Stan wyjątkowy na części Polski. Na jakie wsparcie mogą liczyć przedsiębiorcy, którym uniemożliwiono prowadzenie biznesu?

OPRAC.:
Zbigniew Biskupski
Zbigniew Biskupski
Ustawa o stanie wyjątkowym mówi wprost – w czasie jego trwania mogą zostać ograniczone wolności i prawa człowieka i obywatela, w tym te w zakresie wolności działalności gospodarczej. Jeśli natomiast w następstwie takiego ograniczenia dojdzie do powstania straty majątkowej, każdy, kto ją poniósł, może domagać się odszkodowania od Skarbu Państwa.
Ustawa o stanie wyjątkowym mówi wprost – w czasie jego trwania mogą zostać ograniczone wolności i prawa człowieka i obywatela, w tym te w zakresie wolności działalności gospodarczej. Jeśli natomiast w następstwie takiego ograniczenia dojdzie do powstania straty majątkowej, każdy, kto ją poniósł, może domagać się odszkodowania od Skarbu Państwa. Łukasz Kaczanowski/Polska Press
Przedsiębiorcy z przygranicznej części obszaru województwa lubelskiego i podlaskiego ponownie mają prawo do niepokoju. Na skutek wprowadzonego na granicy z Białorusią stanu wyjątkowego ograniczone zostały wolności i prawa człowieka i obywatela ujęte w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 2 września 2021 roku. Jednym z wprowadzonych ograniczeń jest ustanowienie zakazu przebywania na obszarze objętym stanem wyjątkowym - obowiązującego osoby, które na dzień wprowadzenia stanu wyjątkowego stale nie zamieszkiwały na tym obszarze.

Konsekwencje ograniczeń dotkną bezpośrednio zwłaszcza przedsiębiorców działających na terenie stanu wyjątkowego w ramach branży turystycznej, gastronomicznej czy hotelarskiej. Ci już alarmują, że pomimo iż sezon wysoki jeszcze się nie skończył, klienci masowo rezygnują z przyjazdów, odwołują rezerwacje, a co za tym idzie dochody zaczynają drastycznie spadać. Na jakie wsparcie mogą liczyć przedsiębiorcy, którym ponownie uniemożliwione zostało prowadzenie biznesu?

Ograniczenie wolności gospodarczej

Ustawa o stanie wyjątkowym mówi wprost – w czasie jego trwania mogą zostać ograniczone wolności i prawa człowieka i obywatela, w tym te w zakresie wolności działalności gospodarczej. Jeśli natomiast w następstwie takiego ograniczenia dojdzie do powstania straty majątkowej, każdy, kto ją poniósł, może domagać się odszkodowania od Skarbu Państwa.
Uprawnienie to również przyznane jest aktem rangi ustawowej – ustawą o wyrównywaniu strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela. Prawo do odszkodowania przysługuje zatem także ex lege przedsiębiorcy niemogącemu prowadzić działalności gospodarczej na skutek ograniczenia swobód obywatelskich w konsekwencji wprowadzenia stanu wyjątkowego. Co istotne, odszkodowanie obejmuje wyłącznie wyrównanie straty majątkowej, nie natomiast korzyści, które przedsiębiorca mógłby osiągnąć, gdyby strata nie powstała.

Wniosek o odszkodowanie

Pisemny wniosek o odszkodowanie składa się do właściwego ze względu na miejsce powstania straty majątkowej wojewody. Właściwym będzie więc wojewoda lubelski bądź podlaski, bowiem to w na tych obszarach wprowadzono stan wyjątkowy. We wniosku, oprócz danych przedsiębiorcy, należy określić wysokość poniesionej straty oraz czas, miejsce i okoliczności jej powstania. Decyzja w sprawie odszkodowania powinna zostać wydana przez wojewodę w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku, a odszkodowanie winno być wypłacone w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji przedsiębiorcy. Jeśli decyzja nie będzie dla przedsiębiorcy satysfakcjonująca, może on wnieść powództwo do sądu powszechnego.

Minister spraw wewnętrznych i administracji zapowiada, że przedsiębiorcy mogą liczyć na odzyskanie nie 100 proc., a 65 proc. dotychczasowych dochodów. Już słychać jednak głosy, że przewidywany zakres pomocy nie będzie wystarczający.

Oczywistym jest, że kluczowe dla określenia wysokości odszkodowania będzie ustalenie dochodów z miesięcy poprzedzających wrzesień. Pytaniem otwartym jednak pozostaje, ile poprzedzających miesięcy będzie branych pod uwagę dla określenia „dotychczasowych dochodów”. Nie można zapominać, że przedwakacyjne miesiące najczęściej oznaczały zakaz prowadzenia działalności gospodarczej (choćby w branży gastronomicznej) skutkujący drastycznym spadkiem dochodów. Uwzględnianie tych miesięcy dla wyliczenia spadku wysokości dochodów byłoby dla przedsiębiorców co najmniej niekorzystne i w sposób oczywisty in minus wpływało na wysokość odszkodowania.

Bez utraconych korzyści

Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, że przedsiębiorcy nie mają możliwości domagania się odszkodowania za utracone korzyści, a wyłącznie strat majątkowych.
Co najważniejsze, nie można zapominać, że przedsiębiorcy najbardziej dotkniętych obecnie ograniczeniami branż byli też najciężej naznaczeni skutkami lockdownu spowodowanego pandemią koronawirusa i wynikających z niej ograniczeń swobody prowadzenia działalności gospodarczej. Dotknięci przez pandemię przedsiębiorcy mogą więc nie przetrwać kolejnego ograniczenia możliwości prowadzenia działalność gospodarczej bez odpowiedniego wsparcia. Kluczowe jest, by nastąpiło ono szybko, sprawnie i na zasadach uwzględniających interes przedsiębiorców.

adwokat Alicja Wasielewska, wspólniczki w kancelarii Walczak Wasielewska Adwokaci

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Strefa Biznesu: Polacy chętniej sięgają po krajowe produkty?

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na strefabiznesu.pl Strefa Biznesu