Polski Ład a ważne dla pracowników zmiany. Wzrośnie kwota wolna i próg podatkowy

W sobotę 15 maja premier Mateusz Morawiecki przedstawił założenia „Polskiego Ładu”, w którego ramach Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii planuje m.in. zmiany w podatkach, reformę urzędów pracy i wprowadzenie pracy zdalnej do Kodeksu pracy. Sprawdziliśmy, jak Polski Ład oceniają eksperci.

Zgodnie z zapowiedzią rządu kwota wolna od podatku ma wzrosnąć z 8000 zł w 2021 r. do 30 tys. zł w 2022 roku. Dzięki podwyżce emeryci i renciści otrzymujący emerytury do 2500 zł nie będą musieli płacić podatku dochodowego. Kolejny krok zakłada podniesienie progu podatkowego z 85 tys. zł do 120 tys. Zł w 2022 roku. Obie zmiany będą korzystne dla gorzej zarabiających osób, ponieważ pozwolą obniżyć klin podatkowy.

Małgorzata Samborska, partner i doradca podatkowy w Grant Thornton, pozytywnie ocenia zapowiedź podniesienia kwoty wolnej i progu podatkowego. Jak wskazuje, dzięki wzrostowi kwoty wolnej zbliżymy się do limitów obowiązujących w krajach zachodnich. W Niemczech w 2021 r. kwota wolna wzrosła do 9744 euro (o 336 euro), we Francji wynosi 10 064 euro, a w Wielkiej Brytanii 12 500 euro – przypomina ekspertka.

- Podniesienie kwoty wolnej i progu drugiej skali podatkowej niewątpliwie należy uznać za zmiany w dobrym kierunku - ocenia Małgorzata Samborska. - Kwota wolna w Polsce od lat budziła kontrowersje. Powinna być na takim poziomie, aby możliwe było zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych, a więc nie powinna być niższa od minimum egzystencji. Zmiany w zakresie kwoty wolnej w ostatnich latach i jej podwyższenie, co prawda miały miejsce, ale obecna kwota 8000zł znajduje się jednak poniżej minimum egzystencji. W dodatku od kilku lat mamy do czynienia z tzw kwotą degresywną, która maleje wraz ze wzrostem dochodów, a więc osoby lepiej zarabiające w ogóle nie mają kwoty wolnej – dodaje ekspertka.

Osobom z umowami o pracę, których roczny dochód mieści się w przedziale 70-130 tys. zł, będzie przysługiwała ulga w PIT. Jak zaznacza Małgorzata Samborska, „dzięki uldze reforma będzie neutralna dla podatników zatrudnionych na umowę o pracę z dochodem od 6 do 10 tys. zł miesięcznie”.

Jedna z bardziej rewolucyjnych zmian zakłada oddzielenie statusu bezrobotnego od ubezpieczenia zdrowotnego. Publiczne służby zatrudnienia w Polsce, obsługujące pracowników, pracodawców i osoby bezrobotne, działają na podstawie przepisów stworzonych ponad 20 lat temu. Problemem, z jakim borykają się urzędy pracy, jest niechęć do podjęcia zatrudnienia przez część zarejestrowanych osób.

- Wychodząc naprzeciw tym wyzwaniom, MRPIT przygotowuje projekt ustawy o wspieraniu zatrudnienia. Związana z tym planowana reforma instytucji rynku pracy ma umożliwić zbudowanie sieci sprawnie zarządzanych, wojewódzkich urzędów pracy i centrów wspierania zatrudnienia, które powstaną na bazie dotychczas funkcjonujących powiatowych urzędów pracy - można przeczytać na stronie gov.pl.

Obecnie prawo do ubezpieczenia zdrowotnego ma każda osoba, która zarejestruje się w powiatowym urzędzie pracy jako osoba bezrobotna i miała odprowadzane składki na Fundusz Pracy oraz ZUS przez minimum 365 dni w ciągu ostatnich 18 miesięcy. Prawo do ubezpieczenia zdrowotnego przysługuje aż do czasu podjęcia nowej pracy lub wyrejestrowania osoby bezrobotnej (przez nią lub przez urząd). Taka konstrukcja przepisów sprawia, że wiele osób rejestruje się w urzędach pracy wyłącznie dla ubezpieczenia zdrowotnego.

- Niewątpliwie, istotne z punktu widzenia rynku pracy są zapowiedzi aktywizacji osób, które obecnie pozostają bierne zawodowo. To ważne, ponieważ zasoby rynku pracy kurczą się z uwagi na starzenie się społeczeństwa. Jednocześnie mamy zapowiedź zwolnienia z podatku dochodowego wynagrodzeń osób, które pozostają na rynku pracy, celem zachęcenia ich do dłuższego zatrudnienia – mówi Strefie Biznesu Monika Fedorczuk, ekspertka ds. rynku pracy z Departamentu Pracy Konfederacji Lewiatan.

Oprócz powiatowych urzędów pracy w Polsce działają również wojewódzkie urzędy pracy. Rząd chce, aby w dalszym ciągu prowadziły one swoją działalność, np. dalej zajmowały się koordynacją wsparcia dla rynku pracy na poziomie regionalnym. Urzędy wojewódzkie mają także ściśle współpracować w zakresie planowania rozwoju kompetencji zawodowych pracowników z uczelniami wyższymi oraz ośrodkami szkoleniowymi.

Inna, od dawna zapowiadana zmiana, wpisująca się w Polski Ład, ma związek z uregulowaniem zasad pracy zdalnej w Kodeksie pracy. - Wprowadzenie pracy zdalnej do Kodeksu pracy jest wynikiem upowszechnienia się tej formy pracy w trakcie epidemii COVID-19. Stanowi też efekt kilkumiesięcznego dialogu resortu na czele z Minister Iwoną Michałek z pracownikami i pracodawcami oraz zgłaszanych postulatów dotyczących możliwości jej kontynuowania także po odwołaniu stanu epidemii – można przeczytać na rządowej stronie.

Praca zdalna w Kodeksie pracy z jednej strony ma zapewnić ochronę prawną osobom na home office, a z drugiej strony ma umożliwić stałe korzystanie z tej formy zatrudnienia pracodawcom i pracownikom. Zanim jednak przepisy wejdą w życie, projekt zmian w Kodeksie pracy podlega uzgodnieniom międzyresortowym, musi zostać zaopiniowany przez partnerów społecznych i powinien trafić do konsultacji publicznych.

Projekt MRPiT zakłada, że przepisy o pracy zdalnej zastąpią przepisy o telepracy. Zasady, na jakich będzie wykonywana praca zdalna, mają być uzgadniane na drodze porozumienia między pracodawcą i zakładową organizacją zawodową (lub większą liczbą takich organizacji). Jeżeli przy firmie nie działa związek zawodowy, pracodawca powinien określić zasady pracy zdalnej w regulaminie. W kodeksie pracy zostaną także określone zasady refundacji kosztów ponoszonych w związku z home office i BHP.

- Dobrze, że Nowy ład zauważył rosnącą powszechność pracy zdalnej. Nie mniej jednak zapowiedzi ekwiwalentów dla pracowników zdalnych, wypłacanych przez pracodawców, a służących pokryciu kosztów, zdają się nie dostrzegać faktu, iż to często pracownicy są beneficjentami tej zmiany. Trzeba też pamiętać, że zasady stosowania pracy zdalnej mogą się różnić, w zależności od jej charakteru (stała forma współpracy a sporadyczne świadczenie pracy w tej formie) – komentuje Monika Fedorczuk.

Jak mówił Mateusz Morawiecki 15 maja, w Polsce nastąpił 32-procentowy wzrost wynagrodzeń, co stanowi najlepszy wynik spośród wszystkich 37 państw należących do OECD, czyli Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (ang. Organisation for Economic Cooperation and Development). Wśród czynników, które przyczyniły się do wzrostu płac, premier wymieniał:

• obniżenie podatku z 18 na 7 proc.,
• podniesienie kosztów uzyskania przychodu,
• zerowy podatek PIT dla młodych do 26. roku życia,
• obniżkę CIT dla małych firm z 19 do 9 proc.,
• niski podatek dla innowacyjnych firm.

- Przedsiębiorcy nadal intensywnie poszukują pracowników, szczególnie z obszaru wiedzy, nowych technologii, analityków – tu nadal istnieje presja na realny wzrost wynagrodzeń – mówi Katarzyna Lorenc, ekspertka BCC ds. rynku pracy oraz zarządzania i efektywności pracy.

Jak dodaje, problemem pozostaje jednak wysoka inflacja.