Ogromne zaskoczenie. Europa podniesie wydatki na zbrojenia do 3% PKB?

Państwa NATO prowadzą wstępne rozmowy na temat podniesienia minimalnego poziomu wydatków na obronność z obecnych 2% PKB do 3% PKB. Dyskusje te odbyły się m.in. podczas ostatniego spotkania ministrów spraw zagranicznych sojuszu. Jak wynika z informacji uzyskanych przez dziennik Financial Times od czterech osób zaangażowanych w rozmowy, plan zakłada etapowe wprowadzanie wyższych progów: najpierw 2,5% w perspektywie krótkoterminowej, a następnie 3% do roku 2030.

Podniesienie wymagań budżetowych wywołuje obawy w wielu krajach, które już teraz zmagają się z presją na swoje finanse publiczne. Obecnie tylko 23 z 32 członków NATO osiąga obecny cel wydatków wynoszący 2% PKB, co stanowi znaczący wzrost w porównaniu z zaledwie sześcioma państwami w 2018 roku. Wśród krajów, które nadal nie spełniają tego wymogu, znajdują się m.in. Włochy i Hiszpania. Polska jest liderem paktu, przeznaczając za zbrojenia 4,7% PKB — najwyższy współczynnik w całym sojuszu. 

Donald Trump, podczas swojej prezydentury, stanowczo domagał się od państw europejskich większego wkładu finansowego w obronność. Ale realizacja tych postulatów nabrała tempa dopiero po inwazji Rosji na Ukrainę, która zmusiła kraje NATO do zwiększenia swoich wydatków. W ostatnich dwóch latach członkowie NATO spoza USA podnieśli swoje nakłady na obronność o około 100 miliardów dolarów.

Niemiecki minister obrony, Boris Pistorius, ostrzegł, że Rosja może być w stanie zaatakować jedno z państw NATO już w 2029 roku, jeśli sojusz nie zwiększy swoich możliwości obronnych.

Dla wielu państw europejskich osiągnięcie wyższych celów wydatkowych będzie dużym wyzwaniem. Przykładowo Wielka Brytania planuje przeznaczyć w tym roku około 60 miliardów funtów na obronność, co stanowi 2,3% PKB. Choć rząd zobowiązał się do zwiększenia tego udziału do 2,5%, premier Keir Starmer nie określił dokładnej daty realizacji tego celu. Brytyjscy analitycy i urzędnicy przyznają, że nawet 2,5% PKB może nie wystarczyć na modernizację sił zbrojnych i realizację wszystkich zobowiązań wobec NATO.

Podobne trudności dotyczą Włoch, które obecnie przeznaczają na obronność 1,49% PKB. Premier Giorgia Meloni zapowiedziała osiągnięcie poziomu 2% PKB do 2028 roku, ale powrót Trumpa do Białego Domu może przyspieszyć konieczność dalszego zwiększania wydatków. Jak stwierdził włoski minister obrony Guido Crosetto: „Trump z pewnością przyspieszy tę presję”.

Hiszpania, znajdująca się na końcu rankingu wydatków na obronność w NATO (1,28% PKB), próbuje skupić uwagę na innych aspektach swojego wkładu w sojusz. Premier Pedro Sánchez podkreśla, że kraj przeznacza ponad 20% budżetu obronnego na badania i rozwój oraz dostarcza znaczną liczbę żołnierzy do misji NATO.

Stany Zjednoczone, które obecnie przeznaczają na obronność około 3,4% PKB, od dawna apelują o większe zaangażowanie finansowe europejskich członków sojuszu. Zwiększenie wydatków do poziomu 3% PKB mogłoby być sygnałem dla USA, że Europa poważnie traktuje swoją rolę w utrzymaniu bezpieczeństwa.

Zbliżający się szczyt NATO w Holandii będzie kluczowym momentem dla tych rozmów. Sekretarz generalny sojuszu, Mark Rutte, wyraził nadzieję, że nowe cele zostaną ustalone, mimo trudności budżetowych, z jakimi borykają się państwa europejskie. „Polityka to sztuka dokonywania wyborów w sytuacji niedoboru. Bezpieczeństwo kraju powinno być jednym z priorytetów” – powiedział.

Źródło: Financial Times