Spis treści
Zwolnienie lekarskie to nie tylko dodatkowe dni wolne od pracy dla osoby zatrudnionej. Aby skorzystać z prawa do odpoczynku od pracy, gdy jesteśmy chorzy - konieczne jest zaświadczenie lekarskie. Druk ten popularnie jest nazywany L4, choć w rzeczywistości nazywa się ZUS ZLA lub e-ZLA (w wersji elektronicznej).
W czasie przebywania na zwolnieniu lekarskim nie wolno pracować ani wyjeżdżać na wakacje. Powinniśmy siedzieć w domu i zadbać o to, by wrócić do zdrowia. Kontrolę pracownika przebywającego na zwolnieniu lekarskim może przeprowadzić pracodawca, specjalnie oddelegowana w tym celu osoba z zakładu pracy lub pracownicy z ZUS-u.
Co wolno robić w czasie zwolnienia lekarskiego?
Na zwolnieniu lekarskim znajduje się przyczyna niedyspozycji pracownika oraz czas, w którym pracownik nie powinien wykonywać pracy.
Jeżeli ze zwolnienia będziemy korzystać niezgodnie z jego przeznaczeniem - możemy utracić prawo do zasiłku chorobowego za cały okres przerwy od pracy. Wynika tak z Ustawy z 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Art. 17. 1. Ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia.
2. Zasiłek chorobowy nie przysługuje w przypadku, gdy zaświadczenie lekarskie zostało sfałszowane.
Oznacza to, że pracownik nie powinien wykonywać pracy zarobkowej w tym czasie. Pracownik ma powstrzymać się od takich działań i aktywności, które nie są zgodne z celem zwolnienia. Chodzi przede wszystkim działania, które mogą negatywnie wpłynąć na zdrowie pacjenta i wydłużyć czas, kiedy nie będzie on zdolny do pracy.
Do po tych zajęć można zaliczyć:
- prace w ogrodzie,
- prace w gospodarstwie,
- robienie remontu w domu,
- wyjazdy, chyba że taki wyjazd został zlecony przez lekarza, np. do sanatorium,
- uczestnictwo w imprezach sportowych.
Kto może pracować w czasie trwania L4?
Art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej stanowi, że ubezpieczony w czasie trwania niezdolności do pracy orzeczonej przez lekarza ma nie wykonywać pracy zarobkowej. Pojęcie „ubezpieczony” obejmuje także pracowników.
Co ciekawe, sądy przyjmują, że nie każda działalność jest pracą zarobkową w rozumieniu art. 17 ust. 1 tej ustawy. Przyjmuje się, że nie dotyczy to sporadycznej, wymuszonej okolicznościami aktywności zawodowej. Jest to jednak ryzykowne. Nigdy nie mamy pewności, jak dana sprawa zostanie oceniona, zwłaszcza że kryteria nie są jasne i klarowne.
Nie ma znaczenia, czy pracę świadczymy na podstawie podpisanej umowy o pracę, umowy zlecenia lub umowy o dzieło. Nawet w przypadku prowadzenia własnej działalności gospodarczej zasadniczo nie wolno nam podejmować się pracy w czasie zwolnienia.
Zwolnienie lekarskie. Czy wolno wyjść z domu?
Bez względu na to, jakie mamy zwolnienie, z domu możemy wyjść, aby
- kupić niezbędne produkty spożywcze,
- kupić leki w aptece,
- udać się do lekarza.
W razie kontroli, jeżeli nie zostaniemy zastani w miejscu zamieszkania, może się okazać konieczne złożenie wyjaśnień. Przydatny może być rachunek ze sklepu lub z apteki.
Osoba przebywająca na zwolnieniu "chodzącym" może opuścić miejsce zamieszkania. Może to być na przykład wyjazd do rodziny. W takiej sytuacji należy jednak poinformować pracodawcę. Są na to 3 dni od momentu zmiany miejsca pobytu. Jeżeli rodzina mieszka za granicą, warto poprosić lekarza, aby umieścił odpowiednią wzmiankę w dokumentacji. W przypadku kontroli z ZUS-u taki wyjazd nie będzie wzbudzać wątpliwości.
Ponadto zwolnienie lekarskie posiada odpowiednie kody. Są o m.in.:
- kod 1, który oznacza – zwolnienie leżące. W takiej sytuacji mamy obowiązek przebywania w domu przez cały czas trwania zwolnienia. Możemy jednak wyjść np. na zakupy.
- kod 2 to zwolnienie chodzące. Pozwala np. na wyjście na spacer i większą swobodę.
Pracownik może chodzić na L4, w tym opuszczać mieszkanie, np. wybrać się na spacer. Mimo że takie zwolnienie pozwala na więcej swobody, to również trzeba pamiętać o ograniczeniach.
Na zwolnieniu lekarskim lekarz umieszcza wzmiankę
- „chory może chodzić”
- „chory musi leżeć”.
Pierwsza z nich nie pozostawia wątpliwości, że należy się powstrzymać od działań na rzecz pracodawcy, choć można opuszczać dom.
W przypadku drugiej wskazówki chory powinien przebywać w domu. Jeżeli go tam nie będzie w sytuacji kontroli — zostanie wezwany na wyjaśnienia. Nie oznacza to jeszcze utraty zasiłku chorobowego, opiekuńczego lub rehabilitacyjnego, ani rozwiązania umowy o pracę lub zwolnienia dyscyplinarnego.
