Polski Ład to bat na przedsiębiorców? Ekspertka ostrzega przed konsekwencjami

Wśród propozycji zawartych w Polskim Ładzie znalazły się m.in.: podniesienie kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł (nie obejmie ona przedsiębiorców płacących podatek liniowy) oraz obniżenie podatku dla ryczałtowców. Tak skonstruowane przepisy umożliwią większe oszczędności, ale nie wszystkim.

Na zmianach skorzystają m.in. emeryci otrzymujący emeryturę w kwocie nieprzekraczającej 2500 zł. Przykładowo, świadczenie na poziomie 2400 zł po roku obowiązywania Polskiego Ładu pozwoli zaoszczędzić 4195,84 zł złotych. Znacznie większe powody do obaw mają przedsiębiorcy.

Polski Ład oznacza traktowanie na preferencyjnych warunkach etatowców. Przykładowo, osoby z umową o pracę będą mogły skorzystać z tzw. ulgi dla klasy średniej, do której nie będą uprawnieni dziełobiorcy i zleceniobiorcy. Zgodnie z założeniami Polskiego Ładu od przyszłego roku podatnicy przestaną odliczać część składki na ubezpieczenie zdrowotne (7,75 proc. podstawy wymiaru składki) od podatku (składka zdrowotna wynosi 9 proc. podstawy wymiaru składki). Nowe przepisy mają skłonić freelancerów i osoby prowadzące własne biznesy do przechodzenia na etat.

- Myślę, że wielu przedsiębiorców rozważa konieczność zamiany form prawnych działalności, w szczególności poprzez wybór spółek kapitałowych, która to forma może być korzystniejsza nawet dla mikro i małych przedsiębiorców. Choć w poniedziałek 26 lipca ministerstwo finansów zaskoczyło nas propozycją wprowadzenia obowiązkowej składki zdrowotnej również dla członków zarządów spółek w wysokości 9 proc. od ich wynagrodzenia - komentuje Joanna Ostrzycka.

Prof. Paweł Wojciechowski, główny ekonomista Pracodawców RP, krytykuje projekt za podniesienie składki zdrowotnej (a właściwie uniemożliwienie odliczania jej znacznej części od podatku dochodowego), które nie idzie w parze ze zwiększeniem składki emerytalnej. Jego zdaniem doprowadzi to do tego, że wielu przedsiębiorców nie doczeka się nawet minimalnej emerytury. Podwyżkę pozostałych składek postulowała m.in. Federacja Przedsiębiorców Polskich.

Chociaż Polski Ład ma zachęcić osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą do pracy na etacie, to prof. Wojciechowski obawia się, że przedsiębiorcy mogą zacząć szukać innych możliwości, chociażby tych, jakie daje przejście na ryczałt, umowę o dzieło czy założenie spółki.

Polski Ład zakłada również szereg innych zmian. Między innymi zostaną obniżone stawki podatku ryczałtowego. W 2022 r. lekarze, pielęgniarki i inżynierowi rozliczający się ryczałtem będą mogli płacić nie 17 proc., a już 14 proc. przychodu, natomiast obciążenia podatkowe programistów spadną z 15 proc. do 12 procent. Przedstawiciele wyżej wymienionych zawodów będą musieli dodatkowo uiścić składkę zdrowotną, którą dotychczas mogli odliczać od podatku dochodowego.

- Wyłączenie możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku PIT de facto stanowi ukryte podniesienie stawki PIT o 7,75 procent. W dodatku wysokość składki będzie uzależniona od wysokości dochodu dla przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych lub podatkiem liniowym. Dla przykładu, wzrost obciążeń przy przychodzie miesięcznym na poziomie 5000 zł netto i kosztach na poziomie 2000 zł miesięcznie wyniesie ok. 7550 zł w skali roku. Dla osób rozliczających się ryczałtem Polski Ład przewiduje składkę zdrowotną w wysokości 1/3 stawki ryczałtu. Czyli przedsiębiorca opodatkowany 15-procentowym ryczałtem będzie płacił zdrowotne w wysokości 5 proc. przychodu. Jego obciążenia wzrosną do 20 procent. Jeszcze inne rozwiązania przewidziane są dla osób opodatkowanych kartą podatkową - mówi Joanna Ostrzycka, główna księgowa w HRK.

Zgodnie z wyliczeniami firmy PwC, na Polskim Ładzie najwięcej zyskają etatowcy o niskich zarobkach, natomiast przedsiębiorcy rozliczający się liniowo wręcz stracą. Wyjątek będą stanowić osoby prowadzące działalność okazjonalną lub dorywczą. Jeżeli ich miesięczne zarobki nie przekroczą 2 tys. zł, będą one mogły zaoszczędzić nawet 1342 zł w skali roku.

W odpowiedzi na Polski Ład Forum Związków Zawodowych domaga się włączenia umów cywilnoprawnych do Kodeksu pracy, jak ustalił serwis Prawo.pl. FZZ argumentuje, że to najlepszy sposób na walkę z umowami śmieciowymi, które są zawierane w zastępstwie umowy o pracę. (Przeciwdziałanie tego typu praktykom wpisuje się także w cele, jakie ma realizować Polski Ład.) W praktyce jednak nawet poszerzenie definicji pracy, którą można znaleźć w Kodeksie pracy, nie wystarczyć, aby zapewnić pracownikom względną stabilność zatrudnienia. Od 2016 r. pracodawca, który zawrze umowę o pracę na czas określony, może podpisać kolejną taką umowę. Łącznie na umowach na czas określony można pracować przez 33 miesiące, a charakteryzują się one m.in. krótszym okresem wypowiedzenia niż w przypadku umowy na czas nieokreślony.

Projekt zmian składających się na Polski Ład trafił do konsultacji społecznych, które potrwają do końca sierpnia. Nowe przepisy będą stanowiły zachętę do pracy na etat, natomiast sprawią, że dla wielu osób mniej opłacalne stanie się rozliczanie podatkiem liniowym jednoosobowej działalności gospodarczej.