Spis treści
Nowe przepisy dla "zagranicznych agentów"
Osoby wpisane do rejestru "zagranicznych agentów", prowadzonego przez rosyjskie ministerstwo sprawiedliwości, będą zobowiązane do wpłacania na specjalne konto bankowe dochodów pochodzących z różnych źródeł. Dotyczy to sprzedaży i wynajmu nieruchomości, akcji, depozytów, a także zysków z działalności intelektualnej, takich jak prace naukowe, dzieła literackie i artystyczne, marki oraz wynalazki.
Dopiero po usunięciu z rejestru "zagranicznych agentów" osoby te będą mogły korzystać z zgromadzonych na koncie środków. Początkowo projekt ustawy zakładał, że tylko dochody z działalności intelektualnej będą musiały być deponowane na specjalnym koncie. Jednak w toku prac nad ustawą wprowadzono poprawki, które rozszerzyły ten obowiązek na dochody z wynajmu i sprzedaży nieruchomości.
Reakcje na nowe regulacje
Przewodniczący Dumy, Wiaczesław Wołodin, skomentował przyjęcie ustawy, mówiąc: "Ci, którzy zdradzili Rosję, nie będą bogacić się kosztem jej obywateli". Status "zagranicznego agenta" jest nadawany przez władze rosyjskie różnym podmiotom, w tym organizacjom społecznym, mediom oraz osobom fizycznym. Obecnie w oficjalnym rejestrze figuruje ponad 800 osób i podmiotów uznanych za "agentów". Od 2012 roku, kiedy wprowadzono pierwsze przepisy dotyczące "zagranicznych agentów", z rejestru usunięto nieco ponad 200 osób.
Pierwotnie przepisy dotyczyły jedynie organizacji pozarządowych, które otrzymywały fundusze z zagranicy i prowadziły działalność polityczną. Kryteria uznania za "agenta" oraz definicja działalności politycznej były od początku niejasne. Ministerstwo sprawiedliwości miało swobodę w decydowaniu, które organizacje znajdą się w rejestrze, a dopiero później mogły one próbować na drodze sądowej walczyć o usunięcie z listy.
Rozszerzenie definicji "zagranicznych agentów"
Z biegiem lat przepisy dotyczące "zagranicznych agentów" zostały rozszerzone na media, a następnie na osoby fizyczne. Definicja "agenta", wcześniej odnosząca się do osób lub organizacji otrzymujących wsparcie finansowe z zagranicy, została poszerzona o kryterium mówiące o "wpływie lub presji" ze strony zagranicznych podmiotów.
W ostatnich latach w rejestrze "zagranicznych agentów" znalazło się wielu przedstawicieli opozycji antykremlowskiej, takich jak Michaił Chodorkowski, Władimir Kara-Murza czy Garri Kasparow, a także dziennikarze, artyści i intelektualiści. Wielu z nich obecnie mieszka za granicą. W Rosji nie mogą oni ubiegać się o stanowiska w instytucjach państwowych ani kandydować w wyborach.
W 2023 roku rosyjskie władze uznały za "agenta" m.in. Dmitrija Muratowa, redaktora naczelnego niezależnej "Nowej Gaziety" i laureata Pokojowej Nagrody Nobla z 2021 roku. W 2024 roku do rejestru dodano również popularnego pisarza Borisa Akunina (Grigorija Czchartiszwili), który przed laty wyemigrował z Rosji, ale jego książki wciąż były wydawane w kraju.
Źródło: PAP
