Złota Setka Podlaskiego 2023. Lista firm, które znalazły się w zestawieniu. Ekspert o wynikach 21. rankingu "Porannego"

To jasne, że wspinanie się na niej ku górze ma znaczenie głównie wizerunkowe, ale nie jest dziełem przypadku. Budowanie pozycji rynkowej przedsiębiorstwa jest procesem długofalowym – powiązanym z rozwiązywaniem bieżących problemów i poszukiwaniem nowych szans, a jednocześnie dowodem skuteczności w radzeniu sobie z powstającymi wyzwaniami.

Przychody jakie w 2023 roku osiągnęło 100 największych podlaskich przedsiębiorstw oraz wyniki 50-ciu które trafiły do poczekalni 21. rankingu prezentujemy w galerii:

W dłuższym czasie trudno oczekiwać, że wyniki finansowe przedsiębiorstw będą zmieniać się tylko jednokierunkowo, będą tylko poprawiać się. Wyniki te zawsze pozostają pod wpływem czynników zewnętrznych, które ulegają zmianom niezależnie od planów przedsiębiorstw. Nie bez powodu w nauce o przedsiębiorstwie wymienia się kryzys, jako jedną z faz rozwoju przedsiębiorstw, a okresy rozwoju przeplatane są fazami okresowych trudności wewnętrznych i zahamowań rozwojowych.

Czytaj również:

Można je odczytywać jako sygnał, że dotychczasowy sposób funkcjonowania dezaktualizuje się, a przedsiębiorstwo wymaga zmian. I warto mieć na uwadze refleksję, że tylko menedżer najwyższej klasy wprowadza zmiany w sytuacji , gdy nie wymuszają tego napotkane problemy. Dlatego wskazuje się nawet, że sytuacje kryzysowe mają znaczenie korzystne, są ozdrowieńcze, bo nie pozwalają na trwanie w stanie samozadowolenia z stosowanych już rozwiązań i osiąganych wyników. Są również znakomitym poligonem do zdobywania nowych kompetencji zarządczych.

Powyższe uwagi są dobrym punktem wyjścia do oceny najnowszej Złotej Setki Przedsiębiorstw. Podobnie jak w latach poprzednich – częściowo zmienia się jej skład, ale niemal wyłącznie w jej drugiej połowie. Niewielkie tylko roszady nastąpiły w pierwszej dziesiątce a ich spektakularnym efektem jest opanowanie podium przez firmy mleczarskie. Wśród 40. największych przedsiębiorstw tylko jednego z nich nie było w Złotej Setce w roku ubiegłym. W miarę oddalania się od czołówki rankingu skala zmian zwiększa się. Łącznie na tej liście pojawiło się 18 nowych przedsiębiorstw, głównie z zakresu działalności handlowej. Ciekawe, że tylko 6 z nich było blisko Złotej Setki już w roku ubiegłym (były w „poczekalni”, czyli na pozycjach 101-150).

Mniejszą powtarzalność widzimy w wynikach finansowych przedsiębiorstw. Od początku rankingu przychody ze sprzedaży w kolejnych latach zwykle rosły. Wyjątkami były lata 2010 i 2015, w których odnotowano znaczące zmniejszenie tych przychodów. Po roku 2015 były już tylko wzrosty, mimo że przy kolejnych rankingach sygnalizowane były obawy o przyszłość, zwłaszcza w związku z pandemią Covid-19 i agresją Rosji na Ukrainę.

I oto w najnowszym rankingu mamy przerwanie tej dobrej passy - łączne przychody ze sprzedaży Złotej Setki Przedsiębiorstw zmniejszyły się o 3,4 proc. Nie jest to wskaźnik wysoki, ale jeżeli uwzględnimy, że w roku 2023 roczna inflacja w Polsce wyniosła 11,4 proc., staje się on bardziej spektakularny. Należy dodać, że w tym samym okresie w województwie podlaskim przychody przedsiębiorstw niefinansowych, zatrudniających 50 i więcej osób, również spadły, ale tylko o 0,3 proc. Był to więc rok trudny dla wielu przedsiębiorstw.

Wśród przedsiębiorstw Złotej Setki spadek sprzedaży odnotowała niemal połowa (49) z nich. W 27 przedsiębiorstwach spadek ten był przekroczył 10 proc., a w 18 – 20 proc. Mniejsze są też o 1 mln zł przychody przedsiębiorstwa z nr 100 („bilet wstępu” do rankingu). Ale równocześnie 29 przedsiębiorstw odnotowało wzrost sprzedaży o więcej niż 10 proc., a 15 przedsiębiorstw - o więcej niż 20 proc. Należy też zauważyć, że wzrost sprzedaży wykazało 15 z 18 przedsiębiorstw, które w Złotej Setce znalazły się po raz pierwszy. Oznacza to, że w „starej” części rankingu wzrost sprzedaży nastąpił tylko w 34 przedsiębiorstwach.

Niekorzystnie zmieniła się też rentowność sprzedaży. Łączny zysk netto zmniejszył się o więcej, niż o 1/3 (36,7 proc.), a w 9 przedsiębiorstwach wystąpiła strata netto (w 2022 r. – w 5). W 36 przedsiębiorstwach zysk netto zmniejszył się o ponad 50 proc., a jego kwotowy wzrost wystąpił tylko w 44 przedsiębiorstwach (w tym w 27 – o ponad 30 proc.). Wprawdzie w 38 przedsiębiorstwach wskaźnik rentowności sprzedaży w roku 2023 był wyższy, niż w roku poprzednim, ale 10 z nich to przedsiębiorstwa wchodzące na listę rankingu po raz pierwszy.

Powyższe wyniki wskazują zatem, że dla przedsiębiorstw ze Złotej Setki był to trudny rok, chociaż nie wszyscy postrzegają go tak samo. Na pewno warto rozważyć tego przyczyny i wyciągnąć wnioski dla przyszłości. Ale właściwe jest też spojrzenie na ten rok również bardziej optymistycznie. Tych niekorzystnych zmian wyników sprzedaży nie widać bowiem w ocenie kondycji finansowej przedsiębiorstw.
Choć 35 przedsiębiorstw zwiększyło swoją zależność od kapitału obcego, ale nie spowodowało to istotnych zmian struktury kapitału finansującego majątek uczestników Złotej Setki. W tej strukturze poniżej 75 proc. kapitału obcego ma 86 przedsiębiorstw (w 2022 r – 83), poniżej 50 proc. - 48 (w 2022 r. – 39), a poniżej 25 proc. - 15 (w 2022 r. – 13). W relacji do roku poprzedniego struktury te uległy więc tylko niewielkiej zmianie, z niewielką tendencją do zmniejszenia zależności od kapitału obcego.

Do podobnych wniosków skłania także analiza płynności finansowej. Z porównania wskaźników płynności bieżącej wynika, że w relacji do roku poprzedniego, w 56 przedsiębiorstwach nastąpiła ich poprawa. Powyżej uznawanego za bezpieczny minimalnego poziomu tego wskaźnika (1,2) znajduje się 76 przedsiębiorstw (w 2022 r. – 70), a tylko 10 jest w sytuacji poniżej 1,0 a więc ze zwiększonym zagrożeniem płynności finansowej.

Mimo więc spadku wielkości sprzedaży i pogorszonej jej rentowności przedsiębiorstwa Złotej Setki Podlaskiego pozostają w stabilnej kondycji finansowej i zadowalającej płynności finansowej. Mniejszą sprzedaż i niższą jej rentowność należy więc rozpatrywać jako naturalne w gospodarce rynkowej wahnięcie sytuacji rynkowej, wymagające uwagi, ale nie podważające dokonań menedżerów i pracowników poszczególnych przedsiębiorstw.

W tym kontekście warto przypomnieć sprzed 30 lat wywiad Witolda Zaraski, prezesa kieleckiego Exbudu - jednej z pierwszych spółek na polskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Po zakończeniu roku w rozmowie radiowej prezes opowiadał o dokonaniach swojej spółki giełdowej. Dziennikarz zapytał, czy przy tych sukcesach nie było również czegoś, co mu się w tym roku nie udało? Nie było niczego takiego, odpowiedział prezes. Ale dziennikarz zwrócił uwagę, że jednak wyniki finansowe są gorsze niż w okresie poprzednim i zapytał, czy to nie jest niepowodzenie? Nie jest, odpowiedział prezes. Rzeczywiście wyniki są nieco gorsze, ale przewidywaliśmy to, przygotowaliśmy się na trudniejsze warunki działania i zrealizowaliśmy swoje zadania. Osiągnęliśmy więc sukces, bo zrealizowaliśmy wszystko, co w tych warunkach było możliwe. Niepowodzenie byłoby wtedy, gdybyśmy tego nie widzieli albo źle się do tych wyzwań przygotowali.

Wypowiedź Witolda Zaraski jest dobrym komentarzem do tegorocznej Złotej Setki Podlaskiego. Mamy listę przedsiębiorstw, które zbudowały i utrzymują swoje mocną pozycję na rynku. Spadek przychodów ze sprzedaży w roku 2023 nie zmienia tej oceny. Są to przedsiębiorstwa sukcesu, które utrzymują stabilność kapitałową i płynność finansową. Nie byłoby to możliwe bez dobrego zarządzania, którego elementem jest nie tylko umiejętność wykorzystywania szans, ale także omijania zagrożeń.

Złotą Setkę należy więc widzieć nie tylko jako listą podmiotów gospodarczych z ich wynikami. To również tworząca ich sukcesy kadra menedżerska oraz pracownicy, bez których zaangażowania i wkładu pracy żadne sukcesy nie byłyby możliwe. Eksponowanie ich dokonań jest uzasadnieniem rankingu Złotej Setki. Znalezienie się w tym doborowym towarzystwie jest swego rodzaju nobilitacją – dowartościowuje kompetencje menedżerskie i wykonawcze oraz podkreśla siłę obecności przedsiębiorstwa na gospodarczej mapie województwa. Dodatkowo miejsce w rankingu ma też znaczenie dla postrzegania przedsiębiorstwa przez mieszkańców regionu. Rosnące firmy poprawiają dochody budżetów lokalnych, tworzą rynek dla kooperantów i zmieniają warunki rozwoju innych firm, tworzą miejsca pracy oraz nowe wyzwania rozwojowe.

Dostrzegając osiągnięcia przedsiębiorstw ze Złotej Setki i wyrażając im uznanie za te wyniki, należy pamiętać o roli pozostałych ponad 99,9 proc. firm, wśród których przynajmniej pod względem tak istotnej dla mieszkańców regionu wielkości zatrudnienia jest liczna grupa nie mniej ważnych, innowacyjnych, skutecznie konkurujących na rynkach światowych. Ich w tym rankingu nie ma, ale bez nich również nie potrafimy sobie wyobrazić gospodarki naszego województwa.

PS. Śródtytuły pochodzą od redakcji.