Najem krótkoterminowy. Sąsiedzi skarżą się na hałas, a przepisów brak

Marcin Wiącek, Rzecznik Praw Obywatelskich, już pod koniec czerwca zwrócił się do Ministra Rozwoju i Technologii Waldemara Budy, wskazując na brak instytucjonalnej kontroli nad krótkoterminowym wynajmem lokali na cele turystyczne w budynkach mieszkalnych oraz brak narzędzi do zwalczania negatywnych zjawisk, jakich doznają mieszkańcy budynków z takimi apartamentami.

Właściciele oraz najemcy lokali sąsiadujących z takimi mieszkaniami skarżą się RPO, że ich prawo do spokoju, a niekiedy także poczucie bezpieczeństwa, doznają istotnego uszczerbku. Na gruncie obowiązującego prawa nie istnieją zaś żadne skuteczne środki działania, dzięki którym stali mieszkańcy mogliby zwalczać patologie, na jakie narażeni są ze strony turystów nieprzestrzegających zasad współżycia społecznego.

Na brak narzędzi do zwalczania tego zjawiska oraz na konieczność ustawowego uregulowania najmu krótkotrwałego od dłuższego czasu zwracają również uwagę władze najbardziej popularnych turystycznie miast polskich (Sopotu i Krakowa). Do Biura Rzecznika nadal zaś wpływają skargi, w których opisywane są rażąco naganne zachowania turystów w wynajmowanych apartamentach.

Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Stanisław Trociuk wskazuje, że w odpowiedzi z lipca 2022 r. Minister Rozwoju i Technologii, choć podzielił pogląd o konieczności rozwiązania problemu, to stwierdził, iż z uwagi na to, że nie może być on skutecznie rozstrzygnięty przez czynność prawną wspólnoty, nie ma możliwości jego rozwiązania na gruncie ustawy z 24 czerwca 1994 r. o własności lokali.

Minister wskazał, że wymaga to rozwiązań systemowych w zakresie regulacji rynku i samej instytucji najmu krótkoterminowego, zwłaszcza na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych – należących do właściwości Ministerstwa Sportu i Turystyki.

Stanisław Trociuk podkreśla, że potrzebne są rozwiązania, które powinny równoważyć potrzeby stałych mieszkańców z prawem właścicieli do wykorzystywania, w tym komercyjnego, swoich lokali, a także z interesem społecznym wyrażającym się w uzyskiwaniu dochodów przez jednostki samorządu terytorialnego oraz wpływu turystyki na rozwój miejscowości.

Biuro RPO przypomina, że zmiany zmierzające do uregulowania najmu krótkotrwałego zapowiadane są od lat. Ostatnio w piśmie z 1 grudnia 2021 r. Ministerstwo Sportu i Turystyki poinformowało Biuro RPO, że toczą się prace wewnętrzne nad założeniami do projektu ustawy o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych dotyczących krótkotrwałego najmu lokali. Według przekazanych wówczas informacji głównym celem jest wzmocnienie ochrony konsumenta oraz wyeliminowanie nieuczciwych praktyk rynkowych w obszarze usług zakwaterowania.

Jednak zapowiadane zmiany nie przewidują regulacji zapewniających skuteczne mechanizmy działania w przypadku powtarzających się skarg mieszkańców na zakłócenia ich spokoju i bezpieczeństwa ze strony turystów zakwaterowanych w apartamentach na krótkotrwały wynajem.

Jak przypomina zastępca RPO, z ostatnich doniesień medialnych wynika, że w MSiT trwają prace nad dokumentem o roboczej nazwie „Założenia do projektu ustawy o rodzajach usług turystycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw”.

W jego ocenie projektowane uregulowania powinny przewidywać takie instrumenty regulowania najmu krótkotrwałego, które m.in. doprowadzą do zaprzestania wykorzystywania apartamentu na cele najmu turystycznego z określonych ustawowo przyczyn, m.in. z powodu notorycznego zakłócania spokoju mieszkańcom bądź też w inny sposób umożliwią zwalczanie powtarzających się, negatywnych i uciążliwych dla mieszkańców konsekwencji przeznaczenia apartamentu na cele turystyczne.

Stanisław Trociuk zwróci się do Ministra Sportu i Turystyki Kamila Bortniczuka o stanowisko w sprawie.