okazja żeby zastanowić się, jakie trendy będą dominować w kolejnych latach. Dlatego eksperci Banku Millennium i Visa przeanalizowali zmiany zachodzące na rynku
i wyselekcjonowali pięć najważniejszych prognoz na przyszłość finansów konsumenckich.

Bank Millennium i Visa: Pięć prognoz na przyszłość finansów konsumenckich z okazji 30-lecia pierwszej karty płatniczej w Polsce

1. Coraz młodsi użytkownicy produktów finansowych - rozwój usług typu parent & child

Jednym ze zidentyfikowanych przez ekspertów trendów są usługi finansowe dla rodziców i dzieci. Według badania przeprowadzonego dla Banku Millennium średni wiek, w którym dziecko zaczyna korzystać ze smartfona to około 8 lat. Coraz młodsi użytkownicy wchodzą też w kontakt z cyfrowymi produktami finansowymi. Dzieci zaczynają robić drobne zakupy już w wieku 7-8 lat. Natomiast z konta zaczynają korzystać już 2-3 lata później. Zwykle nie tylko oszczędzają, ale płacą kartą, dokonują płatności w grach online i korzystają z aplikacji mobilnej banku. Zdecydowana większość rodziców, bo aż 92%, chce mieć kontrolę nad kontem i wydatkami dziecka. Dlatego coraz popularniejsze będzie projektowanie usług bankowych dla najmłodszych, które będą też świetnym narzędziem do edukacji finansowej. Według badania przeprowadzonego dla Fundacji Banku Millennium, aż trzy czwarte rodziców przedszkolaków jest zdania, że najlepszy moment na rozpoczęcie edukacji finansowej to wiek 3-7 lat, czyli bardzo wcześnie.

2. Klient 4.0 – nowa generacja konsumentów

Coraz częściej będziemy też mówić o nowej generacji klienta, nazywanego „klientem 4.0”. To klienci świetnie poruszający się w świecie technologii, ale obecni również w świecie offline i płynnie przechodzący między nimi. Charakteryzuje ich podejmowanie bardzo przemyślanych decyzji i świadomość stojących przed nimi możliwości. Ich potrzeby i oczekiwania bardzo szybko ewoluują. Klienci należący do tej grupy chcą mieć dostęp do wszystkich usług w jednym miejscu, a od banku oczekują już nie tylko usług finansowych. Banki mogą odpowiadać na te oczekiwania dzięki otwartej bankowości i analizie danych o kliencie, które umożliwią projektowanie głęboko spersonalizowanych usług, oferowanych w miejscu i czasie, w których klient ich potrzebuje. Tym bardziej, że „klienci 4.0”. będą porównywać dostępne w kanałach cyfrowych oferty i usługi w czasie rzeczywistym.

3. Biometria

W najbliższych latach intensywnie będzie się rozwijać również biometria. Już w 2016 r. Bank Millennium jako pierwszy na rynku udostępnił w aplikacji mobilnej możliwość potwierdzenia płatności 3D Secure odciskiem palca. Jak wygląda perspektywa na przyszłość? W zrealizowanym przez Bank Millennium badaniu #finanseprzyszłosci2021 ponad połowa ankietowanych zgodziła się ze stwierdzeniem, że za 10 lat płatności za pomocą skanu twarzy, odcisku palca czy tęczówki oka będą w Polsce dostępne i wykorzystywane przez większość Polaków. Rozwiązania biometryczne dają wiele korzyści, m.in. związanych z bezpieczeństwem i wygodą – dzięki nim konsumenci nie muszą pamiętać wielu haseł.

4. Niewidzialny bank - usługi finansowe i płatności zaszyte w codziennych czynnościach

W coraz większym stopniu będą zacierać się granice, które kiedyś definiowały korzystanie z bankowości. Usługi finansowe będą zaszyte w codziennych czynnościach, a korzystanie z nich stanie się jeszcze wygodniejsze. Kluczowe technologie w przypadku tego trendu to tokenizacja oraz internet rzeczy. Dzięki nim coraz bliższy staje się scenariusz, w którym inteligentna lodówka sama zweryfikuje stan produktów i złoży odpowiednie zamówienie w sklepie internetowym zgodnie z preferencjami konsumenta. Niektóre z tego typu rozwiązań, zaszytych w codziennych czynnościach, są już dostępne. W 2019 r. Bank Millennium jako pierwszy w Polsce udostępnił w aplikacji mobilnej usługę automatycznych płatności za autostrady. Dzięki niej możliwy jest przejazd autostradą bez potrzeby zatrzymywania się przy bramkach.

5. Korzystanie z usług finansowych połączone z dbałością o środowisko

Mówiąc o pespektywach na przyszłość trzeba mieć na uwadze związaną z nią odpowiedzialność środowiskową
i klimatyczną. Dlatego na znaczeniu będą zyskiwały te usługi finansowe, które pozwolą użytkownikom na ochronę środowiska. Od biodegradowalnych kart płatniczych, kart z tworzyw z recyklingu, po wyłącznie wirtualną postać karty płatniczej. Obniżanie śladu węglowego i promowanie zrównoważonych zachowań konsumenckich coraz częściej będzie wpisane w decyzje finansowe konsumentów. Ponad połowa ankietowanych w ramach badania Banku Millennium zadeklarowało, że jest dla nich ważne, by karta płatnicza była biodegradowalna, wykonana z ponownie przetworzonego materiału lub miała wyłącznie cyfrową postać.