Darmowy prąd z fotowoltaiki. Już wkrótce zmiana przepisów. Powrotu do starego systemu nie będzie

Właściciele przydomowych instalacji fotowoltaicznych są aktualnie podzieleni na dwie grupy rozliczeniowe. Każdy, kto zainstalował fotowoltaikę przed końcem marca 2022 roku rozlicza nadwyżkę wyprodukowanego prądu na zasadach net-metingu. W tym systemie prosument oddaje nadwyżkę wyprodukowanej energii do sieci i pobiera ją ponownie, kiedy ma taką potrzebę. Wiąże się to jedynie z opłatą w wysokości 20-30 proc. za magazynowanie energii.

Z kolei net-billing narzucony został prosumentom, którzy do systemu przystąpili po 1 lipca 2022 roku. Ci wytwórcy energii ewentualne nadwyżki prądu sprzedają po wyznaczonej cenie, a gdy energii potrzebują, płacą za nią podobnie jak inni odbiorcy. Szybko okazało się, że net-billing jest dużo mniej korzystny w rozliczeniu niż jego poprzednik, a jak wylicza Portal Samorządowy, dla 200 tys. właścicieli tych instalacji fotowoltaicznych oznacza to znacznie dłuższy czas zwracania się inwestycji.

Zobacz także: 14 tys. zł zwrotu podatku? Taką kwotę otrzyma małżeństwo z dwójką dzieci. Skorzystali ulgi termomedernizacyjnej

Skąd pomysł na zmianę systemu? Net-billing miał zachęcić prosumentów do wykorzystywania wyprodukowanego prądu na własne potrzeby, co miało odciążyć także sieci energetyczne. Problem polega jednak na tym, że słońce świeci najmocniej w okresie, gdy większość z nas jest poza domem - w pracy, szkole itd.

Ta zmiana spowodowała, że właściciele przydomowych instalacji, objęci nowym systemem rozliczeń, sprzedają prąd do sieci za 40 gr za 1 kilowatogodzinę (kWh), a kupują ją z sieci za 1,3 zł za kWh - mówił Przemysław Babiński z KO, ekspert ds. OZE w Polsce jeszcze w czasie kampanii wyborczej.

Jego zdaniem po wprowadzeniu net-billingu ilość nowo montowanych instalacji fotowoltaicznych spadła o 90 procent. Resort klimatu ma plan na zmianę tej sytuacji.

Jeden ze 100 konkretów KO mówi o przywróceniu korzystnych zasad rozliczania energii produkowanej z fotowoltaiki. Wobec rozliczających się na zasadach net-bilingu rząd planuje wprowadzić gwarantowane minimalne ceny za prąd. Portal Samorządowy pisze wprost o systemie, w którym cena minimalna będzie ustalona na poziomie umożliwiającym zwrot inwestycji w zakup i montaż fotowoltaiki w ciągu 7 lat. Także minister klimatu i środowiska potwierdza, że w jej resorcie trwają prace nad nowym systemem, jednak podkreśla, że całkowity powrót do net-metingu jest niemożliwy.

Chcemy wprowadzić cenę minimalną odkupu energii od prosumentów, tak, aby mogli oni przewidzieć stopień opłacalności inwestycji - mówił Grzegorz Onichimowski, współtwórca programu energetycznego Koalicji Obywatelskiej i były prezes Towarowej Giełdy Energii w rozmowie z Business Insider.

Zmiany rozliczeń fotowoltaiki mają związek z dyrektywą Unii Europejskiej, która ma wejść w życie 1 lipca 2024 roku. Główne założenie unijnych przepisów to stosowanie taryfy dynamicznej wobec prosumentów. Chodzi o godzinowe zmiany cen energii w ciągu dnia, które mają przynieść większe korzyści także właścicielom przydomowych instalacji fotowoltaicznych.

W założeniu właściciel fotowoltaiki będzie mógł magazynować energię w czasie, gdy jej sprzedaż jest mniej opłacalna,a nadwyżki wyprodukowanej energii sprzedawać dopiero przy wyższych cenach. To jednak wymaga zwiększonych nakładów na magazyny energii w Polsce, których obecnie bardzo brakuje.

Nowy rząd chce kontynuować program Mój Prąd, który oferuje dotację do instalacji fotowoltaicznych i magazynów ciepła, a od niedawna także pomp ciepła. Obecna edycja trwa od 15 grudnia 2023 do 17 marca 2024 roku i dofinansowuje zakup i montaż:

• mikroinstalacji fotowoltaicznych w kwocie do 7 tys. zł
• magazynów energii w kwocie do 16 tys. zł
• magazynów ciepła w kwocie do 5 tys. zł
• systemów EMS/HEMS do 3 tys. zł
• pompy ciepła w kwocie do 19,4 tys. zł (pompy powietrze/woda) lub do 28,5 tys. zł (pompy gruntowe)

Maksymalnie z programu Mój Prąd można obecnie otrzymać 58 tys. zł. Często jednak nawet połączone dotacje z programu Czyste Powietrze i Mój Prąd nie wystarczają i to finanse stoją na drodze do realizacji tego typu inwestycji.

Dlatego rząd Tuska chce wprowadzić kredyt 0 proc. na termomodernizację, pompy ciepła, magazyny energii i właśnie fotowoltaikę. To ma być odpowiedź na potrzeby wielu z nas. W końcu dofinansowanie to tylko część kosztów, oszczędności mogą nie wystarczyć, a kredytu są obecnie dla wielu zbyt drogie. Darmowy kredyt ma ułatwić decyzję i przyspieszyć zwrot inwestycji w fotowoltaikę w Polsce. Paulina Hennig-Kloska zapewnia, że jej resort pracuje nad kontynuacją programu Mój Prąd, także w kontekście rozwoju magazynów energii w Polsce.

Połączenie łatwiejszego dostępu do fotowoltaiki i korzystniejszego systemu rozliczania nadwyżki energii przez nią wyprodukowanej może być istotnym czynnikiem powrotu mikroinstalacji na szczyt w skali najpopularniejszych odnawialnych źródeł energii w Polsce. W Polsce obecnie mamy 1,3 mln przydomowych instalacji fotowoltaicznych.