Spis treści
Wskaźnik wrażliwości regionów górniczych
Polski Instytut Ekonomiczny (PIE) stworzył wskaźnik, który ocenia wrażliwość powiatów na transformację energetyczną. Wskaźnik ten opiera się na pięciu filarach: gospodarka, rynek pracy, kapitał ludzki, zagrożenie odejściem od węgla i środowisko. Dzięki temu można zidentyfikować regiony najbardziej narażone na skutki odejścia od węgla.
Wskaźnik gospodarczy uwzględnia takie elementy jak PKB na mieszkańca oraz kondycję przedsiębiorstw. W regionach węglowych, które są najbardziej narażone na transformację, jak powiaty ząbkowicki, pajęczański i wałbrzyski, obserwuje się niski poziom PKB i słabą kondycję przedsiębiorstw. Rynek pracy w tych powiatach charakteryzuje się niskimi wynagrodzeniami i wysokim bezrobociem, co dodatkowo utrudnia proces transformacji.
Kapitał ludzki w regionach węglowych jest oceniany na podstawie mediany wieku, tempa migracji i poziomu edukacji. W powiatach najbardziej narażonych na transformację zauważa się niski poziom edukacji i wysoką stopę bezrobocia. Środowisko również odgrywa kluczową rolę – emisja gazów i pyłów oraz niezrekultywowana powierzchnia składowania odpadów to główne problemy, z którymi muszą się zmierzyć te regiony.
Sytuacja powiatów węglowych
Powiaty ząbkowicki, pajęczański i wałbrzyski są najbardziej narażone na transformację energetyczną. Wojciech Żelisko, starszy analityk zespołu klimatu i energii, podkreśla:
– Wskaźnik wrażliwości regionów górniczych wskazuje regiony szczególnie dotknięte toczącą się transformacją energetyczną oraz pokazuje, na które powiaty należy zwrócić szczególną uwagę pod kątem alokacji środków finansowych na łagodzenie negatywnych skutków odejścia od węgla – komentuje Wojciech Żelisko, starszy analityk zespołu klimatu i energii w Polskim Instytucie Ekonomicznym.
– Najgorsze wskaźniki gospodarcze i kapitału ludzkiego występują przeciętnie w powiatach dolnośląskich, natomiast rynek pracy jest średnio w najgorszej sytuacji w powiatach wielkopolskich. Odejście od węgla oraz aspekty środowiskowe są z kolei największym problemem w powiatach śląskich – dodaje.
Z kolei miasta na prawach powiatu w województwie śląskim, takie jak Katowice, Gliwice i Tychy, są najmniej narażone na skutki transformacji. Ich gospodarki są rozwinięte, a rynek pracy stabilny. Te miasta mają niski poziom bezrobocia i dobrze wykształconą siłę roboczą, co ułatwia im adaptację do zmian.
– Sytuacja każdego z 39 analizowanych przez PIE powiatów jest inna, ale mają one w mniejszym lub większym stopniu podobne problemy tj. brak zdywersyfikowanej gospodarki, bezrobocie (zwłaszcza wśród kobiet), odpływ ludzi młodych i starzenie się ludności, uzależnienie dochodów od wpływów podatkowych ze spółek górniczo-energetycznych, czy też degradację środowiska – zauważa dr Kamil Lipiński, kierownik zespołu klimatu i energii
– Traktowanie regionów węglowych zbiorczo, na poziomie województwa, nie w pełni pozwala na zrozumienie ich charakterystyk i wyzwań, przed jakimi stoją w obliczu transformacji energetycznej. Środki finansowe z unijnego Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji przeznaczone na łagodzenie negatywnych skutków przemian powinny zatem uwzględniać lokalne uwarunkowania – dodaje.
O PIE
Polski Instytut Ekonomiczny to publiczny think tank ekonomiczny z historią sięgającą 1928 roku. Jego obszary badawcze to przede wszystkim makroekonomia, energetyka i klimat, gospodarka światowa, foresight gospodarczy, gospodarka cyfrowa, zrównoważony rozwój i ekonomia behawioralna. Instytut przygotowuje raporty, analizy i rekomendacje dotyczące kluczowych obszarów gospodarki oraz życia społecznego w Polsce, z uwzględnieniem sytuacji międzynarodowej.
