Spis treści
Raport PIE
Raport PIE zatytułowany "Wrażliwość regionów górniczych na transformację energetyczną" podkreśla, że jednym z głównych wyzwań jest zróżnicowanie gospodarcze i społeczne powiatów górniczych. PIE po raz pierwszy przeanalizował skutki transformacji dla powiatów węglowych w 2020 roku, tworząc wskaźnik wrażliwości oparty na pięciu grupach kryteriów gospodarczych i społecznych.
W 2025 roku PIE przedstawił wyniki powtórzonego badania, które obejmuje 39 powiatów wymienionych w polskich Terytorialnych Planach Sprawiedliwej Transformacji. Zmieniono filary wskaźnika, uwzględniając dane dotyczące gospodarki, rynku pracy, kapitału ludzkiego, zagrożenia odejścia od węgla oraz środowiska.
Różnice w wynikach
Wojciech Żelisko z PIE podkreślił, że różnice w wynikach badań wskazują na konieczność indywidualnego podejścia do problemów powiatów górniczych. Powiaty ząbkowicki, pajęczański i wałbrzyski charakteryzują się niskim tempem wzrostu PKB, niekonkurencyjnymi wynagrodzeniami i wysokim bezrobociem. Natomiast Katowice, Gliwice i Tychy wyróżniają się dobrą kondycją przedsiębiorstw i wykształconą ludnością.
Rekomendacje dla polityk publicznych
Raport PIE zaleca uczciwą komunikację na temat skutków odejścia od węgla oraz wsparcie finansowe i merytoryczne dla powiatów. Środki z Krajowego Planu w dziedzinie Energii i Klimatu powinny być przeznaczone na wsparcie powiatów, a nie tylko na redukcję zdolności wydobycia węgla.
PIE wskazuje na potrzebę aktualizacji Terytorialnych Planów Sprawiedliwej Transformacji zgodnie z obecną sytuacją górnictwa. Umowy społeczne, zwłaszcza dla górnictwa węgla kamiennego, wymagają urealnienia, a podobna umowa powinna powstać dla górnictwa węgla brunatnego.
Nauka z zagranicznych przykładów
Ekspert PIE, Wojciech Żelisko, podkreśla, że warto uczyć się na błędach i sukcesach transformacji górnictwa w krajach takich jak Czechy, Wielka Brytania, Hiszpania czy Niemcy.
Pełna treść raportu jest dostępna na stronie pie.net.pl. Prezentacja raportu odbyła się w Katowicach, współorganizowana przez portalsamorzadowy.pl. Transformacja polskich regionów górniczych jest wspierana przez Terytorialne Plany Sprawiedliwej Transformacji, wpisane w unijny Just Transition Mechanism.
Źródło: PAP
