Jak i gdzie odkładać na emeryturę? „Niewielkie oszczędności budują wielki kapitał”

Alior Bank opublikował analizę, z której wynika, że wcześnie rozpoczęte i systematyczne oszczędzanie pozwoli na odłożenie dużych pieniędzy. Przed podjęciem decyzji ws. oszczędzania na emeryturę należy jednak zapoznać się z definicją "procentu składanego".

Jak wyjaśniają eksperci, "jest to sposób oprocentowania, w przypadku którego odsetki naliczone za dany okres, przy użyciu określonej stopy oprocentowania nie są wypłacane jako zysk, ale podlegają doliczeniu do wkładu kapitału". Procent składany jest zatem wyjątkowo ważnym elementem w przypadku oszczędzania długofalowego. Jego działanie można porównać ze śnieżną kulą, która początkowo rozpędza się bardzo powoli, ale po czasie zatrzymanie jej staje się niemożliwe. Zaletą tego rozwiązania jest to, że zysk od odłożonych kwot staje się następnie podstawą do budowania kolejnych zysków.

Oznacza to, że nie tylko kapitał pracuje na zyski od oszczędności, ale także dotychczas uzyskane odsetki. Im dłużej pozwolimy działać temu mechanizmowi, tym więcej zysku możemy wygenerować. Co ciekawe i jednocześnie mało intuicyjne, inwestowanie mniejszych kwot częściej ma przewagę nad inwestowaniem większych sum z mniejszą częstotliwością - informuje dyrektor Działu Produktów Inwestycyjnych Alior Bank, Marcin Kobus.

Analitycy Alior Bank wyjaśnili zasadę działania procentu składanego na konkretnych przykładach. W pierwszej sytuacji trzech inwestorów odkłada środki na konto gwarantujące 5 proc. rocznego zysku w horyzoncie 10 lat.

Pierwszy z inwestorów (Wojtek) pieniądze odkłada rzadko, jedynie raz w roku 1200 złotych, drugi (Mariusz) decyduje się na przelew dwa razy w roku po 600 złotych, a trzeci wpłaca co miesiąc 100 złotych (Artur). W przypadku każdego z nich suma wpłat po 10 latach wyniesie 12 tys. złotych, jednak zysk będzie całkowicie inny.

Najwięcej zarobił Artur, który dzięki małym, ale systematycznym wpłatom odnotował 3528 zł zysku, czyli niemal o 500 zł więcej niż Wojtek. Na drugim miejscu znalazł się Mariusz, który dzięki wpłatom dwa razy w roku zyskał 3327 zł. Najmniej zyskał wspomniany wcześniej Wojtek (3093 zł).

Dlatego lepiej jest zacząć oszczędzanie wcześniej od małych kwot niż zbierać najpierw duży kapitał, po czym dopiero wtedy przeznaczać go na inwestycję. Ma to szczególnie duże znaczenie, kiedy musimy zgromadzić relatywnie duże oszczędności w długim terminie – tak jak w przypadku oszczędzania na emeryturę - wyjaśnia Dorota Białołęcka, menedżer Zespołu Funduszy Inwestycyjnych Alior Banku.

Zasadę działania procentu składanego można też zrozumieć na przykładzie trzech inwestorek, które odkładają na emeryturę. Każda z nich chce uzbierać 500 tys. złotych.

Monika zamierza odkładać pieniądze przez 30 lat, Alicja przez 15, a Kasia przez 7,5 roku. Okazuje się, że pierwsza z nich w celu zebrania 500 tys. zł będzie musiała wpłacać 601 zł miesięcznie przez 30 lat, druga 1871 zł miesięcznie, a trzecia 4590 zł miesięcznie.

Widać więc, że zależność między czasem oszczędzania a wielkością składki nie jest liniowa. Skrócenie okresu oszczędzania o połowę wcale nie powoduje, że musimy odkładać dokładnie dwa razy tyle. Przy takim podejściu musimy odkładać ponad dwa razy więcej (601 zł vs 1871 zł), aby uzyskać ten sam cel. To właśnie skutek mniejszej „kuli śnieżnej” - czytamy w analizie Alior Bank.

Wymienione przykłady mówią o stopie zwrotu na poziomie 5 proc. Należy natomiast pamiętać, że rzeczywista stopa zwrotu może ulegać okresowym zmianom, a jej wysokość zależy od sytuacji na rynku, co ostatecznie wpływa na wartość inwestycji. Do tego dochodzi wysokość inflacji, przez co inwestycje obarczone są pewnym ryzykiem, natomiast inwestor powinien liczyć się z utratą części odłożonych środków.

Systematyczne oszczędzanie ogranicza natomiast ryzyko tzw. inwestycji na górce, kiedy ceny rynkowe danych aktywów są nieadekwatne do rzeczywistej wartości. Dzięki regularnym wpłatom unikniemy konieczności obserwowania notowań czy pytań o najlepszy moment na zakup.

W Polsce mamy do wyboru kilka sposobów oszczędzania na emeryturę. Dużym zainteresowaniem cieszą się programy III filaru, do których zaliczamy: Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) oraz Indywidualne Konto Emerytalne (IKE). Można je otworzyć już po 16. roku życia, a wysokość i częstotliwość wpłat zależne są od osoby inwestującej.

Kapitał zgromadzony na IKZE lub IKE należy do oszczędzającego, może być dziedziczony, a także nie polega opodatkowaniu od spadków i darowizn. W przypadku tych rachunków nie trzeba płacić również podatku od zysków kapitałowych, o ile oszczędności zostaną wypłacone po osiągnięciu wieku emerytalnego, a także spełnią ustawowo określone wymagania.

Pieniądze wpłacone na konto można bowiem odjąć w rocznym zeznaniu podatkowym od dochodu, zmniejszając tym samym podstawę opodatkowania i w rezultacie wysokość należnego podatku. W przypadku IKZE przy wypłacie środków dodatkowo należy zapłacić zryczałtowany podatek w wysokości 10 proc. wypłacanych środków - informuje Alior Bank.

Osoby odkładające pieniądze na emeryturę mogą mieć maksymalnie jedno konto IKE i jedno IKZE. Maksymalny próg rocznych wpłat określany jest ustawowo przez resort rodziny. W tym roku wynoszą one 7106 zł (IKZE) i 17 766 zł (IKE).

Środki na emeryturę można także gromadzić poprzez Pracownicze Programy Emerytalne (PPE) i Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK). W ramach pierwszego z wymienionych programów pracodawca odprowadza składki o maksymalnej wysokości 7 proc. wynagrodzenia. Zyski z tej inwestycji, a także wypłata środków, zwolnione są z obowiązku uiszczenia podatku dochodowego.

Wypłata z PPE może nastąpić na wniosek posiadacza, po ukończeniu przez niego 60 lat lub po przedstawieniu decyzji o przyznaniu mu emerytury po 55. r.ż. Po 70. r.ż. wypłata następuje automatycznie, natomiast po śmierci uczestnika PPE może o nią zawnioskować osoba uprawniona. Co istotne, PPE jest dla pracodawców programem dobrowolnym - przekazał Alior Bank.

PPK w odróżnieniu od PPE jest dla pracodawców obowiązkowy. Program opiera się na współpracy pracownika, pracodawcy, a także państwa. Standardowa wpłata pracownika na rachunek Polskich Planów Kapitałowych wynosi 2 proc., jednak może być podwyższona o 2,5 proc. na jego wniosek. Trzecim podmiotem uczestniczącym w programie jest państwo, które po 3 miesiącach uczestnictwa w PPK wpłaca kwotę powitalną w wysokości 250 zł. Do tego dochodzi bonus roczny, przysługujący osobom, które odłożą na koncie określoną liczbę środków. Zebrane oszczędności można wypłacić po ukończeniu 60. roku życia.