Skargi do Rzecznika Praw Obywatelskich
Rzecznik Praw Obywatelskich otrzymał liczne skargi dotyczące decyzji NFOŚiGW o czasowym wstrzymaniu naboru wniosków w programie „Czyste Powietrze". Beneficjenci programu, którzy już zrealizowali inwestycje, znaleźli się w trudnej sytuacji, ponieważ nie mogą uruchomić procedury uzyskania wsparcia finansowego.
RPO podkreśla, że wstrzymanie programu na kilka tygodni, a nawet miesięcy, stawia beneficjentów w niekorzystnej sytuacji finansowej. Wielu z nich zainwestowało znaczne środki w modernizację swoich domów, licząc na wsparcie z programu „Czyste Powietrze". Teraz, bez możliwości złożenia wniosku o dofinansowanie, muszą radzić sobie sami z pokryciem kosztów.
Interwencja Biura RPO
Dyrektor Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego Biura RPO, Piotr Mierzejewski, wystąpił do dyrektora Departamentu Czystego Powietrza NFOŚiGW, Emila Świerczyńskiego, z prośbą o wyjaśnienie powodów nagłego wstrzymania naboru wniosków.
Mierzejewski zwrócił się również o informacje, dlaczego niemożliwe było wprowadzenie modyfikacji w programie bez konieczności jego czasowego wstrzymania. W odpowiedzi na te pytania, NFOŚiGW tłumaczyło, że reforma programu i uszczelnienie systemu są niezbędne i nie mogą być przeprowadzone bez przerwy w działaniu.
Planowane zmiany i ich konsekwencje
Pod koniec listopada NFOŚiGW ogłosił wstrzymanie przyjmowania nowych wniosków w ramach programu „Czyste Powietrze". Fundusz argumentował, że konieczne jest przeprowadzenie reformy programu oraz uszczelnienie systemu, co wymaga czasowego zawieszenia jego działania.
Na początku grudnia Fundusz poinformował, że „nowy program powróci 31 marca 2025 r.". Ta informacja wywołała falę krytyki i obaw wśród beneficjentów oraz organizacji pozarządowych, które apelują o jak najszybsze przywrócenie programu. Wstrzymanie programu oznacza dla wielu osób brak możliwości uzyskania dofinansowania na wymianę nieekologicznych źródeł ciepła oraz poprawę efektywności energetycznej budynków.
Reakcje samorządowców i organizacji pozarządowych
Decyzja o wstrzymaniu programu „Czyste Powietrze" spotkała się z krytyką ze strony samorządowców oraz organizacji pozarządowych, takich jak Greenpeace, WWF, ClientEarth Prawnicy Dla Ziemi oraz Polski Alarm Smogowy. Organizacje te apelują o jak najszybsze przywrócenie programu, podkreślając jego kluczową rolę w walce ze smogiem w Polsce.
Program „Czyste Powietrze" jest największym programem antysmogowym w kraju, a jego celem jest wsparcie właścicieli domów jednorodzinnych w wymianie nieekologicznych źródeł ciepła oraz poprawie efektywności energetycznej budynków. Od początku działania programu wpłynęło ponad milion wniosków na łączną kwotę około 37 miliardów złotych.
Podejrzenia o nieprawidłowości
W grudniu NFOŚiGW poinformował o złożeniu zawiadomienia do prokuratury dotyczącego kilku firm, które są podejrzane o popełnienie przestępstw w ramach programu "„Czyste Powietrze". Podejrzane umowy opiewają na około 600 milionów złotych.
Fundusz podkreśla, że uszczelnienie systemu jest niezbędne, aby zapobiec dalszym nadużyciom i zapewnić, że środki z programu trafiają do rzeczywistych beneficjentów. Wstrzymanie programu ma na celu umożliwienie przeprowadzenia niezbędnych reform i wprowadzenie mechanizmów, które zapobiegną przyszłym nieprawidłowościom.
Przyszłość programu „Czyste Powietrze"
Mimo wstrzymania programu, NFOŚiGW zapewnia, że „Czyste Powietrze" powróci w nowej formie 31 marca 2025 roku. Fundusz pracuje nad reformą programu, która ma na celu zwiększenie jego efektywności i transparentności.
Beneficjenci programu oraz organizacje pozarządowe mają nadzieję, że wprowadzone zmiany pozwolą na kontynuację wsparcia dla właścicieli domów jednorodzinnych w Polsce. Program „Czyste Powietrze" jest kluczowym elementem walki ze smogiem i poprawy jakości powietrza w kraju, dlatego jego przyszłość jest niezwykle istotna dla wielu osób i instytucji.
źródło: PAP
