Szykują się duże zmiany w prawie. Co stanie się z blisko 90 tys. firm?

Podstawą prawną dla ukraińskich przedsiębiorców w Polsce jest ustawa z dnia 12 marca 2022 roku o pomocy obywatelom Ukrainy. Ustawa ta umożliwia osobom posiadającym status uchodźcy wojennego zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej na takich samych zasadach jak obywatele polscy, pod warunkiem legalnego pobytu i posiadania numeru PESEL (UKR).

Dzięki temu mechanizmowi, rejestracja jednoosobowych działalności gospodarczych w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej oraz spółek w KRS stała się możliwa bez dodatkowych zezwoleń. Rozszerzenie definicji „obywatela Ukrainy” na małżonków osób posiadających obywatelstwo ukraińskie pozwoliło na objęcie przywilejami szerszej grupy migrantów.

– Zakończenie wojny nie spowoduje automatycznego wygaśnięcia obecnych regulacji, ponieważ nie da się zignorować ponad 700 tys. grupy pracujących Ukraińców w Polsce, a ekonomiczny wpływ ukraińskich przedsiębiorców na polską gospodarkę jest znaczący. Zmiany legislacyjne po zakończeniu wojny będą konieczne. Wszystko wskazuje na to, że rząd prawdopodobnie zmodyfikuje wymogi wizowe w celu dostosowania polityki migracyjnej do nowej rzeczywistości geopolitycznej. W szczególności dotyczy to procedur przedłużania zezwoleń na pobyt, które obecnie są zawieszone na mocy specustawy wojennej – mówi Evgenij Kirichenko,prezes agencji zatrudnienia Gremi Personal, cytowany w komunikacie.

Dane zebrane przez Polski Instytut Ekonomiczny pokazują, że w latach 2022–2024 obywatele Ukrainy zarejestrowali 77,7 tysiąca jednoosobowych działalności gospodarczych, co stanowiło 9 proc. wszystkich nowych działalności w tym okresie. Dodatkowo powstało 11,3 tys. spółek z udziałem kapitału ukraińskiego, głównie w branży budowlanej (24 proc.), IT (18 proc.) i usługach specjalistycznych (15 proc.).

W 2024 roku udział Ukraińców wśród nowych przedsiębiorców wyniósł 12 proc., przy czym 37 proc. założonych jednoosobowych działalności gospodarczych należało do kobiet. Ukraińscy przedsiębiorcy odegrali kluczową rolę w rekompensowaniu spadku liczby osób w wieku produkcyjnym, który w 2024 roku wyniósł około 40 proc. w porównaniu do 2021 roku.

Ukraińscy przedsiębiorcy przyczynili się do utrzymania płynności dostaw i stabilności cen w sektorach krytycznych. Szacuje się, że ich łączny wkład w polski PKB w 2024 roku wyniósł 2,3 proc.. Niski wskaźnik zawieszeń (9 proc.) i likwidacji (4 proc.) firm wskazuje na stabilność i trwałość działalności prowadzonej przez obywateli Ukrainy w Polsce.

W obliczu zakończenia wojny, przyszłość tych przedsiębiorstw staje się kluczowym zagadnieniem zarówno dla polskiej, jak i ukraińskiej gospodarki. Decyzje podejmowane w najbliższych latach będą miały istotny wpływ na dalszy rozwój relacji gospodarczych między oboma krajami.

– Skala wyzwań systemowych w okresie po zakończeniu działań wojennych może zaskoczyć mocodawców. Czy Ukraińcy masowo ruszą z powrotem do ojczyzny odbudowywać kraj? Prognozując po tym, jak dziś zawzięcie bronią kraju, można oszacować, że może to być nawet do pół miliona osób. Jeśli naprawdę wyjadą, może to stworzyć presję na polski rynek pracy, szczególnie w branżach o niskiej wartości dodanej, takich jak logistyka czy produkcja. Wysoko wykwalifikowani przedsiębiorcy (sektor IT, inżynieria) najprawdopodobniej pozostaną w Polsce, wykorzystując dostęp do unijnego rynku. Moim zdaniem połowa przedsiębiorców pozostanie w Polsce, korzystając z dualnego systemu opodatkowania. Ci, którzy wrócą, dokonają transferu technologii przez joint ventures. Masowej likwidacji działalności gospodarczej na skutek zaostrzenia polityki wizowej raczej nie przewiduję – twierdzi Evgenij Kirichenko.

Według niego, okres przejściowy musi zawierać gwarancję stabilności prawnej dla istniejących firm. Kirichenko uważa też, żedobrze by było utworzyć platformę współpracy transgranicznej dla ułatwienia eksportu towarów wyprodukowanych w Polsce przez ukraińskie podmioty oraz konieczne będzie zintegrowanie baz danych CEIDG i KRS z systemem ewidencji podatkowej Ukrainy w celu zwalczania nieuczciwej konkurencji. 

– Zakończenie wojny w Ukrainie stworzy nie tylko szanse, ale i poważne wyzwania dla polskiej gospodarki. Ukraińscy przedsiębiorcy, odpowiadający za 9 proc. nowych działalności gospodarczych, staną przed wyborem między kontynuacją działalności w Polsce a odbudową kraju po wojnie. Kluczowe będzie wypracowanie mechanizmów współpracy bilateralnej, które zabezpieczą interesy obu stron, utrzymując impuls rozwojowy generowany przez migrację zarobkową - mówi  Kirichenko.

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Strefę Biznesu codziennie. Obserwuj StrefaBiznesu.pl!