Sąd Okręgowy w Elblągu utrzymał umorzenie w sprawie prokurator od afery Amber Gold

Sąd Okręgowy w Elblągu rozpatrywał w czwartek zażalenie na umorzenie postępowania wobec prokurator przez Sąd Rejonowy w Elblągu. Zażalenie złożyła Prokuratura Okręgowa w Legnicy.

Jask podaje portal tvp.info, uzasadniając decyzję o umorzeniu sędzia powiedział, że „niemożność uzyskania przez oskarżyciela publicznego w innym trybie wymaganego zezwolenia na ściganie oskarżonej za zarzucane przestępstwo nie mogła stanowić wystarczającej podstawy do zakwestionowania zaskarżonego postanowienia oraz do jego uchylenia, nawet jeżeli w odczuciu społecznym prawomocne umorzenie postępowania w tej sprawie może być postrzegane jako niesprawiedliwe z uwagi na powszechnie znane skutki działalności Amber Gold oraz brak wczesnej i odpowiedniej reakcji organów państwa by temu zapobiec”.

Jak podkreślił sędzia, „nie sposób uznać że odpowiedzialność za taki stan rzeczy powinna ponieść jedynie oskarżona będąca prokuratorem najniższego szczebla”.

Wskazał, że „rolą sądu nie jest tworzenie prawa tylko jego stosowanie”.

- Wyłącznie ustawodawca związany, podobnie jak sąd, wykładnią prawa dokonywaną przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz Europejski Trybunał Praw Człowieka może, a nawet powinien wprowadzić do krajowego systemu takie regulacje ustawowe, które zagwarantują jednostce, że o zezwoleniu na pociągnięcie jej do odpowiedzialności karnej z powodu posiadanego immunitetu prokuratorskiego będzie decydował sąd ustanowiony ustawą spełniający standard niezawisłości i bezstronności w rozumieniu konwencyjnym i konstytucyjnym, chociażby jak w przypadku sędziów w ramach wznowionego w tym przedmiocie postępowania przed Sądem Najwyższym, przy czym należy pamiętać że wszelkie regulacje dotyczące wymiaru sprawiedliwości zawsze muszą być zgodne z konstytucją i prawem unijnym — mówił sędzia.

Przypomnijmy, że w 2018 roku prowadząca śledztwo legnicka prokuratura wystąpiła z wnioskiem o uchylenie immunitetu Barbarze K. Ostatecznie - w maju 2019 roku - Izba Dyscyplinarna SN utrzymała decyzję I instancji o uchyleniu immunitetu K., co otworzyło drogę do postawienia jej zarzutów. K. usłyszała zarzuty w marcu 2020 roku, zaś w grudniu 2020 roku sformułowano wobec niej akt oskarżenia, który trafił w lutym 2021 roku do Sądu Rejonowego w Elblągu.

Elbląski sąd zdecydował jednak w listopadzie 2021 roku o umorzeniu sprawy. Uznał, że wobec K. brak jest wymaganego uchylenia immunitetu. Wskazywał bowiem, że uchwała „zezwalająca na pociągnięcie Barbary K. do odpowiedzialności karnej za zarzucane jej przestępstwo została utrzymana w mocy uchwałą Izby Dyscyplinarnej SN, którą utworzono nie zapewniając jej niezależności i bezstronności”.

Na decyzję o umorzeniu sprawy K. do elbląskiego sądu okręgowego zażalenie złożyła prokuratura. Natomiast elbląski SO w związku z tym skierował w kwietniu pytanie w tej sprawie do Sądu Najwyższego.

SN zastrzegł, że sprawa o zezwolenie na pociągniecie do odpowiedzialności karnej osoby chronionej immunitetem jest częścią postępowania karnego i powinna spełniać wszelkie konstytucyjne standardy mówiące m.in. o rozpatrzeniu jej przez niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.

Wydana w styczniu 2020 r. przez trzy izby Sądu Najwyższego: Karną, Cywilną i Pracy, uchwała stanowiła, że „nienależyta obsada sądu występuje wtedy, gdy w składzie sądu znajduje się osoba wyłoniona na sędziego przez Krajową Radę Sądownictwa”, której sędziowscy członkowie wyłonienie zostali na mocy zreformowanych przepisów. W uchwale zaznaczono m.in., że w odniesieniu do Izby Dyscyplinarnej SN ma zastosowanie do orzeczeń tej Izby bez względu na datę ich wydania. Z kolei w kwietniu 2020 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że uchwała trzech izb SN jest niezgodna z konstytucją.

Następnego dnia po umorzeniu postępowania przeciwko K. przez sąd rejonowy sędzia Maciej Rutkiewicz, który wydał tamtą decyzję, został odsunięty od orzekania przez prezes SR w Elblągu, zaś Izba Dyscyplinarna SN w grudniu 2021 roku zawiesiła go w czynnościach służbowych. Na tamtą decyzję pełnomocnicy sędziego Rutkiewicza złożyli zażalenie, które w takich przypadkach trafia do Wydziału II Izby Dyscyplinarnej. Po likwidacji Izby Dyscyplinarnej w lipcu ub. roku zażalenie przeszło do nowej Izby Odpowiedzialności Zawodowej SN.

W lipcu 2017 roku prok. K. zeznawała jako świadek przed sejmową komisją śledczą ds. Amber Gold. „Sprawa Amber Gold przerosła zarówno moje możliwości, jak i możliwości prokuratury rejonowej” - przyznała wówczas. Jednocześnie zaprzeczała, aby w tej sprawie były wobec niej stosowane jakieś naciski ze strony przełożonych lub wysuwano wobec niej sugestie dotyczące kierunku postępowania. Mówiła, że nie zna Marcina P. i nigdy nie miała z nim kontaktu. Zapewniła ponadto, że nigdy, w żadnej sprawie, nie przyjęła od nikogo żadnych korzyści.

Komisja śledcza ds. Amber Gold działała w Sejmie VIII kadencji, w latach 2016-2019. W jej składzie zasiadał Tomasz Rzymkowski, obecny wiceminister edukacji i nauki, który też skomentował decyzję sądu dla portalu tvp.info. Jego zdaniem decyzja ta pokazuje „źle pojętą solidarność zawodową sędziów i prokuratorów”.

- W sytuacji, kiedy ktoś z tego środowiska może ponieść odpowiedzialność za swoje działania lub zaniechania, to wówczas ta źle rozumiana solidarność działa. To jest właśnie przykład na to, gdzie sędziowie kryją prokuratorów, a prokuratorzy kryją sędziów - powiedział Rzymkowski.

Jak dodał wiceminister, nie wierzy on, że sprawa może zakończyć się skazaniem prokurator Barbary K. Według niego jedynie na „sądzie ostatecznym” sprawa może zakończyć się ostatecznym i sprawiedliwym wyrokiem.