Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Kiedy się opłaca?
Podatek od działalności: na czym polega ryczałt?
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to uproszczona forma opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej, których podstawa opodatkowania jest pomniejszana jedynie o określone w przepisach odliczenia, bez uwzględniania kosztów uzyskania przychodu. Taka konstrukcja przepisów sprawia, że ryczałt bardziej opłaca się przedsiębiorcom, którzy nie generują wysokich kosztów. Działa to też w drugą stronę. Ryczałt nie będzie się opłacać tym, których rodzaj prowadzonej działalności charakteryzuje się stałą, sporą liczbą wydatków kwalifikowanych, czyli związanych z prowadzonym biznesem.
Mając wysokie koszty korzystniej będzie rozliczać się na zasadach ogólnych, lub 19% stawką liniową, co pozwoli na znaczące obniżenie podstawy opodatkowania.
Dodatkowo, poprzez eliminację kosztów z ewidencji rachunkowej firmy, obliczanie i realizacja obowiązków podatkowych są w przypadku ryczałtu prostsze niż przy rozliczaniu się na zasadach ogólnych, co może przekładać się dodatkowo na niższe koszty obsługi księgowej.
Ryczałt od działalności: jaka jest stawka opodatkowania?
Stawki ryczałtu wahają się od 2% do 17%. O tym, z jakiej stawki będzie mógł skorzystać dany przedsiębiorca decyduje rodzaj prowadzonej przez niego działalności. Wysokość stawek przypisana jest do konkretnych numerów Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w Ustawie z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. 1998 Nr 144 poz. 930, ze zm.).
Dla przykładu:
- stawka 2% - dla przychodów: ze sprzedaży produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy;
- stawka 3% - dla przychodów z: działalności gastronomicznej (bez sprzedaży alkoholu powyżej 1,5%), usług w handlu, usług związanych z produkcją zwierzęcą, i z odpłatnego zbycia składników wykorzystywanych w działalności gospodarczej;
- stawka 5,5% - dla przychodów z: robót budowlanych, działalności wytwórczej;
- stawka 8,5% - dla przychodów z: prowizji komisowej, działalności usługowej (w tym przychodów z działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży alkoholu powyżej 1,5%);
- stawka 8,5% dla przychodów do 100 000 zł i 12,5% od nadwyżki ponad 100 000 zł: z wynajmu nieruchomości, wynajmu samochodów, motocykli, środków transportu wodnego i lotniczego, z usług związanych z zakwaterowaniem;
- stawka 10% - dla przychodów z usług kupna i sprzedaży nieruchomości na własny rachunek;
- stawka 12% - dla przychodów z: usług dot. wydawania pakietów gier komputerowych, oprogramowania, usług związanych z doradztwem w zakresie kupna sprzętu komputerowego, instalacji oprogramowania, zarządzania siecią;
- stawka 14% - dla przychodów z: usług opieki zdrowotnej, usług architektonicznych, inżynierskich;
- stawka 15% - dla przychodów z: usług pośrednictwa w sprzedaży hurtowej, parkingowych, usług związanych ze sportem, rozrywką i rekreacją, reklamowych oraz badania rynku i opinii publicznej;
- stawka 17% dla przychodów osiąganych przez przedstawicieli wolnych zawodów.
Ryczałt od działalności: co stanowi podstawę opodatkowania ryczałtem?
Podstawę opodatkowania ryczałtem stanowią przychody:
spółki cywilnej osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku oraz
z działalności gospodarczej:
•prowadzonej w formie spółki cywilnej osób fizycznych,
•przedsiębiorstwa w spadku,
•prowadzonej samodzielnie,
•prowadzonej w formie spółki jawnej osób fizycznych;
rolników ze sprzedaży w ramach rolniczego handlu detalicznego.
Trzeba pamiętać, że podstawę opodatkowania powiększają należne firmie przychody, a więc także te faktycznie jeszcze nieuzyskane, np. wynikające z nieopłaconych faktur. Nie oznacza to jednak, że każdy przychód przedsiębiorstwa powiększy podstawę opodatkowania ryczałtem.
Wyłączeniu podlegają np. określone części odszkodowań otrzymanych za szkody w majątku trwałym, jednorazowe środki na podjęcie działalności gospodarczej, oprocentowanie zwróconych nadpłat podatkowych, w tym oprocentowanie zwrotu VAT. Poza tym wspomnianą podstawę opodatkowania można pomniejszyć o wydatki i odliczenia, takie jak:
- straty podatkowe z lat wcześniejszych,
- składki na ubezpieczenie społeczne,
- wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego,
- darowizny,
- wydatki na termomodernizację,
- ulgę na złe długi,
- i inne.
Ryczałt od działalności: to może wybrać ryczałt?
Mając na uwadze wspomnianą podstawę opodatkowania, łatwo ustalić, kto może zostać ryczałtowcem. Będą to: osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, przedsiębiorstwa w spadku, spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstw w spadku oraz spółki jawne osób fizycznych i rolnicy osiągający przychody ze sprzedaży w ramach rolniczego handlu detalicznego.
Warunkiem jest nieprzekroczenie w roku podatkowym (po którym chcą przystąpić do ryczałtu) limitu 2 mln euro przychodu (pomniejszonego o kwalifikowane odliczenia). Przy czym wskazany limit przychodowy nie jest granicą dla wszelkiej działalności podatnika. Jeśli np. przedsiębiorca prowadzi dwie firmy, jedną w formie spółki, a drugą samodzielnie, to przekroczenie 2 mln euro przychodu przez spółkę zamyka na przyszły rok drogę do rozliczania ryczałtem tylko dla jej działalności. Działalność wykonywana samodzielnie może nadal korzystać z ryczałtu, jeśli przypisane jej przychody nie przekroczyły ww. limitu.
Ryczałt od działalności: jak zostać ryczałtowcem?
Wybór opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych jest dobrowolny, ale wkrótce dobrowolność ta zostanie ograniczona. Obecnie za jego pośrednictwem mogą się rozliczać podatnicy osiągający przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej oraz z rolniczego handlu detalicznego. Od 2023 roku ryczałt stanie się obowiązkowy dla podatników osiągających przychody z tytułu najmu prywatnego.
O chęci opodatkowania swojej działalności ryczałtem należy powiadomić właściwego naczelnika urzędu skarbowego pisemnym oświadczeniem w momencie rejestracji firmy w CEIDG, i w każdym roku podatkowym do 20-ego dnia miesiąca następnego po miesiącu, w którym przedsiębiorca uzyskał pierwszy w tym roku przychód z działalności gospodarczej (chyba, że pierwszy przychód uzyskano w grudniu, wówczas termin na zgłoszenie jest do końca roku).
Oświadczenie można złożyć także za pośrednictwem CEIDG (w urzędzie miasta lub gminy lub online) we wniosku o zmianę danych w tym rejestrze.
Ryczałt od działalności: uwaga na właściwe ewidencjonowanie!
Niezwykle ważne jest właściwe przyporządkowanie danej aktywności przedsiębiorcy zarówno do PKWiU jak i do stawki opodatkowania ryczałtem. Przedsiębiorca bowiem zobligowany jest do samodzielnego ustalenia wysokości podatku, wyliczając go przy zastosowaniu dopuszczalnych odliczeń w oparciu o odpowiednią stawkę przewidzianą dla danego rodzaju działalności gospodarczej. Co więcej, prowadząc działalność, w ramach której przedsiębiorca wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu wg różnych stawek, musi on ustalać podatek w oparciu o te odmienne dla każdej z tych czynności stawki ryczałtu.
Jeśli przedsiębiorca nie prowadzi ewidencji przychodów w sposób umożliwiający ustalenie źródeł danego rodzaju działalności, bądź też ewidencjonuje niewłaściwie, skarbówka przyjmie „urzędową” stawkę opodatkowania w wysokości 8,5%. Dotyczy to czynności, które w przypadku prawidłowego ewidencjonowania, podlegałyby niższym stawkom opodatkowania: 5,5%, 3% lub 2%. Jeśli natomiast urzędnicy ustalą, że dana działalność powinna podlegać wyższym niż 8,5% stawkom, to zastosują wyższą, wynoszącą: 10%, 12%, 12,5%, 14%, 15% lub 17%.
Najdotkliwszą sankcją, jaka grozi przedsiębiorcy jest karna stawka opodatkowania za niezaewidencjonowanie określonych przychodów. Ujawniając ten fakt, urzędnicy zastosują do tych niezaewidencjonowanych przychodów pięciokrotność stawki podstawowej, maksymalnie do 75% wartości przychodu.
Ryczałt od działalności: na co jeszcze należy zwrócić uwagę rozważając przejście na ryczałt?
Istotną wadą tego rozwiązania są pojawiające się wraz z postępem obrotu gospodarczego i nieustanną zmianą przepisów niuanse i trudności w ustaleniu odpowiedniej stawki opodatkowania, przyporządkowaniu działalności do właściwego symbolu PKWiU jak i określeniu które z przychodów powiększają podstawę opodatkowania ryczałtem, a które są z niej wyłączone.
Wśród negatywnych stron przejścia na ryczałt wskazać można również brak możliwości wspólnego rozliczenia z małżonkiem i niemożność skorzystania z ulgi na dziecko dla samotnego rodzica.
Oczywiście ww. ryzyka, obawy i wady umniejsza fakt, że przystąpienie do ryczałtu nie jest dożywotnie. Można z niego zrezygnować, jeśli nasza sytuacja ulegnie zmianie:
- do 20-ego dnia miesiąca następnego po miesiącu, w którym w danym roku podatkowym uzyskano przychód po raz pierwszy w tym roku,
- do końca roku, jeśli pierwszy przychód wystąpił w grudniu.
- Oświadczenie o rezygnacji składa się do tych samych podmiotów, co oświadczenie o przystąpieniu do ryczałtu. Prawo do opodatkowania ryczałtem można też stracić, np. osiągając w roku podatkowym część przychodu z działalności mu niepodlegającej.
Ryczałt od działalności: podsumowanie
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest dedykowany przedsiębiorcom, którzy nie mają lub nie chcą gromadzić kosztów uzyskania przychodu.
Przed przystąpieniem do systemu rozliczeń w formie opodatkowania ryczałtem warto przeanalizować klika kwestii, tj.: czy jestem przedsiębiorcą spełniającym warunki do objęcia tym opodatkowaniem, czy spełnia je rodzaj prowadzonej przeze mnie działalności, czy jej charakter nie nastręczy problemów z ustalaniem odpowiedniej stawki ryczałtu, wreszcie czy jest on dla mnie korzystniejszym rozwiązaniem, niż gdy będę gromadzić koszty. Warto więc skonsultować się z księgowym, czy doradcą podatkowym, by po przeprowadzeniu audytu całokształtu prowadzonej działalności ocenić, jaka forma opodatkowania będzie dla nas najkorzystniejsza.
Źródło: Kancelaria Prawna Skarbiec
