Spis treści
Polskie fundusze emerytalne w tyle za Europą
Polski Instytut Ekonomiczny alarmuje, że aktywa finansowe polskich funduszy emerytalnych są znacząco niższe niż w innych krajach Unii Europejskiej. Z danych Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) wynika, że w 2022 roku aktywa te stanowiły zaledwie 5,2% PKB Polski, podczas gdy na przykład w Niemczech wskaźnik ten wynosił 6,5%, a we Francji, Hiszpanii i Włoszech około 8,5% PKB.
Różnica ta wynika w dużej mierze z odmiennego składu portfela emerytalnego. W państwach Unii Europejskiej od 35% do 55% aktywów funduszy emerytalnych stanowią obligacje Skarbu Państwa, tymczasem w Polsce udział ten jest minimalny po reformie Otwartych Funduszy Emerytalnych (OFE). Dodatkowo, negatywna realna stopa procentowa w ostatnim czasie przyczyniła się do zmniejszenia wartości aktywów funduszy emerytalnych w całej OECD.
Spadające stopy zastąpienia - co czeka przyszłych emerytów?
Jednym z kluczowych wskaźników, na który zwraca uwagę PIE, są tzw. stopy zastąpienia. Są to relacje między wysokością emerytury a średnią pensją w czasie aktywności zawodowej. W Polsce ten wskaźnik w 2022 roku wyniósł zaledwie 29,3%, co jest wynikiem zdecydowanie poniżej średniej dla państw UE (54,8%).
Portfel emerytalny odróżnia kompozycja bazująca wyłącznie na akcjach spółek. OECD wskazuje, że w państwach UE od 35 proc. do 55 proc. aktywów stanowią obligacje Skarbu Państwa, ale w Polsce udział ten jest znikomy po reformie OFE - oceniono w publikacji PIE.
Polska sytuacja demograficzna, a także zmiany na rynku pracy, mają bezpośredni wpływ na przyszłe świadczenia emerytalne. Z danych OECD wynika, że wskaźnik obciążenia systemu emerytalnego w Polsce jest niższy niż średnia dla UE, co teoretycznie powinno przekładać się na korzystniejsze warunki. Jednak prognozowany wzrost tego wskaźnika w większości państw Unii i innych gospodarkach rozwiniętych może oznaczać zmniejszenie świadczeń emerytalnych.
Czy dobrowolne oszczędzanie może być rozwiązaniem?
W obliczu niepokojących prognoz dotyczących przyszłości funduszy emerytalnych w Polsce, PIE wskazuje na możliwość rekompensaty ubytku w świadczeniach poprzez dobrowolne oszczędzanie, na przykład w ramach Indywidualnych Kont Emerytalnych (IKE) czy Indywidualnych Kont Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE).
Ubytek ten da się rekompensować przez dobrowolne oszczędzanie, np. w ramach kont IKE czy IKZE. Programy te wciąż mają jednak raczej niszowy charakter – na koniec 2023 r. znajdowało się na nich ok. 27 mld zł. Konta IKE prowadził niecały 1 mln osób - wskazali autorzy raportu PIE.
Chociaż programy te oferują szansę na poprawę sytuacji przyszłych emerytów, to ich obecny zasięg jest jeszcze zbyt ograniczony, by mogły stanowić pełnoprawną alternatywę dla systemowych rozwiązań. Zwiększenie świadomości społecznej na temat możliwości dobrowolnego oszczędzania na emeryturę oraz zachęcanie do korzystania z takich form zabezpieczenia mogą być kluczowe dla poprawy przyszłych warunków życia seniorów w Polsce.
Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Strefę Biznesu codziennie. Obserwuj StrefaBiznesu.pl!
