Kobiety w tych zawodach zarabiają mniej niż mężczyźni. Nierówności płac to problem na całym świecie

Nierówności w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn problemem na skalę światową

Nierówności w traktowaniu kobiet i mężczyzn to temat jak najbardziej aktualny - i to nie tylko w krajach dalekiego Wschodu czy odległego Południa.

To temat obecny tu i teraz, w krajach uznawanych za "cywilizowane" - także w Europie, także w Polsce. Problem dyskryminacji płciowej jest wyraźnie widoczny na rynku pracy. Dowód? Zgodnie z badaniem Instytutu Badań Strukturalnych (2015 rok) kobiety w Polsce zarabiają średnio o ok. 10% mniej niż mężczyźni - jest to różnica w średniej godzinowej stawce płac.

Jest jednak jeden zawód, w którym średnio kobiety zarabiają więcej niż mężczyźni, i to o całe... 11,28 zł brutto miesięcznie (stan na październik 2018). Jaki to zawód? Sprawdź w galerii.

Niestety wyjątek potwierdza regułę - we wszystkich innych sektorach zarobki kobiet znacząco odstają od zarobków mężczyzn.

Autorzy badania z 2015 roku wskazują:

Różnica w płacach rośnie, gdy uwzględni się fakt, iż kobiety w Polsce częściej są wyżej wykształcone i pracują w branżach o względnie wyższej wydajności. Po skorygowaniu o te i inne czynniki, przeciętna (skorygowana) luka płacowa pomiędzy kobietami i mężczyznami wynosi ok. 20%

źródło: Instytut Badań Strukturalnych

Problem w podobnym, a nawet w jeszcze wyższym stopniu dotyczy innych europejskich krajów. Jednym z głośniejszych przykładów nierówności płacowych w Europie była sytuacja brytyjskiej aktorki Claire Foy, która w serialu "The Crown" wcieliła się w królową Elżbietę II. Aktorka otrzymała niższe wynagrodzenie niż Matt Smith, odgrywający rolę drugiego planu.

Problem nie dotyczy jedynie Europy, ale całego świata. Niepoddana żadnej korekcie różnica średniego wynagrodzenia kobiet i mężczyzn w całej gospodarce USA wynosi 17% (dane z 2014 roku).

Gender pay gap dowodem na dyskryminację?

Gender pay gap jest obserwowanym na całym świecie zjawiskiem ekonomicznym przejawiającym się w różnicy średniego wynagrodzenia pracujących mężczyzn i kobiet - na korzyść mężczyzn. Wskaźnik sam w sobie nie dowodzi ani nie opisuje skali dyskryminacji. Jak wskazują liczne źródła, luka płacowa może być zależna od wielu czynników, które są trudne do zestawienia i wspólnego opracowania.

Ustalenie porządku przyczyn różnic płacowych wymaga ekonometrycznej identyfikacji i kontroli takich czynników, oraz ich interakcji. Rezultaty podobnych porównań wykazują jednak, że na pewno część luki płacowej nie wynika z racjonalnych czynników, lecz z różnego rodzaju dyskryminacji.

Luka płacowa w Polsce. Nierówności w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn

Jak prezentuje się luka płacowa w Polsce i czy coś zmieniło się od przytoczonego powyżej badania z 2015 roku? Najnowsze dostępne dane GUS dotyczące różnic w wynagrodzeniach obejmują październik 2018 roku. Wtedy też przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w Polsce wyniosło 5003,78 zł. Jak pensje różniły się w zależności od płci?

• Mężczyźni osiągnęli w tym czasie przeciętne wynagrodzenie o 8,9 proc. wyższe od średniego - o 443,46 zł.
• Kobiety osiągnęły w tym czasie przeciętne wynagrodzenie o 9,2 proc. niższe od średniego - o 460,42 zł.

Oznacza to, że przeciętne wynagrodzenie mężczyzn było o 19,9 proc. (o 903,88 zł) wyższe od przeciętnego wynagrodzenia kobiet.

Jeśli chodzi o przeciętne godzinowe wynagrodzenie brutto w Polsce w 2018 roku, raport Struktura wynagrodzeń według zawodów w październiku 2018 wskazuje:

Przeciętne godzinowe wynagrodzenie ogółem brutto wyniosło 27,79 zł. Mężczyźni osiągnęli przeciętne godzinowe wynagrodzenie o 6,0% wyższe od średniego dla gospodarki narodowej (tj. wyższe o 1,68 zł), a kobiety – niższe o 6,7% (czyli niższe o 1,85 zł). Przeciętne godzinowe wynagrodzenie brutto mężczyzn było o 13,6% (o 3,53 zł) wyższe od przeciętnego godzinowego wynagrodzenia brutto kobiet.

Różnicy płac nie można wytłumaczyć powagą wykonywanej pracy lub wysokością danego stanowiska, szczególnie że wśród przedstawicieli władz publicznych, wyższych urzędników i kierowników w 2018 roku pracowało prawie tyle samo kobiet, co mężczyzn - odpowiednio 8,1 i 9,0 proc. Wśród specjalistów pracowało z kolei 34,3 proc. kobiet i 18,6 mężczyzn. W tym miejscu należy zaznaczyć, że w niniejszej kategorii mieszczą się profesje takie jak:

• położne
• pielęgniarki
• diagności laboratoryjni
• nauczyciele szkół podstawowych
• specjaliści do spraw wychowania małego dziecka

Jak różnią się wynagrodzenia kobiet i mężczyzn w Polsce w poszczególnych sektorach? Gdzieniegdzie luka płacowa jest szczególnie wyraźna. Na szczęście jest jeden zawód, w którym kobiety zarabiają więcej, niż mężczyźni. Jaki? Sprawdź w galerii.

Gender pay gap, czyli luka płacowa w Europie

Jak luka płacowa, czyli tzw. Gender Pay Gap, wygląda w innych europejskich krajach? Okazuje się, że Polska na tle Unii Europejskiej wypada całkiem dobrze.

Co jeszcze wynika z danych Eurostatu za 2018 rok?

• We wszystkich państwach członkowskich UE różnica w ogólnych wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn wahała się o 19,7 punktu procentowego - od 3,0% w Rumunii do 22,7% w Estonii.
• Różnica w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy wahała się od -0,3% w Niemczech do 24,0% w Portugalii.
• W przypadku pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy różnice w wynagrodzeniach również znacznie się różniły w państwach członkowskich UE i wahały się od 0,9% w Belgii do 18,9% w Słowacji.
• Różnica w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn była znacznie niższa w przypadku młodych pracowników.
• Największa różnica w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn zachodzi w działalności finansowej i ubezpieczeniowej.
• 9 państw członkowskich odnotowało ujemne różnice w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn w zakresie zaopatrzenia w wodę, odprowadzania ścieków, gospodarowania odpadami i rekultywacji, a 13 w branży budowlanej.
• Większość krajów UE (dla których dostępne są dane) odnotowała wyższą różnicę w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn (w ujęciu bezwzględnym) w sektorze prywatnym niż publicznym.

Walka kobiet z dyskryminacją płciową na tle zawodowym

Kobiety, doskonale świadome nierówności, z którą przychodzi im się mierzyć, nie pozostawiają tematu samego sobie. Jednym z wyrazów sprzeciwu wobec niesprawiedliwych płac był protest w Islandii w 1975 roku.