Spis treści
Kraje bałtyckie odłączają się od Rosji i łączą z UE
Estonia, Łotwa i Litwa 9 lutego 2025 r. o godzinie 13:05 pomyślnie zsynchronizowały swoje systemy elektroenergetyczne z obszarem synchronicznym Europy kontynentalnej. Synchronizacja umożliwia państwom bałtyckim zarządzanie ich systemami elektroenergetycznymi w ścisłej współpracy ze wszystkimi innymi krajami Europy kontynentalnej, przy stabilnej i niezawodnej kontroli częstotliwości, znacznie zwiększając regionalne bezpieczeństwo energetyczne – przekazano.
– Przede wszystkim trzeba podkreślić, że historyczne wydarzenie jakim jest synchronizacja krajów bałtyckich, przebiegło zgodnie z planem i zakończyło się sukcesem. Otwiera to nowy etap we wzmacnianiu niezależności energetycznej całej Unii Europejskiej. Synchronizacja oznacza odłączenie systemów elektroenergetycznych państw bałtyckich od zarządzanego przez Rosję systemu IPS/UPS. Obszar synchroniczny Europy kontynentalnej sięga od Portugalii aż po Finlandię, Turcję i Ukrainę, obejmując ok. 400 mln odbiorców – komentuje dla portalu strefabiznesu.pl Paweł Leszczyński z PSE.
Kilkanaście lat przygotowań
Co do aspektów technicznych, to jak podaje Leszczyński, proces synchronizacji wiązał się z wieloma wyzwaniami, a jego przygotowania trwały łącznie kilkanaście lat. Jednocześnie podkreśla, że aby synchronizacja była możliwa, konieczny był rozwój infrastruktury przesyłowej, w tym wybudowanie LitPol Link– dwutorowej linii o napięciu 400 kV łączącej stacje Ełk Bis w Polsce oraz Alytus (Olita) na Litwie.
– Niezbędne było także zapewnienie wielu specjalistycznych urządzeń, np. na kilka dni przed synchronizacją w litewskiej stacji Alytus rozpoczął pracę drugi w skali kraju kompensator synchroniczny – podaje.
Działa on na zasadzie pierścienia ochronnego, spowalniającego wahania częstotliwości w przypadku wystąpienia nieoczekiwanych zakłóceń, na przykład podczas wyłączania elektrowni. Takie rozwiązanie, jak wyjaśnia nam przedstawiciel PSE, zapewnia, że sieć pozostaje stabilna do momentu uruchomienia pozostałych rezerw wsparcia częstotliwości – baterii lub mocy wytwórczych. Już same gabaryty kompensatora robią wrażenie – waży on aż 460 ton.
Ponadto istotnym i wymagającym elementem procesu synchronizacji był także tzw. test pracy wyspowej. – To etap następujący po odłączeniu od rosyjskiego systemu IPS/UPS a dołączeniem do obszaru synchronicznego Europy kontynentalnej – wyjaśnia i dodaje, że test pracy wyspowej wymagał od krajów bałtyckich samodzielnego bilansowania pracy sieci oraz kontroli jej częstotliwości. Przebiegał on sekwencyjnie: najpierw Litwa przerwała połączenia z obwodem królewieckim i Białorusią, a następnie od Rosji odcięły się Łotwa i Estonia. Kolejnym krokiem było dołączenie do obszaru synchronicznego Europy kontynentalnej za pośrednictwem LitPol Link.
– Napięta sytuacja geopolityczna w Europie sprawiła, że konieczne było zapewnienie dodatkowej ochrony infrastruktury przesyłowej, w co zaangażowane są wszystkie państwa regionu. Również śmigłowce i drony Polskich Sieci Elektroenergetycznych uczestniczyły w patrolowaniu trasy LitPol Link. PSE oraz operatorzy systemów państw bałtyckich zachowują wzmożoną czujność również po synchronizacji. Obejmuje to monitorowanie sytuacji zarówno infrastruktury fizycznej, jaki zagrożeń w cyberprzestrzeni i dezinformacji – podsumowuje Leszczyński.
