Emerytura po mężu lub żonie. Kiedy renta rodzinna może być przyznana wdowie lub wdowcowi? Jak uzyskać świadczenie po zmarłym współmałżonku?

Renta rodzinna może przysługiwać nie tylko żonie po zmarłym mężu, ale także dzieciom lub wnukom. W przypadku, gdy to mąż zostanie wdowcem, zasady są takie same. Jednak statystyki pokazują, że to żony najczęściej korzystają z emerytury po mężu – nie odwrotnie.

Wynika to z tego, że kobiety statystycznie żyją dłużej, a mężczyźni często mają wyższe świadczenia emerytalne (ze względu na wyższe zarobki i więcej przepracowanych lat np. przez brak przerw w pracy na opiekę nad dziećmi).

Przyznanie emerytury po współmałżonku, czyli renty rodzinnej, według wyjaśnień ZUS przysługuje przede wszystkim wtedy, gdy małżonkowie do dnia śmierci jednego z nich, pozostawali we wspólności małżeńskiej, lub jeżeli mieli w dniu śmierci współmałżonka prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem, lub ugodą sądową.

Poza tym wdowa lub wdowiec musi spełnić następujące warunki:

• w chwili śmierci małżonka miał skończone 50 lat lub być niezdolnym do pracy; albo
• wychowywać co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku, (które nie ukończyło 16 lat lub 18 lat, jeśli uczy się w szkole),
• sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy i do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej,
• ukończył/a 50 lat lub stał/a się niezdolny/a do pracy już po śmierci współmałżonka, lecz nie później niż 5 lat od jego śmierci albo od zaprzestania wychowywania dzieci.

Co w sytuacji, kiedy wdowiec lub wdowa po śmierci współmałżonka nie ma żadnego źródła utrzymania, a nie spełnia powyższych warunków? Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyzna rentę rodzinną na określony czas, tj.:

• na rok od śmierci współmałżonka,
• przez okres uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu kwalifikującym do wykonywania pracy zarobkowej – nie dłużej niż przez 2 lata od śmierci współmałżonka.

Dla żony lub męża zmarłego, jeżeli pozostają jedynymi uprawnionymi do renty rodzinnej osobami (np. dzieci są już dorosłe), emerytura po mężu lub żonie, wyniesie 85 proc. wartości świadczenia zmarłego. Wysokość świadczenia podlega corocznej waloryzacji.

Pamiętajmy, że emerytura po mężu lub żonie może zostać pomniejszona, jeżeli świadczeniobiorca dorabia lub prowadzi działalność i przekroczy ustalane raz na kwartał limity dochodu.

Wniosek możesz złożyć w dowolnym momencie po śmierci emeryta, rencisty lub ubezpieczonego, jednak ma to wpływ na datę przyznania świadczenia.

W przypadku złożenia wniosku o rentę rodzinną do końca miesiąca następnego po miesiącu zgonu, prawo do renty rodzinnej przysługuje od dnia zgonu. Jeżeli wniosek zostanie złożony w kolejnych miesiącach, prawo do świadczenia zostanie ustalone od miesiąca zgłoszenia wniosku.

Wniosek o emeryturę po mężu lub żonie można złożyć za pośrednictwem PUE ZUS, pocztą lub w oddziale ZUS. Do wniosku należy dodać:

• dokument stwierdzający datę urodzenia i datę zgonu osoby, po której ma być przyznana renta,
• odpis skrócony aktu małżeństwa, jeżeli o rentę ubiega się wdowa lub wdowiec albo małżonka – małżonek pozostający w separacji lub rozwiedziony,
• zaświadczenie o stanie zdrowia, wystawione przez lekarza prowadzącego leczenie, jeżeli przyznanie renty uzależnione jest od ustalenia niezdolności do pracy,
• dokument potwierdzający prawo w dniu śmierci osoby zmarłej do alimentów z jej strony, ustalonych wyrokiem lub ugodą sądowa,
• dokument potwierdzający istnienie obowiązku alimentacyjnego z mocy prawa, jeżeli rozwiedziona lub pozostająca w separacji małżonka nie miała ustalonych alimentów wyrokiem lub ugodą sądową.