To jedyny działający reaktor jądrowy w Polsce. Kończy 50 lat

W tym roku reaktor ma swoje święto. Przez tyle lat pracy przysłużył się wielu dziedzinom nauki. 25 października Narodowe Centrum Badań Jądrowych z okazji 50 lat funkcjonowania maszyny zorganizuje sympozjum opisujące dorobek kilku pokoleń ekspertów.

Budowę rozpoczęto w czerwcu 1970 roku, a MARIA po raz pierwszy uruchomiona została 18 grudnia 1974 r. Nazwa reaktora upamiętnia wybitną badaczkę promieniotwórczości Marię Skłodowską-Curie. W przeciwieństwie do elektrowni jądrowych nie produkuje energii elektrycznej.

Najbardziej istotny w badawczym reaktorze jądrowym jest produkowany w niej silny strumień neutronów, dzięki któremu można choćby napromieniać izotopy niezbędne do ratowania ludzkiego życia, wytwarzać nowe materiały dla różnych sektorów gospodarki, prowadzić badania fizyczne. Reaktor pozwala też szkolić kadry na potrzeby branży jądrowej.

Obecnie neutrony wykorzystuje się m.in. w źródłach promieniowania dla przemysłu i ochronie środowiska. W reaktorze MARIA wytwarza się głównie: molibden-99, jod-131, lutet-177, fosfor-32, samar-153, kobalt-60 i holm-166, które są stanowią bazę preparatów eksportowanych pod marką POLATOM do ponad 80 krajów na całym świecie. W przypadku jodu-131 pokrywa znaczącą część światowego zapotrzebowania.

Dzięki swojej pracy MARIA pomaga setkom tysięcy ludzi, komentuje NCBJ.

Reaktor MARIA został zaprojektowany i zbudowany przez polskich specjalistów. To polscy fizycy, inżynierowie, technicy opracowali wszystkie parametry fizyczne reaktora, sprawdzili bezpieczeństwo oraz wykonali rozruch reaktora. Zdecydowaną większość konstrukcji, układów i systemów wykonały polskie zakłady i fabryki oraz pracownicy.

Od czasu uruchomienia zaszło sporo zmian. Reaktor przeszedł z paliwa wysokowzbogaconego (80 proc. zawartości rozszczepialnego uranu-235) na paliwo średnio, a następnie niskowzbogacone. Zmiany te trwały do 2014 r. Obecnie zawartość uranu-235 w paliwie to 19,75 proc.

MARIA jest wprawdzie jedynym działającym teraz reaktorem badawczym, ale w Polsce istniało jeszcze kilka innych. W 1958 roku w Świerku uruchomiono radziecki reaktor badawczy EWA. Działał on do 1995 r. W Instytucie zbudowano też tzw. reaktory mocy zerowej: MARYLA, ANNA i AGATA, używane do badań fizyki reaktorów.

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Strefę Biznesu codziennie. Obserwuj StrefaBiznesu.pl!